ABD'den Türkiye'ye yaptırım çağrısı! Türk F-35'lerini de o ülke alacak

İngiliz haber ajansı Reuters'ın aktardığı son dakika haberine göre ABD Temsilciler Meclisi ve ABD Senatosunun Silahlı Hizmetler Komiteleri, aylar süren müzakereler sonucunda Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) üzerinde anlaşmaya vardı.

TÜRKİYE'YE YAPTIRIM ÇAĞRISI

Anlaşma metninde ABD Başkanı Donald Trump'a yapılan çağrıda, Türkiye'nin Rusya'dan aldığı S-400 sebebiyle F-35 savaş uçaklarının satışının durdurulması ve yaptırım uygulanması talep ediliyor. Anlaşma metninde ayrıca, Kuzey Kore'ye de sert yanıt verilmesi isteniyor.

 

RUSYA İLE ORTAK YÜRÜTÜLEN PROJELERİ BALTALAMA GİRİŞİMİ

Tasarıda Rusya ile her tür askeri işbirliğinin yasaklanması da önerilirken, Türkiye'ye, Kuzey Akım 2 ve TürkAkım projeleri nedeniyle de yaptırım uygulanabileceği belirtildi. Raporda, "Bu yasanın kanunlaşmasından sonra 60 günde ve sonraki her 90 günde Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığına danışarak, Kuzey Akımı 2 ve TürkAkım projeleri veya bu projelerin yerine inşa edilecek diğer projelerin inşası için deniz seviyesinden 100 fit ve üzeri derinliğe boru hattı döşeyen gemilerin tespitine ilişkin raporu, ilgili kongre komitelerine sunacaktır" değerlendirmesinde bulunuldu. Bu projelere gemi sağlayan yabancı kişi ve kuruluşların da yaptırım için tespit edilmesi öngörülüyor.

TRUMP'A SUNULMASI BEKLENİYOR

İki komitenin de üzerinde anlaşma sağladığı "Ulusal Savunma Yetki Yasası"nın 2019 bitmeden Kongre'den geçmesi ve Başkan Trump'ın onayına sunulması bekleniyor. Trump kararı onaylarsa tasarı kanunlaşacak. Ancak Türkiye'ye yaptırım uygulama çağrısı, başkanın insiyatifinde. Yani Senato ve Temsilciler Meclisinin çağrısının bir bağlayıcılığı yok.

TÜRKİYE'NİN F-35'LERİNİ ABD SATIN ALACAK

Bütçenin, "Ulusal Savunma Stratejisi Kapsamında Modernizasyon Programları" kısmında ise Türkiye'nin F-35 uçaklarına ilişkin bir detay yer alıyor. Buna göre, "Türkiye tarafından sipariş edilen uçakların alımı için 440 milyon dolarlık" fon ayrılması öngörülüyor.

Bütçe raporunda, "Konferans üyeleri (Senato ve Temsilciler Meclisi Konferans komitesi), Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasını destekliyor. Bu nedenle Savunma Bakanlığı, Türkiye tarafından satın alınan tüm F-35 uçaklarının geri alınmasını destekliyor" ifadesine yer verildi. Ayrıca F-35 üretim bantları olan Lot 12, 13 ve 14 kapsamında, Türkiye'nin siparişlerinin en üst seviyeye çıkarılarak üretime sokulup, ABD Hava Kuvvetleri için satın alınmasına yönelik ek fon sağlanması planlanıyor. Türkiye'nin programdan çıkarılmasından dolayı ortaya çıkabilecek yedek parça açığı için de fon sağlanması öngörülen bütçe raporunda, "Savunma Bakanı'nın Türk F-35A uçakları satın alınmadan önce gerekli destek ekipmanının üretildiğini ve Türk F-35A uçaklarının ABD Hava Kuvvetleri F-35A filosuna entegre edilecek şekilde yapılandırıldığını teyit etmesini gerektiren bir hüküm eklenmesi öngörülüyor" ifadeleri kullanıldı. 

YPG/PKK YARDIMININ MİKTARI BELİRTİLMEDİ

Raporda dikkati çeken diğer bir detay ise Suriye'de "taramadan geçmiş gruplara verilen askeri yardımlara" ilişkin tespitler oldu. ABD, her yıl savunma bütçesinde "SDG" ismini kullanan YPG/PKK başta olmak üzere bazı gruplara 500 milyon dolar civarında askeri yardım fonu ayırıyordu. 

2020 bütçe raporunda, DEAŞ ile mücadele kapsamında Irak için 645 milyon dolar askeri destek fonu ayrılırken, Suriye kısmında Savunma Bakanı'nın gerekli gördüğü miktar, yardım tipi ve verilecek grubu Kongre'ye yazılı bildirmesi gerektiğine işaret edilerek, spesifik bir miktar belirtilmedi. 

Raporda, yardım verilecek grupları "DEAŞ'a karşı Suriye halkını koruyan", "DEAŞ'tan alınan toprakları koruyan", "ABD ve müttefiklerini DEAŞ, El Kaide ve ilişkili grupların tehditlerine karşı savunan" ve "DEAŞ'ın tutuklu mensuplarını tutan gruplar" şeklinde tanımlandı. 

Yardımın sağlanmasına ilişkin ise Savunma Bakanı'nın normal zamanlarda 15 gün öncesinde, acil durumlarda ise 48 saat öncesinde Kongre'ye yazılı olarak yardımın miktarı, tipi, amacı ve verilecek grubun adının yanı sıra bu konuya müdahil olacak Amerikan kuvvetlerinin sayısı ve diğer gerekli bilgileri bildirmesi öngörülüyor. 

Suriye'deki gruplara sağlanacak yardımların, hafif silahlardan oluşabileceği ve bu konuda geçmişteki sınırlamaların geçerli olduğu belirtilen raporda, Savunma Bakanı'nın bazı durumlarda muafiyet talebinde bulunabileceği de kaydediliyor. 

TRUMP'IN ARZUSU: UZAY GÜCÜ

Ayrıca Trump'ın uzun süredir dile getirdiği "Uzay Gücü"nün oluşturulması için ödenek ayrılması, federal çalışanların aile izni, Moskova ve Pekin ile rekabete yönelik ilave tedbirler gibi bir dizi maddeler yer aldı.

TASARININ DİĞER DETAYLARI

Söz konusu tasarı ABD Temsilciler Meclisi ve Senato Silahlı Hizmetler Komitesi arasında uzun süredir tartışılıyordu. Bütçe ulusal güvenlik programları için Savunma ve Enerji Bakanlıklarına 658,4 milyar dolar, Yurtdışı Acil Durum Operasyonları olarak da isimlendirilen ABD'nin sınır ötesi savaşlarına 71,5 milyar dolar ve doğal afetlerden kaynaklanan hasarların onarımı için acil yardım fonuna 5.3 milyar dolar ödenek ayrılmasını öngörüyor. Uzlaşı sağlanan diğer maddeler ise askeri personele yüzde 3 zam ve ebeveynlere 12 hafta ücretli izin hakkı.

UZMANLARDAN GÖRÜŞ

Uzmanlar, Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası'nın (NDAA) 58 yıllık tarihinde ilk defa Demokratlar ile Cumhuriyetçiler arasında anlaşma sağlanamama ihtimali bulunduğunu ancak aylar süren müzakerelerin ardından uzlaşı sağlandığını belirtti. Zira Temsilciler Meclisi'nde Demokratlar çoğunlukta bulunuyor.