ABD-Avrupa arasında İran’a yaptırım gerilimi

Atlantik İttifakı’nın iki yakası İran’a yönelik yaptırımların geri getirilmesi konusunda ters düştü. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İran’a yaptırımları tek taraflı başlatma açıklamasının hemen ardından Avrupa Birliği (AB), ABD’nin İran ile 2015’te yapılan nükleer anlaşmadan çekildiği için bu ülkeye yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının yeniden yürürlüğe sokulması sürecini başlatamayacağını bildirdi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve aynı zamanda İran’ın Batılı ülkeler ile yapılan, nükleer anlaşma olarak bilinen Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) Ortak Komisyon Koordinatörü olan Josep Borrell, ABD’nin İran’a yönelik BM yaptırımlarını yeniden başlatmasına ilişkin yazılı açıklama yaptı.

ANLAŞMAYI KORUYACAKLAR

Borrell, ABD yönetiminin anlaşmadan çekildikten sonra JCPOA faaliyetlerinin hiçbirine katılmadığını belirterek “Bu nedenle ABD, JCPOA tarafı bir ülke sayılamaz ve BMGK’nın 2231 sayılı kararında geçen BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe sokulması sürecini başlatamaz” ifadesini kullandı.

İran ile anlaşmanın dünya silahsızlanma mimarisinin önemli kilometre taşlarından biri olduğunu ifade eden Borrell, anlaşmanın korunması ve tam uygulanması için çalışmaya devam edeceklerini, herkesin buna uygun hareket etmesi gerektiğini belirtti.

4 ÜLKEDEN TEPKİ

Öte yandan Fransa’nın BM temsilcisi bir bildiri yayımlayarak, İran’a dayatılan eski uluslararası yaptırımların halâ askıda kaldığını ve Almanya ve İngiltere ile birlikte İran’la varılan nükleer anlaşmanın tam olarak uygulanma ilkesine bağlı kalacaklarını açıkladı. Rusya’nın BM temsilciliği de ‘Amerika terör devletinin’ hareketini eleştirdiği açıklamada, ABD’nin böylece kendisine hakaret etmiş olduğunu ve BM güvenlik konseyinin diğer üyeleri ile inatla muhalefet ettiğini kaydetti.

TEK TARAFLI AÇIKLAMA

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “İran’ın JCPOA’da belirtilen yükümlülükleri yerine getirmedeki düşük performansı ve Güvenlik Konseyi’nin İran’a uygulanan ve 13 yıldır yürürlükte olan silah yaptırımlarını uzatmaması ABD’nin bu kararı almasına neden olmuştur” değerlendirmesiyle, İran’a tek taraflı yaptırım açıklamasında bulunmuştu. Pompeo daha önce ABD’ye destek vermeyen, Fransa, İngiltere ve Almanya’yı “İranlı ayetullahların yanında olmayı tercih etmekle” itham etmişti.

CEVABINI ALIR

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Tahran’da dün yaptığı açıklamada, ABD’nin İran’a yönelik Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) yaptırımlarını geri getirmede başarısız olduğunu savundu. ABD’nin son bir ay içinde kendi gücünün merkezi olarak gördüğü BMGK’da İran’a karşı 3 defa başarısızlığa uğradığını ifade eden Ruhani, “İran Cumhurbaşkanı olarak ilan ediyorum: ABD, zorbalıkla muamele ederse ve BMGK kararlarını pratikte uygularsa kesinlikle bizden kesin bir cevap alacaktır. ABD, kararların geri geldiğini iddia ediyor fakat kimse bunu kabul etmiyor.” diye konuştu. Ruhani, “ABD’nin İran’a yönelik maksimum baskısı siyasi ve hukuki alanda ABD’nin maksimum yalnızlaşmasına dönüşmüştür.” ifadelerini kullandı.