20 yıllık işgalin bittiği Afganistan'da son durum

Mustafa Civan/Haber7

Afganistan, yüzyıllardır kan ve gözyaşının eksik olmadığı bir ülke… İngilizlerin, Sovyetlerin ve Amerikalıların kirli oyunları hep bu ülkede oynandı. Ülkenin yaşlısı, genci, bebeği nesilden nesle bu kirli oyunlara maruz kaldı. Hepsi, savaşın içinde doğdu, büyüdü ve öldü.

Tüm bu olayların en acı tarafı da insanların artık savaşı ve kanı normal görmesi. Halk için bir bombanın patlaması, çatışmaların çıkması ya da katliam niteliğinde bir saldırının olması sıradan olaylar. ‘Sıradan’ kelimesinin dünyanın farklı coğrafyalarında farklı anlamlar taşıması ne kadar da acı…

Nihayet tarihler 31 Ağustos 2021 gösterdiğinde ABD, tüm birliklerini Afganistan’dan çekti. ‘Sizin saatleriniz var, bizim zamanımız’ diyen Taliban askeri haklı çıkmıştı. ABD’nin saatleri bozuldu ve 20 yıl süren savaştan mağlup olan taraf olarak ayrıldılar. Binlerce askerini ve milyonlarca dolarını kaybettiler. Savaşın kazananı zamana yenik düşmeyen ve güçsüz taraf olmasına rağmen zamanla dengeleri değiştirmeyi bilen Taliban oldu.

Biz de Afganistan’da son durumu görmek ve Afgan halkına umut olmak için İHH İnsani Yardım Vakfı ile yola çıktık.

5 BUÇUK SAAT SÜREN ‘UMUT’ YOLCUĞU

İstanbul’dan Kabil’e girmek isteyenler için birçok uçuş seçeneği mevcut. Bunların çoğu aktarmalı olsa da direkt uçuşlar da var. Bizim uçuşumuz 5 buçuk saat sürdü. Aktarmalı uçuşların süresi ise 10-15 saat arasında.

HAVALİMANI GÜVENLİĞİ TALİBAN TARAFINDAN SAĞLANIYOR

ABD’nin Afganistan’dan geçilmesinin ardından ülkede hiçbir yabancı güç istemeyen Taliban, Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın yönetimini ve güvenliğini de kendisi sağlıyor.

AFGANİSTAN’DA KADINLARIN ÇALIŞMASINA İZİN VERİLMİYOR(!)

İlk olarak ‘Afganistan’da kadınların çalışmasına izin verilmiyor’ algısını bir ortadan kaldıralım. Daha şehrin içine bile girmeden, havalimanında birçok kadın çalışanla karşılaştık. Genellikle bilet kontrolü noktasında ve gişelerde kadın çalışanlar var.

SAVAŞIN KALBİ KABİL’DE…

Havalimanından çıkar çıkmaz hemen hemen her yerde geniş güvenlik önemleri var. Güvenlik kontrolleri tabii ki Taliban askerleri tarafından yapılıyor. Neden geldiğinizi, nereye gittiğinizi sorduktan sonra kısa bir araç kontrolü yapıp geçişe izin veriyorlar.

Havalimanından uzaklaşıp şehrin içine girmeye başladığımız anda bir kaosla karşı karşıya kaldık.

Bu kaos Afganistan özelinde olan bir şey değil, birçok Asya ülkesinde görmeye alışkın olduğumuz  klasik bir kaos diyebiliriz. Şehir meydanında yoğun trafik, korna sesleri, insanların bağrışmaları duyuluyor.

ABD’NİN BETON BLOKLARI HER YERDE

ABD, 20 yıl süren işgali esnasında başta askeri yapı olmak üzere pek çok yapı inşa etti. İşte bu yapıların korunması için ise inşa edilen her yapının etrafını beton bloklarla sarmış. Beton bloklarla hemen hemen her yerde karşılaşmak oldukça rahatsız edici. Muhtemelen Taliban bu blokları yakın zamanda kaldıracaktır.

