Tekrarlayan öksürüğe dikkat

Ailelerin çocukları için en sık doktora başvuru nedeni ateş yüksekliği ve öksürüktür. Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz.Dr. Tuna Gül Han çocuklarda öksürük nedenleri ve tedavisiyle ilgili pratik bilgiler verdi.

Öksürük kendi başına bir hastalık değildir. Öksürük akciğer enfeksiyonlarının, akciğer hastalıklarının, üst solunum yolu enfeksiyonlarının bir bulgusudur.

6 aydan küçük bebeklerde öksürük bebeği yorabilir

Özellikle sonbahar-kış mevsiminde yaygınlaşan RSV (Respiratory syncythial virüs) daha büyük çocuklarda nezleye neden olurken; bebekler alt solunum yollarını ve akciğerlerin etkileyerek ciddi solunum zorluğuna yol açabilir. Öksürük kriz şeklinde geliyor ise, ateşle beraber seyrediyorsa, günlük aktiviteleri ve gece uykusunu etkiliyorsa doktora başvurulmalıdır.

Çocuk birçok problemden dolayı öksürebilir

Öksürük bronşlarda hava yollarında bulunan reseptörlerle ortaya çıkar. Oradaki mukusu ve yabancı cismi atmaya yönelik refleks faaliyete geçerek öksürüğü uyarır. Öksürüğün en sık nedenleri enfeksiyonlardan oluşur.
Çocuklarda doktoru ziyaret etmelerinin % 70 nedeni de öksürüktür. Gribal, soğuk algınlığı gibi bir enfeksiyonlarda öksürük süresi genelde 10 -14 gün arasında sürer. Bunu göz önüne alırsak bir çocuk senede 10 kez grip, nezle, soğuk algınlığı gibi nedenlerle enfeksiyon olur. Enfeksiyonlarda 10-14 gün arasında öksürür ve bu hesaba göre bir çocuk senenin 140 günün öksürerek geçirebilir.

Tamamen fizyolojik bir olay

Öksürüğün karakteri, eşlik eden diğer bulguları, çocuğun diğer öksürüğün yanındaki bulguları da önemlidir.
Bebeklerin yeni doğan döneminde, yani ilk 1 ayda genelde anatomik bozukluklar daha ön planda bulunur. 1 aydan 1 yaşına kadar olan süt çocukluğu döneminde viral üst solunum yolu enfeksiyonları, gastroözofageal reflü, zatürre, bronşiyolit gibi alerjik yapıyla ilişkili problemler öksürüğe neden olabilir. Okul çağı öncesi çocuklarda öksürüğün en sık nedenleri yine viral üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Reaktif hava yolu hastalığı dediğimiz alerjik yatkınlığı olan çocuklarda çok sık öksürük olur.

Yabancı cisim yutma da öksürüğün en sık görülen nedenlerinden biri

Örneğin çocuk yemeğini yerken bir pirinç parçası, ya da bir kuruyemişi yerken fındık parçası, fıstık parçasını akciğerine aspire ettiği zaman o bronşlarda durarak sürekli öksürüğü uyarır.
Dolayısıyla öksürüğü tetikleyen ve sıklıkla görülen etkenler enfeksiyon ve alerjik yatkınlık olarak sayılabilir. Öksürüğün nedeni olan diğer nadir problemler arasında tümör, bazı yapısal anormaller, kistik fibroz, immotil silya sendromu dediğimiz hastalıklar yer alır.

Çocuğunuz öksürüyorsa evde alacağınız basit önlemler:

Sigara İçmeyin! Çocuk olan evlerde, evin hiçbir yerinde sigara içmeyin, içilmesine izin vermeyin. Sigara dumanı, solunum yolunun koruyucu mekanizmalarını bozmakta, balgam üretimini artırmaktadır.
Bol Su İçirin! Balgamın daha kolay atılabilmesi sıvı kıvamlı olmasına bağlıdır. Bu da en kolay, sıvı alımını arttırarak sağlanır. En iyi balgam sökücü sudur.
Havadaki Nemi Artırın! Özellikle kış aylarında iç mekanlardaki hava kuru olmakta, bu da solunum yollarının kuruluğuna, mukus kıvamının artmasına yol açmaktadır. Havayı nemlendirmenin en iyi yolu, soğuk buhar makinesi kullanmaktır. Soğuk buhar, solunum yollarındaki iltihabi reaksiyonu çözmede daha etkilidir, böylece öksürüğü rahatlatır. Ancak çoğu çocukta görülen buharın olumlu etkisi, alerjik hırıltısı olan çocuklarda görülmemektedir.

Toz ve Nemden uzak Durun!  Toz böcekleri (Ev tozunda bulunan mikroskobik canlılar) teknik anlamda kirletici değildir ama bunlar nem ile birlikte şiddetli alerjik reaksiyonlara neden olabilirler.