Türkiye'den Bolivya için seyahat uyarısı...Morales teklifi kabul etti

Bolivya’da 14 yıldır ülkeyi başarıyla yöneten ve dördüncü defa seçimi kazanan Devlet Başkanı Evo Morales zorla istifa ettirildi. ‘Seçimlerde hile var’ diye sokağa dökülen halka, ordu ve polis de destek verdi. Türkiye'den ise Bolivya'ya seyahat edecek vatandaşlara son dakika uyarısı geldi. Morales, Meksika'nın kendisine yaptığı iltica teklifini kabul ettiğini duyurdu. Bolivya’da devlet karşıtı protestolar sebebiyle istifa eden Bolivya eski Devlet Başkanı Evo Morales, Pazartesi gecesi Meksika’ya gitti.

TÜRKİYE'DEN UYARI

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada; "Bolivya’da yaşanan son olaylar bağlamında başta Başkent La Paz olmak üzere Potosi, Sucre, Santa Cruz de la Sierra, Cochabamba, El Alto, Oruro ve Tariha kentlerinde yer yer şiddet de içerebilen kitle eylemleri düzenlenmektedir.

Bolivya’da yaşayan veya Bolivya’ya ticari veya turistik amaçlarla giden veya gitmeyi planlayan vatandaşlarımızın bu tür eylemlerin gerçekleştirildiği mahallerden uzak durmaları ve dikkatli davranmaları, gelişmeleri yerel basın ve yayın organlarından takip etmeleri ve La Paz Büyükelçiliğimizle irtibat halinde olmaları önerilmektedir" denildi.

MORALES ZORLA İSTİFA ETTİRİLDİ

Bolivya’da 14 yıldır ülkeyi başarıyla yöneten ve dördüncü defa seçimi kazanan Devlet Başkanı Evo Morales zorla istifa ettirildi. ‘Seçimlerde hile var’ diye sokağa dökülen halka, ordu ve polis de destek verdi. Genelkurmay Başkanının ‘istifa et’ baskısıyla Morales görevi bıraktığını açıkladı. Ülkesindeki fakirliği yüzde 65’lerden yüzde 30’lara çekerek 3 milyon Bolivyalıyı fakirlikten orta gelir grubuna taşıyan, işsizliği yüzde 3.8’e, enflasyonu yüzde 2.1’e getirerek ülkeyi başarıyla yöneten Morales, ülkesindeki zengin yer altı kaynaklarının kurbanı oldu.

ABD'DEN DESTEK GELDİ

Dünyadaki lityum rezervinin yüzde 60’ına sahip olan Bolivya’da, Devlet Başkanı Morales’in istifasını değerlendiren ABD’li eski senatör “Kazanan gücü tebrik ediyorum: CIA!” dedi.

YAĞMA VE KUNDAKLAMA OLAYLARI YAŞANIYORDU

Öte yandan, Bolivya basınında çıkan habere göre, ordunun talebinin ardından Morales'in görevi bırakmasıyla dün gece yağma ve kundaklama olayları yaşandı.

İLTİCA TEKLİFİNİ KABUL ETTİ

Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, istifa eden Devlet Başkanı gelişmeyi Evo Morales ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından yazılı açıklama ile duyurdu.

Bolivya'daki olayları ilk andan itibaren "darbe" olarak niteleyen ve Morales'e sığınma sağlamaya hazır olduklarını vurgulayan Ebrard, "Devlet Başkanı Morales'in, biraz önce yaptığımız telefon görüşmesinde, davetimizi kabul ettiğini ve siyasi sığınmacı olmak için resmi olarak başvurduğunu açıklıyorum." ifadesini kullandı.

MORALES'İN CAN GÜVENLİĞİ İÇİN ÖNLEM ALINMALI

Ebrard, Bolivya Dışişleri Bakanlığını da konuya ilişkin bilgilendirdiklerini ve Morales'in uluslararası haklar çerçevesinde can güvenliğinin sağlanması için önlem alınmasını istediklerini vurguladı.

Meksika Dışişleri Bakanı Ebrard, Morales’in önceki gün istifa etmesinin ardından tepki göstermiş ve "Bolivya'da geçen yüzyılda Latin Amerika'da yaşanana benzer, devam eden bir askeri operasyon var, biz bunu reddediyoruz. Darbeye hayır." ifadesini kullanmıştı.

