Yine veto edilmezse seçimin en güçlü ismi! İran'da Ali Laricani resmen adaylığını açıkladı

İran'ın ılımlı muhafazakar kanada mensup devlet adamlarından Ali Laricani, başvuru sürecinin ikinci gününde İçişleri Bakanlığına gelerek adaylık için başvuru yaptı.

Adaylığının onaylanması halinde eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili gibi seçimlerde en güçlü isimlerden biri olabileceği değerlendirilen eski Meclis Başkanı Laricani, kayıt işlemleri sonrası yaptığı açıklamada, "Devlet milletin yerini almazsa, şeffaflık artar, gereksiz düzenlemeler azaltılırsa yolsuzluk alanı ortadan kalkacaktır. İnsanların her işine müdahale eden hantal bir hükümetle kesinlikle bir yere varamayız." dedi.

"Bazı ülkelerin şartları bizden daha karmaşıktı ama çözmeyi başardılar." ifadelerini kullanan Laricani, ülkede geçim sorunu dahil tüm sorunların çözülebileceğini söyledi.

Halihazırda İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'in danışmanı olarak görev yapan Laricani, cumhurbaşkanı seçilmesi halinde yaptırımların kaldırılmasının diplomasinin öncelikleri arasında yer alacağını dile getirdi.

- LARICANİ'NİN DAHA ÖNCE ADAYLIK BAŞVURUSU REDDEDİLMİŞTİ

İran'da 2008-2020 yıllarında 12 yıl Meclis Başkanı olarak görev yapan Ali Laricani, ılımlı muhafazakar kimliğiyle tanınıyor.

Meclis Başkanlığı, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreterliği, Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı ve İran Radyo ve Televizyon Kurumu Başkanlığı gibi görevlerde bulunan Laricani'nin 2021'deki seçimlerde yaptığı adaylık başvurusu Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti. Konsey, veto nedenini şu ana kadar açıklamadı.

Buna karşılık ülke basınında 26 Mayıs'ta yer alan haberlerde, Laricani'nin bu kez Hamaney'den adaylık iznini aldığı iddia edilmişti. Adaylık başvurusunun kabul edilmesi halinde Laricani'nin, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en güçlü adaylarından biri olabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.

ALİ LARİCANİ KİMDİR?

İran Devrimi'nin (1979) tanınmış simalarından Ayetullah Mirza Haşim Amuli'nin oğlu olan İran'ın ılımlı muhafazakar kanada mensup devlet adamlarından Ali Laricani 1957'de Irak'ın Necef kentinde doğdu.

Laricani, gençliğinde Kum kentindeki Hakkani Medresesi'nde din eğitimi aldı. Daha sonra Şerif Üniversitesi'nde Matematik ve Bilgisayar Bilimi, Tahran Üniversitesi'nde de Batı Felsefesi alanında diploma aldı.

Bir süre Devrim Muhafızları Ordusu'nda görev yapan Laricani burada komutanlığa kadar yükseldi. Humeyni döneminin Başbakanı ve şu an ev hapsinde tutulan Mir Hüseyin Musevi hükümetinde İş ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı olarak başladığı siyaset hayatında İran Radyo ve Televizyon Kurumunun (IRIB) başkanlığı ve dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in danışmanlığı görevlerini üstlendi.

2005'teki cumhurbaşkanlığı seçimlerine de aday olan Laricani, Mahmud Ahmedinejad'ın kazandığı seçimlerden altıncı sırada çıktı. 2005'te dini lider Hamaney tarafından atandığı Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreterliği görevinden 2007'de Ahmedinejad'la yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle ayrıldı. 2008'de düzenlenen 8'inci dönem parlamento seçimlerine Kum kentinden katılan Laricani, o dönemden bu güne Meclis Başkanlığı'nı yürütüyor.

- CUMHURBAŞKANI SEÇİMLERİ 28 HAZİRAN'DA YAPILACAK

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin 19 Mayıs'ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından ülkede cumhurbaşkanı seçiminin 28 Haziran'da gerçekleştirilmesi kararı alınmıştı.

Seçimde aday olmak isteyenler 30 Mayıs'ta başlamak üzere 5 gün süreyle İçişleri Bakanlığına adaylık başvurusunda bulunabilecek.

Adaylık başvurusu yapan kişilerin seçime katılmak için "ehliyet" sahibi olup olmadıklarına Anayasayı Koruyucular Konseyine bağlı Denetleme Heyeti karar verecek.

Konsey; Cumhurbaşkanlığı, İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi seçimlerine katılacak aday adaylarını, Anayasaya göre, "rejimin değerlerine bağlılıkları" yönünden değerlendiriyor. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'in temsil ettiği "Velayet-i Fakih makamına ve İslami değerlere bağlılıklarında kusur bulunan" kişilerin adaylıkları reddediliyor.

CUMHURBAŞKANLI İÇİN YARIŞACAK DİĞER ADAYLAR

Laricani'den önce dün bağımsız Bafk Milletvekili Muhammed Rıza Sebbagiyan, Merdomsalari (Demokrasi) Partisi Genel Sekreteri Mustafa Kevakebiyan, İsfahan Milletvekili Abbas Muktedayi, eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Celili ve eski Milletvekili Kudret Ali Haşmetyan adaylık başvurusu yapmıştı.

