İsimlerini geri istiyorlar!

Yıllardır savaş, terör ve kadınların sosyal hayatta uğradığı baskıyla ismi yan yana gelen Afganistan'da kadınların isimlerini açıklaması geleneksel olarak uygun görülmüyor. Mezarlarında bile...

Kadınların mezar taşlarında 'X'in annesi, ablası veya kız kardeşi gibi ifadeler yer alıyor, doğum belgelerinde annenin ismi yer almıyor, düğün davetiyelerinde bile sadece damadın ismi yer alıyor ve gelinden hiç söz edilmiyor.

Kadınların bir isme bile sahip olmasını engelleyen bu Afgan geleneği bu günlerde sosyal medyada da öne çıkan gündemlerden biri olarak dikkat çekiyor. Bu geleneği değiştirmek isteyen bir grup kadın, başlattıkları sosyal medya kampanyasıyla kadınlara isimlerini yeniden kazandırmak istiyor.

İNTERNET, AFGAN GENÇLERİNE YENİ PENCERELER AÇIYOR

#WhereIsMyName (İsmim Nerede) etiketiyle başlatılan kampanya, kadınlara doğduklarında verilen isimleri resmi belgelere ve Afgan halkının kulaklarına taşımayı hedefliyor. Kampanyanın öne çıkan isimlerinden biri olan Bahar Sohaili Reuters'a yaptığı açıklamada, "Toplumumuz, kadınlar için adaletsizliklerle dolu, her şey kadınlar için bir tabu haline gelmiş durumda. Bu kampanyayla birlikte, kadınlar için birçok şeyi değiştirmeyi hedefliyoruz. Ve sosyal medya, Afganistan'ın genç jenerasyonuna yeni pencereler açıyor." ifadeleriyle kampanyayı özetliyor.

İnternete erişimin geniş kitlelere ulaştığı ülkede, içlerinde yazarların, gazetecilerin ve müzisyenlerin de olduğu binlerce Afgan kampanyaya destek veriyor. Kampanyanın destekçilerinden olan popüler Afgan şarkıcı Ferhad Darya, sosyal medya hesabından eşinin ve kendisinin bir fotoğrafını "Ferhad ve Sultan Darya" notuyla paylaşarak kadınların isimlerini 'kazanmasını' amaçlayan kampanyaya desteğini gösteriyor. 

Afgan kadın fotomuhabir Farzanah Wahidi:İş seyahatlerimde birçok kez parlak fikirlere sahip kadınlarla tanışıyorum ve onlarla röportaj yapmak veya fotoğraflarını çekmek istiyorum. Kocalarından, kardeşlerinden veya babalarından izin almadan konuşmak veya fotoğraf çektirmek istemiyorlar.

Kampanyanın bir diğer üyesi Batool Muhammedi'nin günlük yaşamından paylaştığı çarpıcı bir anektod da ülkede kadınların isimsiz olması konusuna ışık tutuyor. Muhammedi, "Özel bir banka şubesinde bir form dolduruyordum. Karşımdaki görevli annemin ismini sorduğunda, birkaç saniyeliğine duraksadım. Aslında annemin ismini unutmuştum. Uzun yıllardır kimse onu ismiyle çağırmamış ve ona ismini sormamıştı." ifadeleriyle durumu özetliyor. 

YÜKSEK MAHKEME: TOPLUM BUNA HAZIR DEĞİL

Taliban'ın devrildiği 2001 yılından sonra, kadınlar okula gitmeye, oy kullanmaya ve çalışmaya hak kazansalar bile isim konusu dini yönetimin değil, Afganistan'ın yerel geleneklerinin bir parçası olarak görülüyor. #WhereIsMyName kampanyası kadınların isim problemlerine bir çözüm bulmayı hedeflese de Afgan yetkililer konuya biraz daha farklı yaklaşıyor.

Kadınların isminin resmi belgelerde yer alması konusunda ulaşılan Yüksek Mahkeme adına konuşan sözcü Abdullhah Atahi toplumun bu tip bir değişime hazır olmadığını belirtiyor: Annelerin isminin doğum belgelerinde ve diğer resmi evraklarda yer almaması bir problem değil. Afganistan kültüründe, insanlar böyle modern bir adım için hazır değiller. Bu istenmeyen bir kaosa neden olabilir.

Afganistan parlamentosundan milletvekili olan ve kadın haklarıyla ilgili yaptığı çalışmalarla öne çıkan Şahgül Rezaie ise "Parlamentoda kadınlar için atılacak bu adımlara karşı olan bazı radikal unsurlar var. Ama var olan yasaları düzeltmek ve kadınları koruyacak yeni yasalar çıkartmak için çok çalışmaya devam edeceğiz" sözleriyle bu konuda mücadele etmeye devam edeceklerini söylüyor.