Dev zirvede Suudi Arabistan-İran gerginliği

İslam İşbirliği Teşkilatı'nın (İİT) İstanbul'da düzenlenen 13. zirvesi öncesi dışişleri bakanları, zirve sonunda açıklanması planlanan ortak deklarasyon metni üzerine çalıştı.

Cuma günü zirve sonuçlanana kadar birçok maddesinin değiştirilebileceği öngörülse de, taslak metinde yer alan ifadeler krize yol açtı. Ulaşılan taslak metinde İran'da Suudi Arabistan elçiliklerine yönelik saldırılar kınandı, İran'ın diğer ülkelerin içişlerine karışmaması gerektiğinin altı çizildi.

İran'ın itiraz ettiği maddeler şunlar:

Müslüman ülkelerin İran ile ilişkilerinin iyi komşuluk ilkelerine dayalı olması konusuna dikkat çekilir. Ülkelerin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde içişlerine karışılmaması gerektiğini vurgulamaktadır. Aradaki husumetlerin İİT ve BM kurallarına göre barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini, şiddet veya tehdide başvurulmaması gerektiğine dikkat çekmektedir. 

İİT, İran'ın Tahran ve Meşhed kentlerindeki Suudi Arabistan diplomatik temsilciliklerinin saldırıya uğramasını kınamaktadır. Bu saldırıların diplomatların korunmasına yönelik uluslararası kanunlara açıkça aykırı olduğunu vurgular. 

İİT, Suudi Arabistan'da terörle bağlantılı kişilere yönelik verilen yargı hükümleriyle ilgili İran'ın açıklamalarını reddeder. Çünkü bu açıklamalar Suudi Arabistan'ın içişlerine açık bir karışma sayılır. Bu da BM'nin ve İİT'nin kurallarıyla ve uluslararası kanunlarla örtüşmemektedir. 

İİT, İran'ın Bahreyn, Yemen, Suriye ve Somali gibi bölge ülkelerinin ve İİT’ye diğer üye ülkelerin içişlerine karışmasını ve terörü desteklemeye devam etmesini kınamaktadır.
İİT, üye ülkelere ve uluslararası topluma yıkıcı etkileri ve çok ciddi sonuçları doğurabileceğinden dolayı, mezhepçi gündemlerin benimsenmemesi gerektiğini vurgulamaktadır.

AÇILIŞ KONUŞMALARINDA İRAN VE SUUDİ ARABİSTAN'A MESAJ

Bu taslak metnin oluşturulmasının ardından İİT Zirvesi’nin açılış konuşmasını Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptı. İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve Suudi Arabistan Kralı Selman’ın da bulunduğu liderlere hitap eden Erdoğan, ‘mezhepçilik fitnedir’ dedi. İİT içindeki ülkelere Sünnilik, Şiilik üzerinden tartışmak yerine Müslümanlığı ön plana çıkararak birlik olma çağrısı yaptı.

İİT Genel Sekreteri İyad Medeni de örgüt içindeki kavgaların örgütün kapasitesini düşürdüğünü söyleyerek uzlaşma yoluna gidilmesi konusunda uyarı yaptı.

TÜRKİYE-SUUDİ ARABİSTAN KOORDİNASYON KONSEYİ KURULDU

Erdoğan’ın Aralık ayı sonunda Riyad’a yaptığı ziyarette kararlaştırılan Suudi Arabistan-Türkiye Koordinasyon Konseyi için imzalar da zirve sırasında atıldı.

Suudi Kral Selman ve Dışişleri Bakanı Cubeyir, zirve öncesi Ankara’ya iki günlük resmi bir ziyarette bulunmuş ancak imzalar atılmamıştı. İki ülke arasında işbirliğini geliştirmek üzere kurulan konsey için imzalar, İran ile sorunların yaşandığı sırada İstanbul’da, zirvenin gerçekleştiği kongre merkezinde atıldı.

Zirvenin ardından İran Cumhurbaşkanı Ruhani de İstanbul’da bir günlük resmi bir ziyaret gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu ile ikili görüşme yapması planlanan Ruhani, Suriye ve Irak’taki görüş ayrılıkları sebebiyle oluşan gerilim sonrası ilk kez Türkiye’ye resmi ziyaret gerçekleştiriyor.