Netanyahu hakkında UCM'nin tutuklama kararı: Adalet arayışının küresel dinamikleri

Cihad İslam Yılmaz'ın "Netanyahu Hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Tutuklama Kararı: Adalet Arayışının Küresel Dinamikleri" başlıklı yazısı şu şekilde;

Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) tutuklama emri çıkardığı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu topraklarına gelirse tutuklayıp tutuklamayacağı konusunda çelişkili tavır sergilemeye devam ediyor.

Netanyahu Hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Tutuklama Kararı: Adalet Arayışının Küresel Dinamikleri

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında verdiği tutuklama kararı, uluslararası hukuk ve diplomasinin en tartışmalı meselelerinden birine yeni bir boyut kazandırdı. Bu karar, yalnızca İsrail-Filistin çatışmasının değil, aynı zamanda uluslararası ceza hukukunun uygulanabilirliği ve etkinliği konusundaki temel soruları gündeme taşıyor. Analizde, bu kararın hukuki, siyasi ve diplomatik etkilerini ele alırken, kararın uygulanabilirliği ve olası sonuçlarına dair öngörüler de sunulacaktır.

KARARIN HUKUKİ TEMELİ VE UCM’NİN ROLÜ

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) Netanyahu hakkında verdiği tutuklama kararı, uluslararası hukuk açısından hem yeni bir test hem de bir meydan okuma niteliği taşıyor. UCM’nin temel dayanağı, Roma Statüsü olarak bilinen uluslararası anlaşmadır. 1998 yılında kabul edilen bu statü, savaş suçları, soykırım, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçları gibi en ciddi uluslararası suçları yargılamak için bir çerçeve oluşturur. Bu bağlamda, Netanyahu’nun Filistin topraklarında işlediği savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar, mahkemenin yetki alanına giriyor.

İsrail, Roma Statüsü’ne taraf olmadığından, UCM’nin İsrail’e yönelik herhangi bir kararının geçersiz olduğunu iddia ediyor. Ancak Filistin, 2015 yılında Roma Statüsü’ne taraf olmuş ve UCM’ye yargı yetkisini tanımıştır. Filistin’in bu statüsü, İsrail’in işgal ettiği topraklarda işlenen suçlara ilişkin UCM’nin yetki kullanabilmesinin hukuki zeminini oluşturuyor.

Netanyahu’nun tutuklanması için UCM’nin sadece hukuki bir karar alması yeterli değil; bu kararın uygulanabilirliği de uluslararası ilişkilerdeki güç dengelerine bağlı. Roma Statüsü’ne taraf ülkeler, UCM kararlarını uygulamakla yükümlü. Ancak İsrail gibi güçlü müttefiklere sahip bir devletin liderine karşı alınan bu tür kararların uygulanması, uluslararası baskılar ve diplomatik engeller nedeniyle oldukça zor.

Bu karar, sadece Netanyahu ve İsrail özelinde değil, uluslararası hukukun geleceği açısından da kritik bir dönüm noktası olabilir. Eğer UCM, bu kararı etkin bir şekilde uygulatabilirse, bu durum uluslararası hukuk normlarının güçlenmesini ve benzer suçların önlenmesini sağlayabilir. Ancak kararın uygulanamaması durumunda, UCM’nin meşruiyeti ve etkinliği daha fazla sorgulanabilir hale gelecektir.

Netanyahu’ya yönelik bu karar, uluslararası hukukun sınırlarını zorlayan bir adım olarak karşımızda duruyor. Hem hukuki gerekçeleri hem de siyasi boyutlarıyla, bu kararın uluslararası adalet mekanizmalarının gücünü test edeceği kesin.

KARARIN DİPLOMATİK SONUÇLARI

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında verdiği tutuklama kararı, sadece hukuki bir mesele olmanın ötesinde, uluslararası diplomasiye geniş kapsamlı etkiler bırakacak bir hamle olarak değerlendirilmektedir. Karar, İsrail’in uluslararası arenadaki konumunu, Batı dünyası ile ilişkilerini ve Filistin meselesinin küresel gündemdeki yerini yeniden şekillendirebilir.
Netanyahu hakkında verilen tutuklama kararı, İsrail’in uluslararası platformlardaki yalnızlığını artırma potansiyeline sahiptir. İsrail, tarihsel olarak, Batılı müttefiklerinin desteğiyle diplomatik alanda güçlü bir konumda olmayı sürdürmüştür. Ancak bu karar, İsrail’in insan hakları ve uluslararası hukuk konusundaki sicilini yeniden küresel gündeme taşımış ve birçok ülkenin İsrail’e yönelik eleştirilerini sertleştirmiştir.