PERVİZ FETTAH

Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanlığı döneminde 2005-2009 yıllarında Enerji Bakanı olarak görev yapan Fettah, şu anda İran lideri Hamaney'in kontrolünde faaliyet gösteren İmam Humeyni Fermanı İcra Kurulu adlı bir kamu iktisadi teşebbüsünün başında bulunuyor. Fettah'ın, adaylığı değerlendirdiğine dair haberler basında yer buluyor.

MAHMUD AHMEDİNEJAD

Ülkede 2005-2013 yıllarında iki dönem cumhurbaşkanı olarak görev yapan muhafazakar siyasetçi Mahmud Ahmedinejad, 2017'de eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı aday olmak istemiş ancak adaylığı reddedilmişti. Ahmedinejad'ın, 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de İbrahim Reisi'ye karşı aday olma talebi yine Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti. Ahmedinejad'ı destekleyen bir grup, 25 Mayıs'ta Tahran'daki evinin yakınlarında toplanarak, kendisinden cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmasını istedi.

SAİD CELİLİ

Muhafazakar kimliğiyle bilinen Said Celili, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde 2007-2013 yıllarında Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreterliği görevinde bulundu. Celili aynı dönemde İran'ın nükleer görüşmelerinde Başmüzakereci olarak görev yaptı. Celili'nin Meclisteki gücü ve muhafazakarlar içindeki etkinliği kendisini aday olması halinde cumhurbaşkanlığına taşıyabilecek durumda. Celili, 2021'deki seçimlerde aday olmuş ancak daha sonra İbrahim Reisi lehinde adaylıktan çekilmişti.

MESUD PEZEŞKIYAN

Şu ana kadar yalnızca eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan, adaylık başvurusu yapacağını duyurdu.

Reformist kanadın önde gelen isimlerinden Tebriz Milletvekili Pezeşkiyan'ın, 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İbrahim Reisi'ye karşı aday olma talebi Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edilmişti. Pezeşkiyan'ın son seçimlerde Tebriz'den birinci sırada Meclis'e girmeyi başarması sonrasında Hamaney'in kendisine aday olma izni verilmesi konusunda talimat verdiği iddiaları çeşitli kaynaklar tarafından dillendiriliyor.

MUHAMMED BAKIR KALİBAF

Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, eski Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından. Kalibaf, daha önce de cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu ancak kazanamadı. 1 Mart'ta yapılan milletvekili seçimlerinde Tahran'dan ancak dördüncü sırada Meclis'e girebildi.

İSHAK CİHANGİRİ

Reformcu politikacılardan İshak Cihangiri, eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani döneminde 2013-2021 yıllarında Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olarak görev yaptı.

ABDUNNASIR HİMMETİ

Eski Cumhurbaşkanı Ruhani döneminde önce Pekin Büyükelçisi daha sonra da Merkez Bankası Başkanı olarak görev yapan Abdunnasır Himmeti, 2021'de Reisi'nin kazandığı seçimlere ılımlı muhafazakar aday olarak katıldı ancak seçimlerde yüzde 9 oy alabildi.

MUHSIN RIZAI

İran'da 1981-1997 yıllarında Devrim Muhafızları Ordusu Genel Komutanı görevinde bulunan Muhsin Rızai, 1997'den 2021'e kadar Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyinin Genel Sekreteri olarak görev yaptı. Rızai, 2009, 2013 ve 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerine de katılmış ancak kazanamamıştı.

MEHRDAR BEZRPAŞ

Muhafazakar kimliğiyle bilinen Mehrdar Bezrpaş, Yol ve Şehircilik Bakanı görevinde bulunuyor. Bezrpaş, aşırı muhafazakar çizgisiyle bilinen Vatan-ı İmruz gazetesinin bir dönem genel müdürü olarak görev yaptı.

HASAN HUMEYNI

İran devriminin kurucusu Ayetullah Ruhullah Humeyni'nin torunu Hasan Humeyni, ılımlı çizgisiyle tanınıyor. Humeyni'nin 2016'da Uzmanlar Meclisi'ne adaylık başvurusu Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından reddedildi.

ALİ RIZA ZAKANİ

Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani, daha önce Tahran ve Kum Milletvekili olarak görev yaptı. Zakani'nin ülkede desteği pek görünmüyor.

MUHSİN HAŞİMİ

İran'ın eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin oğlu Muhsin Haşimi, Tahran Kent Konseyi Başkanı olarak görev yapıyor.

SAİD MUHAMMED

Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Hatemü'l Enbiya Yapı Karargahı'nın Komutanı Tuğgeneral Said Muhammed, 2021'deki seçimlerde Reisi'ye karşı aday olacağını açıklamasından sonra Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarının tepkisini çekince adaylığını çekmişti. Muhammed'in de tekrar aday olabileceğine dair değerlendirmeler ülke medyasında yer buluyor.