"Dünyanın en güçlü antioksidan kaynağı: Propolis"

BÜŞRA NUR ÖZCAN - Arıların ağaçlardan ve bazı otsu bitkilerin tomurcuk ve yapraklarından toplayıp mumla karıştırarak kovanda ürettiği reçinemsi bir madde olan ve zamk gibi yapışan propolisin dünyanın en güçlü antioksidan kaynağı olduğu bildirildi.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kimya-Metalurji Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, arıların propolisi kovandaki istenmeyen boşlukların kapatılması için kullandığını söyledi.

Propolisin arıların ürettiği doğal bir madde olduğunu anlatan Boyacıoğlu, şöyle devam etti:

"Genel olarak rengi, bitkisel kaynağa bağlı olarak değişmekle birlikte en yaygın olanı, koyu kahverengidir. Propolisin bileşiminde, ağırlıklı reçine ve bitkisel balzam, vaks, esansiyel yağlar, az miktarlarda polen ve aminoasitler, mineraller, B vitamini ve diğer organik bileşikler vardır. Propolisin hastalık yapıcı bakterilere karşı koruyucu özelliği bulunur ve çeşitli bakterilerin gelişimini durduran etkili bir doğal antimikrobiyaldir. Ayrıca propolis, bazı virüs türlerine ve küf gelişimine karşı da etkilidir."

Boyacıoğlu, propolisin "herpes simplex" gibi virüslerin yol açtığı dudak uçuklarına ve grip virüsüne karşı etkisinin bilimsel olarak kanıtlandığını, uzun yıllardır fungal yani mantar enfeksiyonların önlenmesinde de kullanıldığını belirtti.

- "Propolis, serbest radikallerin potansiyel zararlarını önler"

"Propolisin içerdiği bileşikler, onu dünyanın en güçlü antioksidan kaynağı yapmaktadır" diyen Boyacıoğlu, propolisteki antioksidan özelliğin hücrelerin yaşlanmasına neden olan serbest radikallerin oksijenle yıkımına karşı korunma sağladığını dile getirdi.

Hücrelerin yaşlanması sırasında zarda oluşan hasarlarla DNA zincirlerinde rastgele kırılmalar ve bağlanmalar meydana gelebileceğine dikkati çeken Boyacıoğlu, şöyle devam etti:

"Enzim ve yapısal proteinlerin zarar görmesi, hücrenin ölmesi, kanser, sinir sistemi fonksiyonlarının yitimi ve kalp damar hastalıkları ile diyabet ve bağışıklık sistemi bozukluklarının oluşmasının temel nedenidir. Antioksidanlar, bu olumsuz etkileri düzenleyerek biyomoleküllere verilen bu hasarın azalmasını sağlar. Serbest oksijen radikallerinin oluşumu, hava kirliliği, sigara kullanımı, kötü beslenme alışkanlıkları, alkol tüketimi, yetersiz ve kalitesiz beslenme, strese bağlı olarak artar. Antioksidanlar, kanser, sinir sistemi fonksiyonlarının yitimi ve kalp damar rahatsızlıkları gibi hastalıkların oluşmasına yol açan bu serbest radikallerin vücuda verdikleri zararı önlemede en önemli görevi üstlenir. Antioksidanlar, vücuttaki serbest radikallerle bağ kurarak onları bağlar. Böylece serbest radikallerin vücuda vereceği potansiyel zararlar önlenmiş olur."

Propolisin eski zamanlardan beri dünyanın pek çok bölgesinde kullanıldığını anlatan Boyacıoğlu, ürünün kulak enfeksiyonu, bronş, astım ve solunum yolları iltihapları, mide ve onikiparmak bağırsağı ülserleri, romatizmal hastalıklar ile cilt kanseri tedavisinde iyileştirici etkisinin bilindiğini, diş eti hastalıkları tedavisinde ise merhem gibi kullanıldığını aktardı.

- "İthal propolise dikkat"

Propolisin kovana konan tuzaklarla üretildiğini söyleyen Boyacıoğlu, "Tuzaklar, propolisle dolunca üreticiler, bize gönderiyor. Daha sonra ürünü tuzaklardan söküp, geliştirilen yöntemlerle proses edip sağlık potansiyelini açığa çıkartıyoruz. Propolisi asla el değmeden, hijyenik koşullarda işliyoruz" ifadelerini kullandı.

Boyacıoğlu, Türkiye'de propolis üretiminin yılda yaklaşık 1 ton olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:

"Ülkemizde propolis, ağırlıkla ithal edilmektedir ancak halen dünyada kabul görmüş bir standardı olmadığından tüketicilerin ithal ürünlere dikkatli olması gereklidir. İTÜ ARI Teknokent'te kurulan 'SBS Bilimsel Bio Çözümler' firmasında yürütülen bir projeyle kontrollü koşullarda üretimin sağlanması amacıyla arıcılar ve arı yetiştiricileri birlikleriyle sözleşmeli iş modeli geliştirdik. Bu şekilde firma, doğrudan arıcılarla yaptığı anlaşma üzerine kurulu olarak kontrollü koşullarda üretilen propolisi işlemekte ve ürün haline getirmekte. Ülkemizde propolis üretimi, ekonomik olarak rekabet edilememesi nedeniyle çok küçük miktarlarda olup, özellikle Çin, Brezilya ve Arjantin'den ithal propolisler tercih edilmektedir. Bizim amacımız, hem yerli propolis üretmek, dışa bağımlılığı azaltmak hem de arıcılar için ek bir gelir kaynağı oluşturmaktır."