GÜNLÜK YAŞAMDA AKSAKLIK YOK

Ülkede günlük yaşamda hiçbir aksaklık yok. Marketler, eczaneler, kıyafet satılan dükkanlar, kafeler ve restoranlar hizmet veriyor. Afganistan’da kaldığım süre boyunca günlük yaşamda bir aksaklık görmedim. Halk sokaklarda, caddelerde…

OLDUKÇA HAREKETLİ BÖLGELER VAR

Kabil’de yaşam standartları bazı bölgelerde oldukça kötü bazı bölgelerde ise ortalama denilecek seviyelerde. Fakat şehirde yabancı uyruklu insanların evlerinin bulunduğu ve alışverişlerini yaptıkları bölgeler oldukça iyi durumda. Cafeler ve restoranlar oldukça hareketli, caddeler işlek ve dükkanlar müşteri dolu…

EN BÜYÜK SIKINTI İŞSİZLİK

Kabil’de halkla yaptığım konuşmalarda hemen hemen herkes şu anda yaşanılan en büyük sıkıntının işsizlik olduğunu söyledi. Aylık ortalama ne kadar kazanıyorsunuz diye sorduğumda ise ’50-60 dolar arası kazanabiliyorum’ cevabını aldım. Ekonomik sıkıntı başkent Kabil’de böyle ise kırsal kesimler durum daha da vahim olsa gerek.

HALKIN UMUDU TÜRKİYE

Türkiye, Afgan halkının umudu olmuş durumda. Sokaklarda yürürken Türk olduğumuzu anlayan halk bir anda çevremizi sarıyor. Yaşlısı, genci, çocuğu fark etmeksizin bizden bir şeyler bekliyorlar. Dillerini bilmiyoruz fakat istedikleri o şey para değil, bunu gözlerinden anlayabiliyorsunuz. Kurtuluş yolu olarak Türkiye'yi görüyorlar.

TÜRK YATIRIMCI BEKLİYORLAR

Küllerinden yeniden doğmaya çalışan bir ülke olan Afganistan, kapılarını tüm dünya ülkelerine açmış yatırım bekliyor. İlk etapta yatırım çalışmalarına başlayan ülke Çin oldu fakat halk Çin’e güvenmiyor. Halkın en büyük isteği Türk firmalarının bölgeye yatırım yapması.

ŞEHRİN EN YÜKSEK TEPESİNDE TALİBAN BAYRAĞI

Taliban hükümeti, aralık ayında ülkenin adını Afganistan İslam Emirliği olarak değiştirmişti. Geçtiğimiz günlerde ise ülkenin üç renkli bayrağının (siyah, kırmızı ve yeşil) kullanımdan kaldırıldı. Bunun yerine beyaz zemin üzerinde tevhid yazılı bayrak resmi olarak kullanılmaya başlandı. Böylelikle Afganistan'ın en büyük tevhid bayrağı başkent Kabil'de Vezir Ekber Han Tepesi'nde göndere çekildi.

ŞEHİR GÜVENLİ Mİ?

Kabil’de kaldığım süre boyunca hiç bir güvenlik sıkıntısı yaşamadım. Fakat şehrin içinde sürekli eli silahlı askerler görmek insanı ister ister istemez tedirgin etmiyor değil.

BAZI BÖLGELERDE YOL YOK!

Afganistan'ın bazı bölgelerinde yol dahi yok. Kandahar'dan Uruzgan'a gitmek için yola çıktığımızda bize 'gideceğiniz bölgede yol yok' uyarısı yapıldı. Tabii biz kötü de olsa bir yol vardır diye bekliyorduk fakat vahim bir manzarayla karşılaştık; gerçekten bu şehre giden bir yol yoktu. Mayınlarla patlatılmış o engebeli arazide 5 saat sürecek bir yolculuğa çıktık. Bu denli uzun bir yolculuğa çıkmamızın tek bir nedeni vardı; yokluğun içinde Ramazan'ı yaşatmak...

İHH YARDIM, HALK TEBESSÜM ETTİ

Uruzgan'a vardığımızda kumanyalarını almak üzere gelen halk heyecanla bizi bekliyordu. Burada İHH ekipleri, 400 aileye kumanya yardımında bulundu. Yardım alan ailelerin ve çocukların yüzündeki mutluluk görülmeye değerdi.

Tek tek iftarlara katılma imkanımız yoktu fakat dağıttığımız kumanyalarla her bir sofraya ortak olduk.

İHH'nın Afganistan'daki ramazan çalışmaları şu şekilde;

OKUL, SU KUYUSU VE SAĞLIK OCAKLARI EN BÜYÜK İHTİYAÇ

Afgan halkının birçok ihtiyacı var. Ama bunların en başında çocukların eğitim alması için okullar, özellikle kırsal bölgelerde su sıkıntısının giderilmesi için su kuyuları ve hastalıklara karşı mücadele etmek için sağlık ocakları geliyor..