"YAKINDA DAHA GÜÇLÜ BİR ŞEKİLDE DÖNECEĞİM"

Morales, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, iltica teklifi için Meksika'ya teşekkür ederek, "Kardeşlerim, Meksika'ya gitmek üzere yola çıkıyorum. Politik nedenlerden dolayı ülkeden ayrılmak canımı acıtıyor. Yakında daha güçlü bir şekilde döneceğim." ifadelerini kullandı.

Meksika Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard, düzenlediği basın toplantısıyla ülkesinin yaptığı iltica teklifini Morales'in kabul ettiğini ve Meksika'nın göndereceği askeri uçakla ülkeye getirileceğini açıklamıştı.

Bu arada, Meksika, Bolivya'da Morales'i istifaya götüren süreci "darbe" olarak değerlendiren ülkeler arasında yer alıyordu.

BOLİVYA'DAKİ KRİZ

Bolivya'da 20 Ekim'de düzenlenen başkanlık seçimlerinin ardından muhalefet seçimlerde "hile" yapıldığını iddia etmiş ve taraflar karşılıklı olarak destekçilerini sokak gösterilerine çağırmıştı.

Tartışmalı seçim sonuçlarının ardından günlerdir seçimlerin iptal edilmesini ve tekrar seçime gidilmesini isteyen muhalifler, Evo Morales'in tekrar seçim yapılacağı duyurusunun ardından, Morales'in katılmadığı seçimler düzenlenene kadar protestoların devam edeceğini açıklamıştı.

Morales, Bolivya Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman'ın istifa çağrısının ardından görevi bırakmıştı.

MORALES KİMDİR?

Bolivya Devlet BaşkaNı Evo Morales, ABD destekli Bolivya Silahlı Kuvvetleri Genel Kurmay Başkanı Williams Kaliman'ın isteği üzerine, barışın sağlanması için başkanlık görevini bıraktığını duyurmuştu. Latin Amerika'nın en uzun süre görevde kalan ve ilk yerli devlet başkanı olan Evo Morales, 14 yıl Bolivya'yı yönetti.

Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, ABD destekli silahlı kuvvetlerin baskısı üzerine ülkede barışın sağlanması için istifa ettiğini duyurmuştu. Latin Amerika'nın en uzun süre görevde kalan ve ilk yerli devlet başkanı olan Evo Morales, Bolivya'yı 14 yıl yönetti.

SİYASİ KARİYERİ BİRKAÇ DÖNÜM NOKTASIYLA İNŞA EDİLDİ

Morales, Anayasa Mahkemesi'nin devlet başkanlığı süresini kısıtlayan yasada değişiklik yapmasıyla Ekim 2019 seçimlerinde dördüncü defa devlet başkanlığı için yarıştı.

Morales seçimi ilk turda kazandığını iddia etse de, seçimlere yolsuzluk karıştığını iddia eden muhalefetin büyük tepkisini çekti. Morales'in rakibi Carlos Mesa adaletsizlik yapıldığını savundu ve ülke haftalarca sokak gösterilerine sahne oldu. Protestocuların çağrılarına haftasonu Genelkurmay Başkanı da "İstikrarın sağlanabilmesi için Devlet Başkanı istifasını vermeli" açıklaması da eklendi. Morales, 10 Kasım'da televizyonlardan canlı yayınlanan konuşmayla istifa ettiğini duyurdu. Morales'in siyasi kariyeri, ülke ve Latin Amerika tarihi açısından önemli görülen birkaç dönüm noktasıyla inşa edildi.

KOKA YETİŞTİRİCİLERİNE DESTEKTEN SİYASİ KARİYERE

Evo Morales, ülkenin batısındaki Oruro bölgesinde doğdu. Ailesi bölgenin en geniş yerli ailelerinden olan Aymara ailesiydi.

İlk siyasi deneyimi, koka ağacı üreticilerinin oluşturduğu bir sendikayla başladı. Kokain üretiminde kullanılan koka, binlerce yıl And Dağları'nda dini amaçlarla, hastalıklarla mücadelede ve hafif uyarıcı etkisinden faydalanmak için kullanılırdı.

