Suudi Arabistan ve Fas arasında sessiz kriz!
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın, Kaşıkçı cinayetinden sonra çıktığı ilk yurtdışı gezisinde bazı Kuzey Afrika ülkelerini de ziyaret etmesi, gözleri Mağribe çevirdi. Beklentilerin aksine Veliaht Selman’ın Tunus’tan sonra Fas’a geçmemesi merak konusu oldu.
Fas yerel basını, Muhammed bin Selman’ın Fas Kralı Muhammed’den görüşme talep ettiğini, fakat Kral Muhammed’in program yoğunluğunu mazeret göstererek görüşme talebini geri çevirdiğini yazdı.
Yine el-Kuds el-Arabi’nin haberine göre Muhammed bin Selman, Kral Muhammed’den Kaşıkçı cinayeti sebebiyle gerginlik yaşadığı Fransa ile aralarında arabuluculuk yapmasını da istedi.
BELİRSİZ BİR TARİHE ERTELENDİ
Suudi Arabistan’ın bölgedeki önemli müttefiklerinden olan Fas’ın bu ziyaret talebini geri çevirdiği haberleri, Riyad ile Ribat arasındaki soğukluğun Kaşıkçı cinayetiyle sınırlı olmadığı şeklinde yorumlandı. Bu görüşü güçlendiren gelişmelerden biri de, geçtiğimiz günlerde yapılması planlan 13. Fas-Suudi Arabistan Ortak Komisyon toplantısının Fas yönetimi tarafından belirsiz bir tarihe ertelenmesi.
Esasen Fas, “Radikal İslami gruplarla mücadele” kapsamında Amerika’nın da desteklediği “ılımlı İslam” düşüncesinin Afrika’daki temsilcisi olarak görülüyor. Bu açıdan bakılacak olursa, Suudi Arabistan ile Fas’ın siyasi açıdan güçlü bir işbirliğine sahip olması beklenir. Ancak Fas-Suudi Arabistan ilişkilerinde Katar kriziyle başlayan soğukluğun varlığı, uzun zamandır dillendiriliyor.
KATAR: FAS KUŞATMA KIRICI
Fas, Katar’a yönelik ambargonun ilk günlerinden itibaren tarafsız kalmayı tercih etmiş, hatta Katar’a gıda ve ilaç gibi acil ihtiyaçları göndererek yardım etmişti. Ayrıca Kral Muhammed taraflara diyalog çağrısında bulunmuş ve Katar ile olan ilişkilerini devam ettirerek Katarlılar arasında “Kuşatma kırıcı” olarak anılmaya başlanmıştı.
ELEKTRONİK SİNEKLERİN HEDEFİNDE
Suudi Arabistan-Fas ilişkilerinin zarar görmesinde, Arabistan’ın FIFA 2026 Dünya Kupası seçmelerinde Fas aleyhine oy kullanması da etkili oldu. “Elektronik Sinekler” olarak bilinen Suudi Arabistan’ın sosyal medya timleri, bu süreçte Fas aleyhine mesajlar yaymış ve bu da Fas’ın tepkisine sebep olmuştu. Hatta Suudi Arabistan liderliğindeki Arap Birliği’nin iletişim bakanları toplantısına Fas’ın katılmaması “boykot” olarak yorumlanmıştı. Bütün bunlar Fas halkında da Suudi Arabistan’a yönelik olumsuz bir algı oluşmasına sebep oldu. Sosyal paylaşım sitelerinde Faslı hacıların Suudi Arabistan’da gördüğü kötü muameleyle ilgili çok sayıda görüntünün dolanmasını müteakip, hem resmi makamlar hem de halk nezdinde Suudi Arabistan’a tepki gösterildi.
YEMEN SAVAŞINA DESTEK AZALDI
Sivil ölümlerini ve uluslararası baskının artmasını mazeret göstererek Fas’ın Yemen’deki savaşta Suudi Arabistan’a verdiği desteği azaltması da iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasında etken olarak görülüyor. Bu gelişmelerin ardından, Fas için oldukça hassas bir konu olan Polisario Cephesi ile ilgili Suudi Arabistan’ın El-Hayat televizyonunda “Fas tarafından işgal edilmiş topraklar” ifadesi kullanılıp bu bölgeden “Arap Demokratik Cumhuriyeti” olarak bahsedilmesi, “sessiz kriz” yorumlarını güçlendirdi.
Son olarak, Suudi kraliyet ailesinden Prens Mansur bin Abdullah’ın, Suud ailesindeki taht mücadelesinde suikasta uğrama endişesiyle bulunduğu Avrupa’dan ayrılıp Fas Kralı Muhammed’e sığınması ve akabinde Mansur’un iadesini isteyen Suudi Arabistan’a olumlu cevap verilmemesi de iki ülkenin ilişkilerini olumsuz etkiledi.
Cemal Kaşıkçı cinayetinden sonra Fas yönetiminin 28 yaşındaki Suudi Prens Mansur için güvenlik önlemlerini arttırması da Fas’ın (Kaşıkçı meselesi dahil olmak üzere) birçok konuda Suudi Arabistan ile aynı yerde durmadığının göstergesi.
