İran'dan korkutan nükleer açıklama

ABD Başkanı Donald Trump'ın 2015 yılında İran ile P5+1 ülkeleri arasında imzalanan nükleer anlaşmadan ayrılması sonrasında tırmanan gerilim artıyor. ABD'nin İran'a yaptırımlar uygulamasının ardından bugün Tahran yönetiminden çok sert ve korkutucu açıklamalar geldi.

NÜKLEER KAPASİTE ARTTIRILDI

İran'ın nükleer silah yapmasının önüne geçmeyi planlayan anlaşmanın çöpe atılmasıyla birlikte bu konuda yeni adımlar atan Tahran yönetimi yeni IR-6 santrifüjleri geliştirdiğini duyurdu. Açıklama yapan İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salih, "Bugün 30 adet IR-6 santrifüjün lansmanına tanık oluyoruz. Bu hamle İran'ın kapasitesini ve kararlılığını gözler önüne seriyor" dedi. Natanz tesisinin nükleer araştırma ve geliştirme faaliyetleri için kullanıldığını dile getiren Salihi, yaklaşık 2 ay önce günde 450 gram olan uranyum üretim miktarını 5 kilogramın üzerine çıkardıklarını kaydetti.

DÜNYA BASINI SON DAKİKA İLE DUYURDU

Bu rakam geçtiğimiz yıllarda İran'a dayatılan sınırın iki katı olduğu için uluslararası kamuoyu bu açıklamaya geniş yer ayırdı.

IR-6 santrifüjü ilk nesil IR-1'den tam 10 kat daha hızlı bir şekilde zenginleştirilmiş uranyum üretebiliyor. Geçmişte yapılan anlaşma İran'ın sadece ilk nesil IR-1 kullanarak zenginleştirilmiş uranyum üretmesine izin veriyordu. Üretilen zenginleştirilmiş uranyum, nükleer silah yapımında kullanılabildiği için büyük bir tehdit unsuru olarak biliniyor.

SANTRİFÜJ NEDİR?

Son yıllarda artan Biyoteknoloji çalışmaları, çoğunlukla laboratuvar ortamlarında gerçekleşmektedir. Yine laboratuvar ortamlarında yapılan bu tarz çalışmalar için yaygın bir şekilde bir cihaz kullanılmaktadır. O cihaz da santrifüjdür. Bu kapsam bize bu cihaz ile ilgili gelen sorulara yazımızda yanıt aradık ve kısaca santrifüj cihazından bahsettik. İlk olarak 1864 yılında Antonin Prandtl ismindeki bilim adamı tarafından icat edilerek yararlanılan cihazın günümüzde birçok farklı alanda kullanımı vardır. Cihazın ilk kez kullanılması ise o zamanın bir ihtiyacı olan içtiğimiz sütün içinde barındırdığı kaymağı ayırmak amacıyla olmuştur.

Bununla birlikte hemen tanımını yapmak gerekirse Santrifüj, ağırlıkları arasında fark bulunan maddelerin deney tüpleri içerisine konularak döndürülmesiyle ayrışmalarını sağlayan bir cihazdır diyebiliriz. Son derece yüksek bir hızda döndürme işlemleri gerçekleşirken yer çekimine bağlı olarak iki maddenin ayrışması da böylelikle sağlanmaktadır. Laboratuvar cihazı ya da aleti denmesinde herhangi bir sakınca bulunmazken yararlanılan unsur ise maddelerin çökme hızlarıdır.

SANTRİFÜJ NASIL ÇALIŞIR?

Motor ile birlikte rotor ve çevirme milinden oluşan bir yapıya sahip olan cihazın kullanımı da basittir. Rotor, kapak ve mandalla hazır hale getirilmiş bir odacık içindedir. 4 tane kovası var olurken yatay başlığı da bulunur. Hareket haline geçmesiyle yatay olan rotor, durgun ise dikey durumdadır. Tüp bölümlerinde ise hızlı çalışma sonucunda tüplerin kırılması için yastıkçılar yer alır. Hemen hemen birçok farklı maddenin kullanılabilir olmasından dolayı tüplerin büyüklükleri de çeşitlilik gösterir. Buna bağlı olarak her tüp için uygun aplikatörler kullanılması da söz konusudur.

Direkt akımlı elektrik motoru var olan cihazda rotor şaftı ise dönme sistemi üzerinden kullanılmaktadır. Bununla birlikte bazı durumlarda makara sistemi tercihi de olabilmektedir. Dondurulmuş ayak kullanılmasının en önemli sebebi ise hızlı dönüşleri etkileyebilecek titreşimlerin oluşmamasıdır.

Cihaz hızının ayarlanmasında potansiyometre kullanılırken motorun voltaj desteği de bu şekilde kontrol edilmektedir. Santrifüj çalışması ise şimdi başlatılabilir. Öncelikli iki maddenin ayrıştırılabilir olması gerekmektedir. Bununla birlikte tüpler içinde bulunan maddelerin hızlı bir şekilde döndürülme işlemi başlatılmaktadır.

Yer çekimin uyguladığı ivmeden çok daha büyük bir kuvvet bulunurken hız yardımıyla ayrıştırılma sağlanmaktadır. Bu işlemle yoğunluk ve büyüklüklerin etkisi görülürken parçaların kuvvetleri de çökme durumların üzerinde etkili olmaktadır. Çok daha ağır olan maddenin tüpün altında kaldığı görülürken hafif madde veya parçalar ise üst kısmında toplanmış bir vaziyete gelmektedir. Santrifüj ne işe yarar sorusu bu ayrışma olayıyla cevaplanırken çeşitli ilaç maddeleri, kan ve yağ unsurlarıyla ayrışmaların yapılabilmesi de imkan dahilindedir.