Morales devlet başkanlığına ilk olarak 2002 yılında aday oldu. Vaatlerinin başında Bolivya'nın yerli halkının ülke yönetimindeki çıkarlarını koruma ve savunma geliyordu. Yerli halk yüz yıllar boyunca yabancılaştırılmış ve ayrımcılığa uğramıştı.

Morales'in vaatleri, devlet başkanlığına ilk adaylığında beklediği başarıyı getirmedi ama ikinci denemesinde, Aralık 2005'te sandıktan birinci çıkıp devlet başkanı oldu.

İktidara geldiğinde yaptığı ilk işlerden biri yeni anayasa üzerinde çalışmaktı. Yeni anayasa Bolivya'yı 'çok uluslu' ve ülkenin farklı etnik gruplarını da daha iyi yansıtması için 'laik' devlet olarak tanıdı.

Morales, koka çiftçilerinin hakları için de mücadele etmeye devam etti. Koka yetiştirmenin yasal statüsünü korudu ve ABD'nin koka üretiminin tamamen durdurulması baskısına rağmen ticaretinin yapılabilmesi için de yeni düzenlemeler devreye soktu.

ABD İLE İLİŞKİLERİ GERGİNDİ

Amerikalı yetkililer, Devlet Başkanı Morales'i kokain üretiminin ve kaçakçılığının önüne geçmemekle suçladı. Morales ise, kokain üretimiyle mücadele ettiğini savundu ama dini ve kültürel gerekçelerle az miktarda koka yetiştirilmesine izin verdiğini söyledi. Morales'in ABD ile ilişkileri devlet başkanlığı boyunca gergindi.

Morales, 2008 yılında ABD'nin Sucre Büyükelçisi Philip Goldberg'i, hükümetine karşı komplo kurmakla suçlayıp sınır dışı etti ve ABD'nin Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi'nin Bolivya'daki operasyonlarını askıya aldı.

Evo Morales, 2013'te ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın da faaliyetlerini 'muhalefeti desteklediği' gerekçesiyle durdurdu.

'PEMBE DÖNGÜ' OLARAK BİLİNEN DÖNEMİN PARÇASIYDI

Morales, Güney Amerika'da 2000'li yılların başından bu yana iktidarda olan solcu liderlerin oluşturduğu 'pembe döngü' olarak bilinen dönemin parçasıydı. Kıtadaki solcu liderlerin çoğu son yıllarda muhafazakâr hükümetlere geçti.

Sosyalist lider Morales, iktidar geldikten kısa bir süre sonra kendi maaşında ve kabinesindeki bakanların maaşında kesintiye gitti. Ülkenin petrol ve gaz sanayiini yeniden kamulaştırma süreci başlattı. Gelir vergilerindeki artış Bolivya'nın kamu harcamalarını ve ülkedeki döviz rezervlerini artırmaya yardımcı oldu. Morales yönetimi, kamu projelerine ve yoksullukla mücadelede toplumsal programlara yatırımları artırdı. Morales iktidara geldiğinde yoksulluk 2006'daki %38 seviyesinden, 2018'de %17'ye düştü. Ama muhalefet, son iki yılda yoksulluğun yeniden yükseldiğini söylüyor.

Bolivya'daki orta sınıf arasında, Morales'in sol siyasetini 'fazla radikal' bulanlar oldu.

AMAZONLARI GEÇECEK YOL İNŞASI PLANI BÜYÜK TEPKİ GÖRDÜ

Devlet Başkanlığı'nın en tartışmalı konularından biri Amazonları geçecek büyük bir yol inşası planı oldu. Yerli halk, yol projesinin ormanların yasa dışı kesimine neden olacağını ve topraklarının gasp edilmesinin önünü açacağını savunuyordu.

Morales'in bu projesine karşı çıkanlar 2011'de sokaklara döküldü. Projeyi 2017'de raftan yeniden çıkaran Morales uluslararası toplumun kaygılarını 'sömürgeci çevreciliğin bir şekli' olarak niteliyordu.

Bolivya'da son olarak ülkenin doğu bölgesini saran yangınlara karşı sokaklara dökülen protestocular hükümet karşı gösteriler düzenledi.

Protestocular, Morales'in 'kontrollü yangın' olarak bilinen düzenlemeye son vermesi çağrısında bulundu. Bu uygulama çiftçilerin ekinlerini daha geniş alana yayabilmelerine yardımcı olduğu için vardı.