Haniye suikastine dünyadan tepkiler: ABD ve Avrupa'dan açıklama, İran'dan intikam yemini

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, İran'ın başkent Tahran'da, yeni cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın yemin törenine katıldıktan sonra kaldığı eve düzenlenen saldırıyla katledildi.

Haniye'ye suikast! Erdoğan'dan son dakika açıklaması

Haniye'nin şehit edilmesi sonrası Türkiye'den peş peşe açıklamalar

Peki dünyadan kim, nasıl tepki verdi?

"İNTİKAMINI ALMAYI GÖREV OLARAK ADLEDİYORUZ"

İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, X hesabından yaptığı açıklamada, "Bir seyyid gider, bir seyyid gelir" mesajını paylaştığı bir video yayınladı. Hamaney, dün İran'da Haniye ile görüşmüştü. Hamaney, hesabından daha sonra yaptığı yazılı açıklamada, "Sevgili İran halkı! Cesur lider ve önde gelen Filistinli Mücahit Sayın İsmail Haniye'nin yasını tutuyoruz. Suçlu ve terörist Siyonist rejim, evimizdeki değerli misafirimizi şehit etti, bu aynı zamanda kendi başlarına açtıkları ağır bir belanın başlangıcı demektir. Şehit Haniye, Allah yolunda şehit olmaktan korkmuyordu. İran İslam Cumhuriyeti topraklarında yaşanan bu acı olayda onun kanını yerde bırakmamayı görevimiz olarak görüyoruz." dedi.

️لحظاتی از آخرین دیدار روز گذشته سه‌شنبه ۹ مرداد ۱۴۰۳ با شهید اسماعیل هنیه pic.twitter.com/A2VZMi3B9b

— KHAMENEI.IR | فارسی (@Khamenei_fa) July 31, 2024

"TERÖRİST İŞGALCİLER, EYLEMLERİNDEN DOLAYI PİŞMAN EDİLECEK"

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, X hesabından, "Bugün İran, acıya ve sevince ortak olan, direniş yolunun daimi ve gururlu yoldaşı, Filistin direnişinin cesur lideri, Kudüs şehidi Hacı İsmail Haniye'nin yasını tutuyor. Dün onun muzaffer elini kaldırdım ve bugün onu omuzlarıma alacağım. İki gururlu millet olan İran ve Filistin arasındaki bağ eskisinden daha güçlü olacak, mazlumların direniş ve savunması kuvvetlenecektir. İran İslam Cumhuriyeti, toprak bütünlüğünü ve şerefini savunacak, terörist işgalcileri korkakça eylemlerinden dolayı pişman edecektir. Şüphesiz ki Allah çok merhametlidir ve intikam sahibidir". dedi.

امروز ایران عزیز به سوگ شریک غم و شادی خود، همراه همیشگی و پرافتخار راه مقاومت، رهبر شجاع مقاومت فلسطین، شهید القدس، حاج اسماعیل هنیه نشسته‌ است. دیروز دست فاتح او را بالا بردم و امروز باید بر روی شانه‌هایم او را تشییع کنم.
شهادت هنر مردان خدا است. پیوند دو ملت سربلند ایران و… pic.twitter.com/s6eqHX78a8

— Masoud Pezeshkian (@drpezeshkian) July 31, 2024

ALMANYA, ABD, RUSYA VE ÇİN'DEN AÇIKLAMA

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD'nin, Hamas lideri Haniye'ye yönelik suikast planından önceden haberdar olmadığını ve hiçbir şekilde olaya müdahil olmadığını söyledi. Gazetecilere konuşan Blinken, Haniye suikastinin bölgeyi nasıl etkileyeceği sorusuna, "Bu (Haniye suikasti) haberdar olmadığımız ve dahil olmadığımız bir şey. Tahmin yürütmek çok zor." diye cevapladı. Blinken ayrıca, Gazze'de ateşkesin zorunlu bir hal aldığını belirtti.

