"Bocuk" UNESCO kültür mirası listesi yolunda

CİHAN DEMİRCİ - Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Çamlıca köyünde her yıl düzenlenen eski Balkan geleneği "Bocuk Gecesi" etkinliğinin Türkiye, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne girebilmesi için çalışmalar başladı.

Edirne Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Hacıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 6 Ocak Cumartesi günü "Bocuk Gecesi" etkinliğinin bin yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğunu söyledi.

Köklerinin Balkanlar ve Orta Asya'ya dayandığını belirten Hacıoğlu, "Bu gelenek korkuyu yenme üzerine kuruludur ama maalesef son zamanlarda çok büyük değişikliklere uğramıştır. Özgün ritüelinden uzaklaşmıştır. Bocuğun 'cadılar bayramı' gibi bir algı yaratılması ve yönetilmesi bizi son derece üzmektedir. Yok böyle bir şey, asla böyle bir konu değildir bocuk..." dedi.

"Bocuk Gecesi" etkinliğinin korkuyu yenme kültürü anlamına geldiğini ifade eden Hacıoğlu, şunları kaydetti:

"Bir olmak, beraber olmak, şenlikler yapmak ve eğlenmektir bocuğun amacı. Bocuğun kutlandığı gün hicri takvime göre 61. gündür buda 6 ocağa tekabül ediyor. Bu tarih kışın en soğuk, gecenin en karanlık olduğu andır. Bugünkü şartların olmadığı bin yıl öncesinde en soğuk ve en karanlık an insanın en korktuğu zamanmış. Bu korkuları yenmek için insanlar bir araya gelip ateş yakarmış, soğuktan etkilenmemek için kabak tatlısı yermiş. Kabak hem berekettir hem de hastalıklardan korunmaktır. Ama son zamanda anlamsız kıyafetler, anlamsız davranışlarla özgün ritüelinden uzaklaşmıştır."

Bocuk Gecesi'nin gerçek içeriği ve anlamıyla sürdürülmesi için çalışmaların başladığını anlatan Hacıoğlu, "Bocuk için öncelikli hedefimiz ülke envanteri akabinde ise UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'nde yer almasıdır. Turizm yoğunluğu oluşturan günübirlik etkinlik olmasına rağmen bu sayede yurt içi ve dışından daha fazla katılımcı alacaktır. Biz bu konuda çalışmalara başladık. Halk kültürü uzmanları da bu yönde kayıt çalışması yapacaktır. Kırkpınarda, kakavada, hıdrellezde ve ebruda olduğu gibi dünyanın somut olmayan kültür miras envanterine kaydolacaktır." diye konuştu.

-"Otellerde ve pansiyonlarda doluluk oranları artıyor"

Keşan Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Helvacıoğlu da Çamlıca Kültür ve Turizm Derneği önderliğinde belediye, kaymakamlık, ticaret ve sanayi odası, sivil toplum kuruluşları, çevre, doğa ve kültür derneklerinin iş birliğiyle 13. düzenlenecek etkinliğin hazırlıklarının başladığını söyledi.

"Bocuk Gecesi" kültürel değerlerin yaşatılması açısından önemli bir etkinlik olduğunu anlatan Helvacıoğlu, şöyle devam etti:

"Her yıl yaklaşık 10-15 bin kişinin katıldığı etkinliğin markalaşması yolunda ciddi yol kat edildi. Günübirlik olmasına rağmen bölgedeki otellerde ve pansiyonlarda doluluk oranları artıyor. Hatta köy sakinleri, misafirlerin konaklayabileceği pansiyonlar oluşturmuş. Etkinliğin markalaşması ve dünya çapında tanınması için tüm kurumlar ciddi adımlar atıyor. Geleceğimize miras bırakma adına, geçmişimizin örf ve adetlerini tanımak adına çok önemli bir yol alındı."

Çamlıca Köyü Muhtarı Arif Büyükyatıkçı da "Bocuk Gecesi" etkinliklerinin gündüzden başladığını ifade etti.

İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Çanakkale, Tekirdağ, Kırklareli gibi birçok ilden etkinliğe katılmak için vatandaşların günübirlik köye geldiğini anlatan Büyükyatıkçı, "Çevre illerin yanı sıra Bulgaristan ve Yunanistan'daki Batı Trakya'dan soydaşlarımız da Bocuk Gecesi'ni görmek bu ritüeli yaşatmak için geliyorlar. Köyümüzün sakinleri o gece için hazırlıklarına başladı. Bocuk günü kabak tatlılarımız dağıtılacak, ateş etrafında toplanılacak, sahne gösterisi ve müzik dinletisi sunulacak. Ayrıca gençlerimiz mahallelerde Bocuk korkutması yapacak." ifadelerini kullandı.

-Bocuk Gecesi

Türk halk kültürüne ait gecede her evde mutlaka kabak pişiriliyor, bunun yanı sıra ince akıtma, kar suyunda haşlanmış mısır, armut, ayva, çekirdek, badem, kuzinede fırınlanmış yer fıstığı ve ceviz yeniliyor.

Aile halkı, komşular ve akrabaların katıldığı gecede, gençler çarşaflara bürünerek komşularını "Bocuk geliyor" diye korkutuyor. "Bocuk" diye adlandırılan varlığın beyazlar içinde, insan görünümünde gezdiğine, "Bocuk karısının" kabak pişen eve gelip kötülük yapmayacağına inanılıyor.

Bocuk Gecesi'nin, kış mevsimindeki en sert gecenin simgesi olduğu, bu gece suya atılan tahtanın, sabah su üzerinde donmuş olarak bulunması halinde o evdekilerin yıl boyunca sağlıklı, dayanıklı ve güçlü olacağına inanılıyor.