İsrail hükümeti, bu kararın etkisini sınırlamak için birkaç strateji izlemektedir:

Müttefiklerin Desteğini Mobilize Etmek: ABD ve bazı Avrupa ülkelerinin desteği, İsrail’in UCM kararlarına karşı direnç göstermesi açısından kritik öneme sahiptir. İsrail, bu ülkelerden açık bir destek almaya çalışarak kararın etkisini diplomatik düzeyde minimize etmeyi hedeflemektedir.

Karşı Propaganda Kampanyaları: İsrail, UCM’yi taraflı ve siyasi bir organ olarak gösteren uluslararası propaganda kampanyaları yürüterek, mahkemenin meşruiyetini zayıflatmaya çalışmaktadır. Bu durum, İsrail’in kendi kamuoyunu konsolide etme ve uluslararası toplumda desteğini artırma stratejilerinden biridir.

Alternatif İttifaklar Arayışı: İsrail, UCM kararını dengelemek adına, özellikle Asya ve Afrika’daki yükselen güçlerle ilişkilerini güçlendirme yönünde adımlar atabilir. Bu ülkelerle yapılacak ticaret ve savunma anlaşmaları, İsrail’in diplomatik izolasyonunu hafifletebilir.
Netanyahu hakkında verilen karar, Batılı müttefikler arasında ciddi bir fikir ayrılığı yaratmıştır. Özellikle Avrupa Birliği (AB) içinde, İsrail’e yönelik farklı yaklaşımlar dikkat çekmektedir. İrlanda, Belçika, Portekiz, İspanya, Hollanda, Fransa, Litvanya, Slovenya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, İsveç, İsviçre, Norveç gibi batı ülkeleri Netanyahu’nun ülkelerine girmesi halinde tutuklayacaklarını bildiren açıklamalar yaptı. 

Almanya, İsrail'e yönelik politikalarında "Holokost diyeti" uygulamayı sürdürüyor. İsrail ile bağları ve Holokost mirası nedeniyle bu kararın uygulanmasında çekimser kalacaktır. ABD ise UCM'yi tanımayan ülkeler arasında yer alıyor ve Netanyahu'nun uluslararası diplomatik statüsünü korumak adına hukuki bir kalkan oluşturma çabalarına liderlik edecektir. Özellikle Orta Doğu'daki müttefik ilişkilerinin zarar görmemesi için bu konuda etkin bir diplomatik savunma geliştirmesi bekleniyor. 

FİLİSTİN MESELESİNDE YENİ BİR DÖNEM

Netanyahu’ya yönelik bu karar, Filistin meselesinde diplomatik ve hukuki açıdan önemli bir dönüm noktasıdır. Karar, Filistin yönetiminin uluslararası platformlarda hak arayışını güçlendirebilir. Özellikle Avrupa ve bazı Latin Amerika ülkelerinde Filistin’in bağımsızlık talebine destek veren ülkelerin sayısında artış yaşanabilir. Bu durum, İsrail üzerindeki diplomatik baskıyı artırarak, müzakerelere dayalı bir çözümün gündeme gelmesine zemin hazırlayacaktır. Ancak İsrail’in mevcut sert politikaları, bu sürecin ilerlemesini zorlaştırabilir.

UCM’nin Netanyahu hakkındaki kararı, İsrail’e yönelik yaptırımların önünü açabilecek bir etkiye sahiptir. Özellikle Avrupa ülkelerinde, İsrail’e yönelik silah satışlarının ve askeri işbirliklerinin sınırlandırılmasını savunan görüşler güç kazanmaktadır. Almanya, Fransa ve İspanya gibi ülkelerdeki sivil toplum kuruluşları ve insan hakları örgütleri, bu kararın ardından İsrail’e yönelik silah ambargosu çağrılarını arttırdı. Bu tür yaptırımlar, İsrail’in savunma sanayisini ve ekonomisini doğrudan etkileyebilir. İsrail’in ekonomik olarak Batı’ya bağımlılığı göz önüne alındığında, bu tür adımlar, Netanyahu hükümetinin uluslararası platformlardaki hareket alanını ciddi şekilde daraltabilir.