Alman Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sebastian Fischer, itidal çağrısı yaparak, "Daha fazla tırmanıştan ve bölgesel bir yangından kaçınmak elzemdir. Tüm aktörleri azami itidal göstermeye çağırıyoruz, kısasa kısas mantığı yanlış yoldur." dedi. Böylelikle, Haniye'nin suikaste uğramasının ardından Avrupa'dan ilk açıklama Almanya'dan gelmiş oldu.

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Haniye'nin suikasta uğramasını "endişe verici" olarak nitelendirerek, "Gerilimin tırmanmasını önlemek için çalışıyoruz." dedi.

Avrupa Birliği (AB), Hamas'ın en üst düzey siyasi liderlerden İsmail Haniye'nin öldürülmesinin ardından "azami itidal" çağrısında bulundu.Avrupa Komisyonu Dış İlişkilerden Sorumlu Sözcüsü Peter Stano, "Tüm tarafları azami itidal göstermeye ve gerilimi daha da tırmandırmaktan kaçınmaya çağırıyoruz. Hiçbir ülke ve hiçbir ulus Orta Doğu'daki gerilimin daha da tırmanmasından kazançlı çıkmayacak." dedi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Haniye'nin ölümüne neden olan saldırıyı kınadı. Saldırıdan sonra bölgede gerilimin daha da tırmanacağına dikkat çeken Peskov, "Bu tür saldırılar bölgede barışı yeniden inşa etme girişimlerini hedef alıyor ve Orta Doğu'da durumu istikrarsızlaştırıyor." ifadelerini kullandı.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, "Bu kesinlikle kabul edilemez bir siyasi suikasttır ve gerilimin daha da tırmanmasına yol açacaktır." açıklamasını yaptı. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise, "Hamas liderinin öldürülmesinin ardından tüm tarafları Orta Doğu'da büyük çaplı bir silahlı çatışmayı tetikleyebilecek adımlardan kaçınmaya çağırıyoruz." dedi.

Mısır Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in "son 2 günde tehlikeli gerilimi tırmandırma" politikalarını kınadı. Bu tehlikeli tırmanışın bölgede ciddi güvenlik sonuçlarına yol açacak çatışmaları tetikleyebileceği uyarısında bulunulan açıklamada, suikast politikaları ve ülkelerin egemenliğini ihlal etmenin bölgesel çatışmalara sebep olabileceğine dikkati çekildi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) ve uluslararası etkin güçlere, sorumlulukları gereği, Orta Doğu'da yaşanan bu gerilimin kontrolden çıkmadan önüne geçmeleri çağrısında bulunulan açıklamada, "Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmadan bölgesel gerilimin artması, durumu daha karmaşık hale getirdiği gibi İsrail'de ateşkes isteyen bir iradenin olmadığına da işaret ediyor. Bu gerilim ayrıca Mısır ve ortaklarının Gazze Şeridi'nde savaşı durdurarak Filistin halkının acılarını hafifletmenin çabalarını da baltalıyor." ifadeleri kullanıldı.

Katar Dışişleri Bakanlığı tarafından Haniye suikastına ilişkin yapılan açıklamada, suikastın bölgeyi kaosa sürükleyeceği ve barış şansını baltalayacağı ifade edildi. Katar Başkanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman El Sani, X'te yaptığı açıklamada, "Bir taraf diğer taraftaki müzakereciyi öldürdüğünde arabuluculuk nasıl başarılı olabilir? Barışın ciddi ortaklara ve insan hayatının hiçe sayılmasına karşı küresel bir duruşa ihtiyacı var." dedi.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Haniye'nin İran'da öldürülmesi kınanırken, olayın bölgesel istikrarsızlığın daha da artmasına yol açabileceğini aktardı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, "Gazze'nin en kısa sürede kapsamlı ve kalıcı bir ateşkese ulaşması gerekiyor." ifadesini kullandı.

Pakistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Haniye suikasti kınanarak, İsrail'in "bölgedeki maceraperestliği" sert bir dille eleştirdi. "Pakistan, bölgede artan İsrail maceracılığını ciddi endişeyle izliyor. İsrail'in son eylemleri, zaten istikrarsız bir bölgede tehlikeli bir tırmanışa yol açıyor ve barış çabalarını baltalıyor." denildi.

