Çözümsüz denilen denklemi çözdü, Abel Ödülünü aldı

Ünlü Fransız matematikçi Pierre de Fermat, 1637 yılında bir denklem üretmiş ve bunun çözümü olmadığını iddia etmişti. Fermat'a göre; xⁿ+yⁿ=zⁿ denkleminde, n>2 olursa denklemde eşitlik sağlanmıyor.

İngiliz matematik dehası Sir Andrew Wiles, gençlik yaşlarında bu denklemin kendisini adeta büyülediğini şu şekilde ifade ediyor; "Bir zamanların en popüler matematik denklemiydi. Beni heyecanlandıran ise 'çözülemez' denilen başka denklemlerin de 10 yıllık çalışma sonucu başkaları tarafından çözülmesiydi."

Problemi çözmeye kafaya koyan Wiles, yalnızca problem üzerine odaklandı ve durumu sadece eşi Nada ile paylaştı. 7 yıllık çalışmanın ardından 1993'te Wiles, denklemin çözümünü Princeton Üniversitesi'nde yaklaşık 200 akademisyen önünde çözdü ve büyük alkış aldı.

Sir Andrew Wiles, 3 asırlık denklemi çözmesiyle alakalı olarak; ''Oldukça heyecan verici bir olay. Yaşadığımız bu deneyimle, uzun zamandır belirsiz ve sinir bozucu bir durumla karşı karşıya olduğunuzu görüyorsunuz. Başarımı elde ettikten sonra matematik çalışmalarına geri dönmek zor oldu. Fakat matematiğin büyülü dünyası sizi içine çekiyor.'' ifadelerini kullanıyor.

Lakin 1 sene sonra, bir matematikçi çözümde major bir hata olduğunu keşfetti. Çözümde yanlış olduğunu gören Andrew Wiles tam anlamıyla bir yıkıma uğradı ancak pes etmedi. Eski öğrencisi Richard Taylor'dan yardım aldı ve 1 yıllık çalışma sonrası çözüm revize edilerek tekrar sunuldu ve bu kez hatasız olarak kabul edildi.

Yaklaşık 20 yıl önce denklemi çözen 62 yaşındaki Sir Andrew Wiles, büyük bir onurla Abel Ödülü'ne layık görüldü. Matematik dehası, bu emeğinin karşılığında 495 bin pound para ödülü almaya da hak kazandı.

Wiles problemin çözümünü 3 kompleks matematik alanını kullanarak (modüler formlar, eliptik eğriler ve Galois teorisi) çözdü. Matematik dehası bu karmaşık çözüm yöntemine rağmen, çözümün bir öğrencinin yeteneklerinin ötesinde olmadığını ifade ediyor; "Gerçek şu ki, kullandığım yöntemler, lisans öğrencisiyken kullandıklarımdan daha karışık değildi." Bu sözleriyle de gençleri matematiğe teşvik ediyor.
 

Geçtiğimiz sene düzenlenen Abel Ödülleri'nden bir kare. Fotoğrafın solunda ayakta duran isim John Nash. Tekerlekli sandalyedeki ise Louis Nirenberg.

Son olarak Abel Ödülü'ne değinelim. 2001'de Norveç'te düzenlenmeye başlayan Abel Ödülleri, matematiğin Nobel'i kabul ediliyor. Ödül, ismini Norveçli ünlü matematikçi Niels Henrik Abel'den alıyor. 1828'de (26 yaşında) verem hastalığından dolayı hayatını kaybeden Abel, eliptik fonksiyonlar üzerindeki etkileyici çalışmalarıyla tanınıyor.

Ödülü geçtiğimiz sene John Nash ve Louis Nirenberg kazanmıştı. John Nash, izleyenlerin bileceği üzere Akıl Oyunları filminde Russell Crowe tarafından canlandırılan bir matematik prefösüydü. Nobel ödüllü profesör, geçtiğimiz sene Abel'i kazandıktan 4 gün sonra trafik kazasında hayatını kaybetmişti.