"Silli kilimi"nin son temsilcisi "öğretici" oldu

SEYHAN KIRICI - Balıkesir'in Kepsut ilçesinde 100 yıl önce yaygın olarak dokunan ancak zamanla unutulmaya yüz tutan Silli kiliminin incelikleri, son usta 60 yaşındaki Emine Kızmaz tarafından 12 kişiye öğretiliyor.  

Kepsut Halk Eğitim Merkezi Müdürü Ramazan Şerif Keser, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi ve kültürel araştırmaları sonucu Balıkesir'de Silli kiliminin dokunduğunu belirlediklerini söyledi.

Bu kültürel değeri yaşatmak için girişimde bulunduklarını ifade eden Keser, bir yıl boyunca yaptıkları araştırmalarda Kepsut'un Dedekaşı Mahallesi'nde, bu kilimi dokumayı bilen Emine Kızmaz'a (60) ulaştıklarını söyledi.

İlçede 60-70 yıl öncesine kadar dokunduğu bilinen ancak günümüzde sadece bir kişinin dokumayı bildiği Silli kiliminin öğretilmesi için kurs açtıklarını dile getiren Keser, şunları söyledi:

"Silli kiliminin 100 yıl öncesine kadar dokunan ve çok değerli bir kültür varlığı olduğunu tespit ettik. O yıllarda bu kilim, pek çok köyde el dokuma tekniğiyle yapılıyormuş. Hatta yeni evlenen geçlerin kesinlikle çeyizinde olması gereken bir kilim olarak biliniyor. Ancak son zamanlarda bu kilimin dokunmadığını ve fazla bileninin kalmadığını fark ettik. Bir yıl boyunca il genelinde 69 mahalleyi gezdik ve yaptığımız araştırma sonucu Dedekaşı Mahallesi'nde bu dokumayı bilen ve aynı zamanda bu tezgahlara sahip bir teyzemizi bulduk."

Kızmaz'ın öğretici olması konusundaki ilk teklifi kabul etmediğini ancak yoğun ısrar sonucu ve kendisinden başka bu halıyı dokumayı bilenin olmadığını anlatmaları üzerine ikna ettiklerini dile getiren Keser, şöyle dedi:

"Kendisine konunun önemini anlattık ve bu tarihi halıyı tekrar gün yüzüne çıkarmak istediğimizi belirttik. İkna sonrası hemen İŞKUR ve Halk Eğitim Merkezi iş birliğinde bu kursu açtık. Ayrıca Silli kiliminin tekrar tanınması için belediye başkanlarına, milletvekillerine, ilçe kaymakamlarına ve valimize gönderdik, gittikleri yerlere hediye götürsünler diye" dedi.

Kızmaz da 60 yaşından sonra eğitimci olmanın mutluluk verici olduğunu söyledi.

Silli kilimini kendisinden başka dokumayı bilenin kalmamasının üzüntü verici olduğunu ve kilimin dokunmasını gelecek nesille aktarmak için teklifi kabul ettiğini aktaran Kızmaz, şu değerlendirmede bulundu:

"Başka birini bulamadıklarını belirtince ben de teklifi kabul ettim. Şimdi burada öğreticilik yapıyorum, 12 öğrencim var ve başarılı. Silli kilimi, 4 farklı renkte iple beyaz üzerine örülür. Bordo, siyah, kırmızı, lacivert, beyaz olmak üzere 5 rengimiz var. Her rengin yeri farklıdır. Sırası gelince renkleri söylüyorum, onlar da elleriyle iplerin arasından geçirerek örüyorlar. Bu işi 40 seneden fazladır biliyordum. Annemden öğrenmiştim. O dönemler kadınlar bunlardan dokuyup satıyorlardı. Şimdilerde kimse kalmadı."

Silli kiliminin tamamen doğal boyalardan yapılan iplerle dokunduğunu ve bundan dolayı renginde bir solma veya iplerinde bir bozulma olmadığını aktaran Kızmaz, "Öncelikle dere boylarından, çayırlardan, doğadan bazı otları toplayıp büyük bir kazanın içinde bir gün ipliklerle bekletiyorum. İkici gün otları çıkartıyorum sadece boyanın içinde ipler duruyor. Yani iki gün baskıda kalıyor. Bu halıda genişlik 1,5 ve uzunluk 2 metre oluyor. İki kişi aynı anda dokumak zorunda, tek kişi dokuyamaz. En az iki kişiyle dokunur ve 15 günde bitirebilirler" diye konuştu.