Irak Dışişleri Bakanlığı da Haniye'nin öldürülmesini "en güçlü şekilde" kınadı. Yapılan açıklamada, "Saldırgan operasyon, uluslararası hukukun açık bir ihlali ve bölgesel güvenlik ve istikrara yönelik bir tehdittir. Bu zor zamanlarda Filistin halkı ve liderleriyle tam dayanışma içinde olduğumuzu ifade ediyor, uluslararası toplumu sorumluluklarını üstlenmeye ve devletlerin egemenliğine yönelik tekrarlanan saldırıları ve ihlalleri durdurmak için gerekli önlemleri almaya çağırıyoruz." ifadelerine yer verdi.

Malezya Dışişleri Bakanlığı, "Malezya, hedef gözetilerek yapılmış suikastlar da dahil olmak üzere tüm şiddet eylemlerini kati surette kınıyor ve barışsever tüm ulusları bu tür eylemleri kınamaya çağırıyor. Bu olay, tırmanışın azaltılmasına olan acil ihtiyacın altını çiziyor ve tüm tarafların yapıcı bir diyalogda bulunma ve barışçıl çözümler peşinde olma ihtiyacını güçlendiriyor." dedi.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Haniye'nin suikast sonucu öldürülmesini "korkakça bir eylem ve tehlikeli bir gelişme olarak" nitelendirdi ve Filistin için birlik çağrısında bulundu.

Ürdün Dışişleri Bakanlığı, "Ürdün, İsrail'in, Filistin İslami Direniş Hareketi (Hamas) Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'yi (Allah ona rahmet etsin) İran'ın başkenti Tahran'da uluslararası hukuku ve uluslararası insancıl hukuku ihlal ederek suikastle öldürmesini en sert şekilde kınıyor. Bu, bölgede daha fazla gerginlik ve kaosa yol açacak tırmandırıcı bir suçtur" dedi. 

Afganistan'daki Taliban hükümeti, açıklamasında, "İsmail Haniye'nin şehadeti İslam ümmeti için önemli bir kayıptır ve suikastı bir suçtur." dedi.

Lübnan'ın geçici Başbakanı Najib Mikati, "Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin suikastını şiddetle kınıyoruz ve bu eylemi, bölgedeki küresel endişe ve tehlikenin kapsamını genişleten ciddi bir tehdit olarak görüyoruz." şeklinde konuştu.

Dünya Müslüman Alimler Birliği Başkanı el-Karadaği, "Kayıp ve acı çilesine rağmen Haniye'nin şehadeti her zaman paha biçilmez direniş ve fedakarlığın sembolü olarak kalacaktır." dedi.

İran destekli Hizbullah'tan gelen açıklamada, "Biz Hizbullah olarak Hamas hareketindeki sevgili kardeşlerimizle bu büyük liderin kaybından duyduğumuz acıyı, düşmanın işlediği suçlardan duyduğumuz öfkeyi ve hareketlerimizdeki liderlerin halklarını ve mücahitlerini şehadete götürmelerinden duyduğumuz gururu paylaşıyoruz." denildi.

İsrail Kültür Bakanı Amichai Eliyahu, "Dünyayı bu pislikten temizlemenin doğru yolu budur. Hayali barış anlaşmaları artık yok. Merhamet yok. Haniye'nin ölümü dünyayı biraz daha iyi hale getirecektir." diye konuştu.

Yemen'deki Husilerin lideri Muhammed Ali el Husi, Haniye'nin öldürülmesini kınadı ve "İsmail Haniye'yi hedef almak iğrenç bir terör suçudur. Bu, kanunların açık bir ihlalidir." dedi.

Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Genel Sekreteri ve eski İran Devrim Muhafızları Ordusu Başkomutanı Muhsin Rızai, İsrail'in Haniye suikastı nedeniyle "büyük bir bedel ödeyeceğini" söyledi. Rızai, "Bu tür aşağılık güç gösterilerinin, Filistin'in cesur ve yenilmez çocuklarının kahramanca yüzleşmesindeki zayıflıklarını ve çaresizliklerini telafi edebileceğini düşünenler ne kadar aptaldır. İsrail büyük bir bedel ödeyecek." dedi.