Çeyrek asırdır "Tülütabak" oluyor

İLKAN TOPRAK - Milli Mücadele döneminde debbağların, özellikle yüzlerini, el ve kollarını, ayaklarını baca kurumuyla boyayıp, farklı giysiler ve aksesuarla korkutucu bir görünüme kavuşarak Balıkesir'i işgal eden Yunan askerlerini korkutup kaçırdıkları rivayetinden ortaya çıkan Tülübatak gösterisi, her yıl sadece kentin kurtuluş günü olan 6 Eylül'de yapılıyor.

"Tülütabaklar", Kuvayımilliye kenti Balıkesir'de kurtuluş mücadelesinin önemli simgeleri arasında gösteriliyor.

Yunan işgali dönemlerinde düşmanı korkutup kaçırdıkları rivayet edilen "Tülübataklar", o yıllarda cephane olarak silah yerine keçi ve koyun postu, baca kurumu, çan, at ya da manda kuyruğu ve küçük bir değnek kullanıyor.

Deri ve postları birtakım işlemlerle kullanılabilecek duruma getiren Debbağların, korkutucu görünüşlerine verilen ad olan ''Tülütabak'', her yıl 6 Eylül'de kentteki deri işçileri, üniversite ve lise öğrencilerinin desteğiyle canlandırılıyor.

- Nasıl hazırlandılar

"Tülütabak" olacak 4'ü lise öğrencisi 2'si deri işçisi 10 kişi, kentin eski tabakhanelerinin bulunduğu yerde toplanıp, bir simit fırınından edindikleri baca kurumunu suyla karıştırdı ve ardından açıkta kalan baş, el, kol, bacak ve ayaklarını siyaha boyadı.

Daha önce hazırlanan ya da geçen yıllarda kullanılan koyun ya da keçi postlarını üzerlerine geçiren, deri şapka giyen göstericiler, boyunlarına çan takıp, bıyık olarak da at ya da manda kuyruğu kullandı.

Sabahın erken saatlerinde başlayan bu hazırlık yaklaşık 1 saati bulurken, "Tülübatak" olarak kendilerini bile tanıyamaz hale gelen 10 kişi, bir kamyonun kasasında şehir turu attı.

Ardından Balıkesir'in kurtuluş günü dolayısıyla yapılan törenin gerçekleştirildiği alana geçen "Tülütabaklar", burada vatandaşları korkuttu, yüzlerini baca kurumuyla boyadı.

Kurtuluş Savaşı'nda eline silah dahi almadan düşmana korku salan "Tülütabaklar", Yunan askerlerinin korkulu rüyası olsa da 6 Eylül kurtuluş günlerinde heyecanla bekleniyor ve çok seviliyor.

- "Türklerin ölümsüz kahramanları var"

Balıkesir'de deri işçisi olarak çalışan 41 yaşındaki Özer Özgürbüz, 16 yaşından bu yana "Tülütabak" olduğunu ifade etti.

Her yıl 6 Eylül'de Balıkesir'in kurtuluş gününde gösterilere çıktığını dile getiren Özgürbüz, şunları kaydetti:

"25 yıldır aynı heyecanla 6 Eylül sabahı hazırlanıyor, Tülütabak oluyorum. Farklı bir duygu gerçekten. İşgalin olduğu yıllarda dericilerin cephanenin bittiği dönemde rivayete göre kazan karalarıyla, baca kurumuyla kendilerini boyayıp, kirli derilerle ellerinde meşaleyle çıkıp 'Siz Türkleri yenemezsiniz, Türklerin ölümsüz kahramanları var' dediğini anlattılar bize. Tülütabakların silahları, mühimmatları, kesici aletleri yok ama Yunan askerlerini kaçırmışlar. O anları göremedik, bilmiyoruz ama bugün o ruhu yaşatmaya çalışıyoruz. Tülütabak geleneğini genç nesillere aktarmak istiyoruz."

- Liseli Tülütabaklar

İlk kez Tülütabak olmanın heyecanını yaşayan Balıkesir Adnan Menderes Lisesi öğrencisi Ali Atikbay ise arkadaşlarıyla böyle bir organizasyon içinde bulunmaktan dolayı mutlu olduğunu söyledi.

Atalarının işgal zamanında düşman askerlerini korkutmak amacıyla yaptığını canlandırdıklarını belirten Atikbay, "Birazdan yürüyüş yapacağız, bu şanlı günde atalarımızın uygulamasını canlandıracak olmaktan dolayı çok mutluyum." dedi.

İMKB Lisesi öğrencisi Melih Yağcı ise 15 yaşında olduğunu ifade ederek, "Atalarımızın, dedelerimizin geleneğini sürdürmek bizim için gurur kaynağı. Daha nice seneler bunu sürdürmek istiyoruz. Rivayete göre atalarımız gecenin bir yarısı böyle giyinip Yunan askerlerini korkutup kaçırmışlar." diye konuştu.