Enderun usulü teravih namazı nedir ve nasıl kılınır? Normal teravih namazından farkı var mı?

Türkiye'de Covid-19 pandemisi nedeniyle 2 yıldır cemaatle kılınmayan teravih namazları, bu yıl yeniden camilerde kılınmaya başlandı. Selatin kimliğiyle tanınmış camilerde de, normal teravih namazı yerine enderun usulü teravih namazı kılınmaktadır. Özü itibariyle herhangi bir mescitte veya camide kılınan namazdan farkı yoktur. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın ve diğer cemaat hocalarının ortak görüşüne göre de, bu usulle kılınan namaz, bidat değildir. Peki, enderun usulü teravih namazı nasıl kılınır? 

Enderun Nedir?

Enderun, Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş sarayların ve konakların iç bölümü için kullanılan bir kavramdır. Bu bölümde haremler, mektepler ve devletle yakından bağlantılı daireler yer alırdı. II. Murad döneminde temelleri atılmış; Fatih Sultan Mehmed dedemiz döneminde de tamamen açılmış ve kullanılır hale getirilmiştir. Bu gelenek, II. Meşrutiyet döneminde yürürlükten kaldırılmıştır. 

Enderun Usulü Teravih Namazı Nedir?

Enderun usulü teravih namazı, ilk olarak 17. Yüzyılda uygulanmaya başlanmış bir türdür. Normal teravih namazından hiçbir farkı yoktur. Temelde, müezzin ile imam-hatiplerin uyumuna konu olur. Genelde, sesi güzel ve iyi eğitimli müezzinler tercih edilir. Selam verildikten sonra Ramazan ayına özel mersiye, kaside ve fasıla okunur.

Nasıl Kılınır?

Müslümanlar, enderun usulü teravih namazının kaç rekat olduğunu dahi merak edebiliyor. Bu namaz, normal teravih namazında olduğu gibi 20 rekattır. Her dört rekatta bir, müezzinler Ramazan ayına özel kaside ve mersiyeleri seslendirir. Bu namazın manevi anlamda insanı etkileyen tarafı ise, müezzinin ilahiyi okuduğu makam ile imamın da aynı makamla namazı kıldırmasıdır.

Üstelik, müezzin ve imamlar arasındaki bu makam; bir nevi hangi rekatta olunduğunu da gösterir. Örneğin, imam efendi hicaz makamıyla duaları, sureleri okuyorsa bu henüz ilk 4 rekatta olduklarına işarettir. Uşşaki makamı, genel olarak ikinci 4'e; hicaz ve diğer makamlar da, namazın sonuna yaklaşıldığını belirtir. Bu namaz, ülkemizde Selatin kimlikli camilerde kılınmaktadır.

Ramazan ayının ilk günlerinde, "Hoş geldin Ramazan" tarzında ilahiler okunur. Ortasında "Mağfiret" eksenindeki ilahiler seslendirilir. Mübarek zaman diliminin sonunda da, "Veda" temalı ilahiler okunur. 

Bidat Mı?

Enderun usulü teravih namazı, İslam alimlerinin ortak görüşüne göre bidat değildir. Bidat kelimesi, daha çok sonradan türeyen ve daha önce olmayan; aslı ve özü bulunmayan kavramlar için kullanılır. Oysa ki, enderun usulü teravih namazının normal bir teravih namazından esas itibariyle farkı bulunmamaktadır. Tek farkı, namaz aralarında kaside, mersiye ve fasıl gibi türlerin ilahi olarak seslendirilmesidir. Normal teravih namazlarında da namaz araları, cemaati rahatlatacak fasıllarla geçer. Bu sebeple, bu usul bidat değildir.

Selatin Cami Nedir?

Selatin cami, Osmanlı İmparatorluğu padişahları tarafından inşa edilmiş camilere verilen ortak addır. Enderun usulü teravih namazı örneğinde olduğu gibi, İmparatorluğun dini gelenekleri bu camilerde devam ediyor. Enderun usulü, ilk başta sadece Ankara ve İstanbul'daki Selatin camilerinde kılınıyordu. Zamanla tüm Türkiye'deki Selatin camilerinde kılınmaya başlandı. Bu camilerin hükümdar mahfili olur ve birden fazla minareye sahiptir. Genellikle, sefere giden ve ganimet kazanan dedelerimiz tarafından inşa edilmişlerdir. İlk Selatin cami de, Fatih Sultan Mehmet dedemizin Hristiyanların elinden aldığı Ayasofya-i Kebir Camii olarak kabul ediliyor. Bu türün en güzel örneklerinden bir diğeri ise, II. Bayezid dedemizin inşa ettiği Bayezid Camii.