ABD'li beceriksiz başkan yardımcıları
ABD tarihine damga vuran ilginç başkan yardımcıları var. Biri patates bile yazamamış, biri 'hiçbirşey' yapmamış. Kimi zorla görev yapmış kimi hainlikle yargılanmış
ABD başkanlık seçimleri sürecinde Demokrat Parti'nin başkan adaylığını garantileyen Barack Obama'nın yardımcısının Delaware Senatörü Joe Biden olacağını açıklamasının ardından, gözler Cumhuriyetçi Parti'nin başkan yardımcısı adayının ismine çevrildi.
Başkan yardımcılığı kurumunun öne çıktığı şu günlerde Time Dergisi, Amerikan tarihine ilginç yönleriyle damgasını vuran başkan yardımcılarını derledi. Bu portreler hazine bakanını vurarak öldüren Aaron Burr'dan, başkan yardımcılığını elde etmek için her iki adayı da destekleyip emeline ulaşan John C. Calhoun'a, İngilizce "patates"in nasıl yazıldığını bilmeyen Dan Quayle'den rüşvet almakla suçlanması üzerine aldığı tek hediyenin köpeği "Checkers" olduğunu ve onu da kimseye vermeyeceğini anlatarak ünlü "Checkers" konuşmasına imza atan Richard M. Nixon'a kadar uzanıyor.
Amerikalıların "unutamadıkları" başkan yardımcıları ve hikayeleri şöyle:
Thomas Jefferson döneminde, yani 19. yüzyılın ilk yıllarında görev yapan, üçüncü başkan yardımcısı Aaron Burr'un kariyerini iki önemli skandal gölgelemiş. Burr, eski hazine bakanı Alexander Hamilton'ı vurarak öldürmüş ve daha sonra da ihanetle suçlanarak Amerikan tarihindeki yerini sağlamlaştırmış. O dönemde İspanyol sömürgesi olan Meksika'ya saldırı tasarlamaktan yargılanan Burr'un ABD'nin Batı eyaletlerini özgürleştirerek kendi imparatorluğunu kurmayı planladığı iddia edilmiş.
İngilizcede "seçimlerde hile yapmak" anlamına gelen "gerrymandering" kelimesine ilham veren Elbridge Gerry ise ABD'nin dördüncü başkanı James Madison'ın sağ kolu.
-"WASHINGTON'DAKİ EN ÖNEMSİZ ADAM BENDİM..."-
John C. Calhoun iki dönem başkan yardımcılığı yapmış bir isim, ancak bu ardıllık birbirine rakip iki başkanın dönemleri içinde gerçekleşmiş. John Quincy Adams ve Andrew Jackson'ın rakip olduğu 1824 başkanlık seçiminde Calhoun iki adayı da destekleyerek "başkan yardımcılığı" görevini ne kadar istediğini ortaya koymuş. Adams'ın seçimi kazanmasıyla başkan yardımcılığı koltuğuna oturan Calhoun, Adams'ın ardından başkan olan eski rakibi Jackson'ın döneminde de görevini sürdürmüş.
"Hiçbir şey yapmamak" ile ünlenen Abraham Lincoln'ün yardımcısı Hannibal Hamlin de Amerikan başkan yardımcıları listesinin öne çıkan isimlerinden. Doğu kıyısından olduğu için, yani sadece coğrafi nedenlerle göreve gelen Hamlin, seçilinceye kadar Lincoln ile hiç görüşmemiş. Görev süresinde şiddetle hüküm süren iç savaş boyunca da vaktinin çoğunu Maine'deki ailesiyle geçirmekle ünlenen Hamlin, neden sonra varlığını fark ettiği iç savaşta üç ay boyunca Sahil Güvenlikte aşçılık yaparak görev almış. Hamlin'in yıllar sonra eşine, "Washington'daki en önemsiz adam bendim. Ne Başkan, ne Kabine ne de Kongre beni önemsiyordu" diye yakındığı yazılıyor.
-BAŞKAN YARDIMCILIĞI YAKLAŞIK ÇEYREK YÜZYIL BOŞ KALMIŞ-
19. yüzyılda başkan yardımcılarının görev başında ölme "alışkanlıkları" nedeniyle, bu koltuğun yaklaşık çeyrek yüzyıl boyunca boş kaldığı görülüyor. Grover Cleveland'in yardımcısı Thomas A. Hendricks'in ölümünden sonra da böyle olmuş ve Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile Senato Başkanlığı görevleri de boş olduğundan Hendricks'in yerine geçecek kimse bulunamamış.
Woodrow Wilson'ın başkan yardımcısı Thomas Marshall ise görevini zoraki yapan başkan yardımcılarından. Patronuyla pek de anlaşamadığı bilinen Marshall'ın korumasına, "Görevin anlamsız. Kimse bir başkan yardımcısını vurmaz" dediği belirtiliyor.
Dwight Eisenhower'ın yardımcısı Richard M. Nixon ise "Checkers" konuşmasıyla ünlü bir siyasetçi. Başkanlık seçimi kampanyaları sürecinde, rüşvet aldığı iddialarına karşılık Nixon, televizyonda bir konuşma yaparak kabul ettiği tek hediyenin köpeği "Checkers" olduğunu, onu da kim ne derse desin geri vermeyeceklerini açıklamış.
-"TÜM YANLIŞ BEYANLARIMIN ARKASINDAYIM"-
George H. W. Bush'un başkan yardımcısı Dan Quayle ise görev süresi boyunca kırdığı potlarla öne çıktı. Bir televizyon programında kendini John F. Kennedy ile kıyaslaması oldukça tepki çeken baba Bush'un yardımcısının başarısız akademik geçmişi de Amerikan medyasını meşgul etti.
"Yarına geri dönmek istemiyoruz, ileriye gitmek istiyoruz" diyen Quayle, "Tüm yanlış beyanlarımın arkasındayım" diyerek de ününü perçinledi. Quayle, "Bobby Knight bana dedi ki: 'İyi bir savunmanın daha iyi bir hücumu yenememesi diye bir şey yoktur. Diğer bir deyişle, iyi bir hücum kazanır" cümlesiyle de ünlendi. Ancak ünlü başkan yardımcısını kamuoyunun gündemine oturtan "patates vakası" oldu.
Bir okul ziyaretinde öğrencilerden birinin tahtaya patates yazmasını isteyen Quayle, öğrenci İngilizce "potato" yazınca, "Sonuna bir e koymalısın" diyerek onu "düzeltti". Ancak patatesin İngilizce zaten "potato" diye yazıldığı gerçeği Quayle'ı unutulmaz başkan adayları arasına soktu.
Diğer yandan, Franklin Pierce'in döneminde görev yapan William Rufus King, ABD'nin şanssız başkan yardımcılarından oldu. Zira King görevine başladıktan altı hafta sonra tüberkülozdan öldü. ABD'nin en genç başkan yardımcısı unvanını ise hala James Buchanan'ın yardımcısı, 36 yaşında göreve gelen John Breckinridge koruyor.
(aa)
