Nüzhet Gökdoğan kimdir? İlk Türk kadın astronom Nüzhet Gökdoğan’ın hayatı!

Türkiye tarihinin ilk kadın astronomu olan Hatice Nüzhet Gökdoğan, tüm dünya tarafından kullanılan arama motoru Google'a doodle oldu. Aynı zamanda İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı da yürüten Nüzhet Gökdoğan, 113. yaş gününde anılmaya devam ediliyor.

Gündemde yer almasının ardından "Nüzhet Gökdoğan kimdir, eserleri ve sözleri nelerdir?" soruları arama motorunda yerini aldı. İşte Nüzhet Gökdoğan'ın hayatına ilişkin tüm merak edilenler!

PROF. DR. NÜZHET GÖKDOĞAN’IN HAYATI

14 Ağustos 1910'da İstanbul'da doğan Nüzhet Gökdoğan’ın baba adı Zihni’dir. İlköğrenimini Bezm-i Alem ve Şişli Terakki Liseleri'nde tamamladıktan sonra, ortaöğrenimini Erenköy Kız Lisesi Fen Şubesinde sürdürmüştür. 1928 yılında Devlet Bursu kazanarak Matematik-Fizik lisansı için Fransa'ya gönderilmiştir. Lyon'da bulunan kız lisesinde Fransızca öğrenip, erkek lisesinde Mathèmatiques Spèciales sınıflarını tamamlamıştır. 1932'de Lyon Üniversitesi'nde Mathèmatiques lisansını almıştır. 1933-34 ders yılında Paris Üniversitesi'nde Diplome d’Etudes Superieur sertifikasını elde etmek üzere Paris Rasathanesi'nde staj yapmıştır.

1933 Üniversite Reformu ile birlikte, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Astronomi Kürsüsü kuruldu ve Nüzhet Gökdoğan, bir yabancı profesör ve iki yabancı yardımcıyla birlikte ilk Türk doçenti olarak atanarak bu kürsüde görev almıştır. 1937 yılında, Kürsü profesörü Ord.Prof.Dr. F. Freundlich'in rehberliğinde doktora tezini hazırlayarak Fen Doktoru unvanını almıştır. Bu tez, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezi olarak kaydeilmiştir. Mayıs 1940'ta doçentlik tezini sunmuştur. Ayrıca, 1936-46 yılları arasında ek görevle İstanbul Teknik Üniversitesi Matematik Doçenti olarak da görev yapmıştır.

PROF. DR. NÜZHET GÖKDOĞAN’IN KARİYER HAYATI VE YAPTIĞI ÇALIŞMALAR

1 Aralık 1948'de Fen Fakültesi'nin teklifiyle İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından Profesör unvanı verilen Nüzhet Gökdoğan, daha sonra Fakülte temsilcisi olarak Senatör ve 1954 yılında Dekan olarak seçilmiştir. 1956'ya kadar iki yıl boyunca dekanlık görevini üstlenmiş ve böylelikle Türkiye'deki üniversitelerde ilk kadın Senatör ve ilk kadın Dekan olmuştur. 1958 yılında Astronomi Kürsüsü'nü yönetmeye başlayan Gökdoğan, 22 yıl boyunca Kürsü ve Bölüm Başkanlığı görevini südürmüştür. 1978'de ikinci kez Dekan ve Bölüm Başkanı olmuş ve 1980'de yaş haddinden emekli olana kadar bu görevi sürdürmüştür. Prof.Dr. Nüzhet Gökdoğan, Astronomi Bölümü'nde toplam 46 yıl hizmet vermiştir.

Bölüm Başkanı olarak, Fransa'da Meudon ve Nice, İsviçre'de Basel ve İtalya'da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirmiştir. Türk Astronomi Derneği'nin kurucularından biri olan Gökdoğan, 20 yıl boyunca bu derneğin başkanlık görevini üstlenmiştir. Aynı zamanda Uluslararası Astronomi Birliği'nin Türkiye temsilcisi ve Güneş Fiziği ile Spektroskopi komisyonlarının üyesiydi. Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin kurucu üyelerinden biri olarak, UNESCO'nun okuma yazma yılı nedeniyle 1970 yılında Ortadoğu ülkeleri ve Yunanistan'ın katılımıyla bir sempozyum düzenlemiştir. Nüzhet Gökdoğan ek olarak liselerde edebiyat ve fen sınıfları için astronomi ve spektroskopiye giriş dersi konularında ders kitapları da yazmıştır.

Fransızca, İngilizce ve Almanca dillerini çok iyi bilen Prof.Dr. Nüzhet Gökdoğan, merhum Prof.Dr. Mukbil Gökdoğan ile evliydi ve iki öğretim üyesi çocuğa sahipti; biri Devlet Konservatuarı'nda profesör, diğeri de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde profesördü.

Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, 23 Nisan 2003 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.

PROF. DR. NÜZHET GÖKDOĞAN SÖZLERİ

“Rasat yaparken dürbünün önündesiniz, hiç kimse yok, yalnız gökyüzü ve siz. Ezici bir duygu. Bir nokta olduğunuzu hissediyorsunuz. Kainatta bir küçük şeysiniz. Olağanüstü bir duygudur kainatı gözlemek. Çok büyük bir şeydir o.” 
-Nüzhet Gökdoğan