'M. Kemal'i Vahideddin görevlendirdi'

Samet Altıntaş'ın haberi

Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Satan'ın 'İngiliz Yıllık Raporlarında 1920' adlı kitabında Milli Mücadele tarihine ışık tutacak yeni belgeler yer alıyor. Mustafa Kemal'in 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışı ile ilgili çarpıcı bilgilerin yer aldığı raporlarda, döneme ait şu bilgi aktarılıyor: "Mustafa Kemal'in bölgeye (Samsun) yollanma girişiminin ilk adımı, Ferit Paşa'nın Paris'e doğru yola çıkmasından hemen önce atılmış olmakla birlikte, daha büyük bir projeyi uygulamaya koymak için Paşa'nın (Damat Ferit) şehirden ayrılması söylenmiştir."

İngiliz devlet arşivlerinde bulunan ve İngiliz Yüksek Komiseri Sir Horace Rumbold'un kaleme aldığı raporlara göre, Mustafa Kemal Paşa'nın 'başmüfettiş' sıfatı ile görevlendirilmesi, daha büyük bir planın parçası. Rumbold, Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışının askeri yetkililerce tasarlandığını belirtiyor. Padişah'ın Milli Mücadele'ye destek için ise şu stratejiyi izlediğini ifade ediyor: "Her biri ayrı bir askeri başmüfettişliğin idaresinde olmak üzere, tüm ülkeyi benzer teftiş bölgelerine ayırmaktır." Rapora göre, Mustafa Kemal, Milli Mücadele'yi başlatması için bizzat Padişah tarafından görevlendiriliyor. Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Padişah tarafından teşkilatlandırıldığına dikkat çeken Rumbold, resmi tarihin tam tersi bir görüşü şu sözlerle dile getiriyor: "Milli Mücadele hareketi ile ters düştüğü görülen kişi ve kurumların, milletin yeniden dirilişi formüllerine tümüyle muhalif oldukları düşünülmemelidir.

Muhtemeldir ki, Damat Ferit Paşa'nın kendisi dahi, halkta var olan vatanseverlik duygusunun teşkilatlandırılmasına sıcak bakmaktaydı." Raporlarda, İstanbul hükümeti yani Damat Ferit Paşa ile çalışanların da milli bir harekete taraftar oldukları anlatılıyor. İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold, bu durumun, 'hiçbir zaman tam anlamıyla açıklanmayan koşullar altında' meydana geldiğini vurguluyor. Milli Mücadele tarihine ışık tutacak raporlar, 90 yıldır İngiliz devlet arşivlerinde bulunuyor. Belgelere ulaşıp raporları yayına hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Ali Satan, "Bu yıllık raporlarda daha ilginç bilgiler çıkacağını söyleyebilirim." ifadelerini kullanıyor.

ZAMAN