Rusya’nın Baltık ülkeleri üzerindeki baskısı

Avrupa Birliği ve NATO üyesi Baltık ülkeleri Litvanya, Letonya ve Estonya, komşuları Rusya'nın saldırgan siyasetinden endişe duyuyor.

Kırım'ı ilhak ettiği için Batı ile ilişkileri gerilen ve Ukrayna'nın doğusunda hükümet güçlerine karşı savaşan ayrılıkçılara destek vermekle suçlanan Rusya'nın saldırgan politikası, Moskova yönetimiyle Baltık ülkeleri arasındaki ilişkileri gerginleştiriyor. 

Ukrayna’yı bölünmeye sürükleyen ve Moldova’daki siyasi çalkantıların sebebi olarak gösterilen Rusya’nın, aynı zamanda Baltık ülkelerindeki etkisini arttırmayı amaçladığı da biliniyor. 

Rusya, Baltık ülkelerindeki Rus uyruklu nüfusu kullanıyor

Moskova yönetiminin Ukrayna ve Moldova'yı istikrarsızlaştırırken bu ülkelerdeki Rus azınlığı kullanması, benzer toplumsal dinamiklere sahip Baltık ülkelerini endişelendiriyor.

Letonya ve Estonya’da nüfusunun yaklaşık dörtte biri Rus kökenliyken bu oran Litvanya'da yüzde 6.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Letonya ve Estonya’daki Rusların bir kısmına yerel dili öğrenmedikleri ve anayasaya saygı göstermedikleri gerekçeleriyle vatandaşlık verilmedi. Bu ülkelerde Moskova'nın özellikle siyasi arenada yandaş partilerle etkinlik kurmaya çalıştığı biliniyor. Kremlin yönetimi, ana muhalefeti oluşturan Rus yanlısı partiler vasıtasıyla Estonya ve Letonya’da siyasi gerilimleri tetikliyor. 

Özellikle Ukrayna’da çıkan olaylardan sonra Baltık ülkelerindeki Rus yanlılarından Avrupa Birliği ve NATO karşıtı sesler daha yüksek çıkmaya başladı.

Letonya ve Estonya’dan farklı olarak Rusça konuşanların nüfusun sadece yüzde 6’sını oluşturduğu Litvanya’da Moskova yönetimi farklı bir yöntem uyguluyor. Litvanya’nın, Lehistan-Litvanya Birliği’nden sonra Polonya ile yaşadığı sorunları kullanan Rusya, bu ülkedeki Lehleri yönetime karşı tahrik etmeye çalışıyor. 

Baltık ülkeleri arasında nüfusuyla öne çıkmaya çalışan Litvanya, AB üyeleri arasında Rusya’yı en sert şekilde eleştiren ülkelerden biri olması nedeniyle Moskova yönetimince fahiş doğalgaz fiyatlarıyla adeta cezalandırılıyor. Ancak Norveç ile imzaladığı sıvılaştırılmış doğalgaz anlaşması ve elektrik dağıtım altyapısını AB'deki komşularıyla birbirine bağlamasıyla Litvanya, gerilimde önemli bir avantaj elde etti.

Litvanya Cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaite'nin Rusya’yı iki kez "terörist ülke" olarak nitelendirmesi Moskova yönetimini kızdırdı. Grybauskaite, AB'nin Rusya'yla ilişkileri normalleştirmeye yönelik girişimlerine de şiddetle karşı çıkıyor.

Rusya’nın askeri varlığı korkutuyor

Rusya’nın Kaliningrad eyaletindeki İskender füze sistemlerini ciddi bir tehdit olarak gören Polonya ve Baltık ülkeleri, NATO'nun bu bölgedeki varlığını arttırılmasını istiyor. Rus ordusunun son yıllarda bölgede etkinliğine karşı geçen yıl ABD’nin Orta ve Doğu Avrupa'ya 250 tank ve 750 asker konuşlandırmasını yeterli bulmayan Baltık ülkelerinde, güvenlik kaygılarından dolayı 8-9 Temuz'da Varşova’da yapılacak NATO Zirvesi’ne büyük önem veriliyor.

Kaliningrad’la sınırı olmadığı için Rusya’nın, eyaletine ağır silah ve askerini Litvanya üzerinden transit yolu ile ulaştırması da bir başka soru işareti yaratan durum olarak dikkat çekiyor. Litvanyalı siyaset uzmanları, Batı’nın ısrarlı "tavsiyesi" ile iki ülke arasında imzalanan anlaşmayla oluşturulan transit hattını "büyük tehlike" olarak değerlendiriliyor.

Rusya'nın siyasi amaçlar güderek yürüttüğü strateji çerçevesinde Rus uçakları Baltık ülkelerinin hava sahasında sık sık ihlallerde bulunuyor.