Terörden temizlenen Sur, yeni çehresine kavuşuyor

YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Diyarbakır'da bölücü terör örgütünün saldırılarında ağır hasar gören tarihi Sur ilçesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca başlatılan inşa çalışmalarıyla yeni çehresine kavuşuyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2015 yazından bu yana bölgede yaşanan olayların milletin ve dünyanın gözleri önünde gerçekleştiğini hatırlattı.

Bölücü terör örgütü ile bazı belediye yönetimlerinin bir olup ülkenin doğu ve güneydoğusunda büyük bir yıkıma neden olduğunu dile getiren Özhaseki, "Hendek ve çukur siyasetiyle alt yapıdan binalara, parklardan ibadethanelere varıncaya dek şehirlerimize giderilmesi çok güç zararlar verdiler ancak devletimiz hamlesini kısa sürede yaptı. Bölge terör örgütünden temizlenirken Bakanlık olarak bir yandan da imar ve ihya faaliyetinin alt yapısını hazırladık." diye konuştu.

Kısa sürede zarar tespitleri ve uzlaşma görüşmelerinin tamamlandığını, bölgede normalleşme sağlanır sağlanmaz da durumu eskisinden çok daha güzel hale getirmenin gayreti içinde olduklarını anlatan Özhaseki, şunları kaydetti:

"Bir şehri şehir yapan alt ve üst yapı, sosyal donatı, ibadethanelerin restorasyonu gibi tüm hamlelerimizi bir bir gerçekleştiriyoruz. Kısa süre içerisinde tamamladığımız yeni evleri vatandaşlarımıza teslim ediyor, bölgede birlik ve kardeşliğin temellerini bir daha asla sarsılmayacak şekilde sağlamlaştırıyoruz. İnşa ederken kardığımız harcın sadece yeni yuvalarımız için değil kardeşliğimiz için karıldığını belirtmek isterim."

- 2 bin 592 adet ticarethane ve konutun onarımı tamamlandı

Diyarbakır'ın Sur ilçesi, 28 Kasım 2015'te başlatılan operasyon sonucunda 2016 Mart ayında terörden tamamıyla temizlenmiş ancak Kurşunlu Camisi dahil olmak üzere, 350'den fazla tescilli yapı, bin 378 iş yeri ve 3 bin 695 bağımsız birim zarar görmüştü.

Yüzlerce konut ve iş yerinin kullanılamaz hale geldiği Sur'da, terörden temizlenmesinin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca inşa çalışmaları başlatıldı. Koruma Amaçlı İmar Planı kapsamında projelerini yürüten Bakanlık, kentsel tasarım rehberi hazırlayarak, bir yılda terörden zarar gören tüm binaların mimarlık ve mühendislik projelerini tamamladı.

Sur'da yöresel mimarinin korunmasının hedeflendiği "Sokak Sağlıklaştırma Projesi" kapsamında iş yerlerinin tarihi dokuya uygun modernize edilmesi için çalışmalarını sürdüren Bakanlık, Gazi ve Melik Ahmet Caddeleri üzerinde 2 bin 592 ticarethane ve konutun onarımını bitirdi.

Sokak sağlıklaştırması kapsamında bugüne kadar 85 milyon liralık yatırım yapan Bakanlık tarafından, projenin 4. etabı içinde yer alan 500'e yakın konut ve ticaret yerinin onarım işlemlerine de başlandı.

Bakanlık, projenin tamamlanması ile 3 binden fazla ticarethane ve konutun onarımını bitirmiş olacak.

Ayrıca Ali Paşa, Lalebey Hasırlı Mahallelerinde yöresel mimariye uygun konut ve iş yerlerinin yapımı devam ederken, Sur içerisindeki tüm yapıların bu yıl içinde bitirilmesi hedefleniyor.

Çölgüzeli ve Üçkuyular mevkisinde ise 5 bin 637 konut yapılırken, 271 konut, hak sahiplerine teslim edildi. Yapımı tamamlanan 350 konut bu ay içerisinde hak sahiplerine teslim edilecek.

Dicle ve Feritköşk Mahallelerinde (Fiskaya) ise 44,2 hektarlık alanda bin 800 bağımsız birimi kapsayan 901 yapı, kentsel dönüşüm için Bakanlar Kurulu kararı ile riskli alan ilan edildi. Alanda gerçekleştirilecek planlama, projelendirme ve uygulamalar ile ilgili yetki devri yapılarak hizmet alımı ihalesi gerçekleştirildi.

- 89 milyon liralık kira ve eşya yardımı yapıldı

Öte yandan terör sebebiyle evleri zarar gören hak sahibi vatandaşlara evlerini tahliye ettikleri tarihten itibaren aylık biner liralık barınma yardımı yapıldı ve zarar gören eşyaları için de yardımda bulunuldu. Bu kapsamda bugüne kadar kira ve eşya yardımı olarak vatandaşlara 89 milyon lira ödeme yapıldı.

Ayrıca hak sahibi vatandaşlarla uzlaşma oranı yüzde 80'e ulaştı.

Bakanlık, bölgede konut ve iş yerlerinin yanı sıra kentin alt yapı ve içme suyu ihtiyacına ilişkin yatırımlarını sürdürüyor.

Bu kapsamda Suriçi bölgesinde 20 bin 623 metre kanalizasyon, 24 bin 989 metre içme suyu, 4 bin 41 metre yağmur suyu iletim ve şebeke hattı yapılarak alt yapı çalışmaları tamamlandı. Alan genelinde ise kısmi çalışmalar devam ediyor.

- Tarihi eserler restore ediliyor

Bölgede teröristlerin hedefi olan Kurşunlu Camisi'nin de dahil olduğu 17 anıtsal eserden Hz.Süleyman Camisi, Sur Nebi Camisi, Zinciriye Medresesi, Nasuhpaşa Camisi, Arapşeyh Camisi, Şeyh Muttahhar Camisi, Hasırlı Mescidi ve Sur Protestan Kilisesi'nin yer aldığı 8 eserin restorasyon çalışmaları tamamlandı.

Fatihpaşa (Kurşunlu) Camisi, Ermeni Katolik Kilisesi, Sur Parlı Sefa Camisi, Hasırlı Mescidi, Hüsrev Paşa Camii ve Medresesi, Salos Camisi, Kervansaray Hanı, Sur Ermeni Keldani Kilisesi ve Hasanpaşa Hanı olmak üzere 9 eserin restorasyon çalışmaları ise devam ediyor.

Öte yandan Ulu Camii meydanı çevre düzenlemesi ve onarım işi kapsamındaki çalışmalar tamamlandı. Hz. Süleyman Camisi çevresindeki 115 dönümlük yer de yenilenerek, rekreasyon alanı olarak 1 Nisan 2017'de kullanıma açıldı.

Ayrıca Sur ilçesinde türkülere konu olan Kırklar Dağı'ndaki kaçak yapıların yıkımı da gerçekleştirildi.

- Dicle Vadisi yeni yaşam alanına dönüştürüldü

Bakanlık tarafından Dicle Vadisi'ndeki proje kapsamında bin 100 hektarlık alanın 1. etabı içindeki 320 dönümlük kısmında cami, kır kahvesi, spor salonu, 2 basketbol ve 1 futbol sahası, bisiklet kioskları, büfeler, su deposu ve arıtma tesisi inşa edildi.

Diğer etaplara yönelik çalışmalar devam ediyor.