Osmanlı arşivlerinin Osmanlıca burukluğu

Malatya Kent Konseyi Tarih Kültür Sanat Çalışma Grubu tarafından düzenlenen Malatya Tarihi Okulu'nda 'Osmanlılar Döneminde Malatya' konusu ele alındı.

Fethi Gemuhluoğlu Toplantı Salonu'nda düzenlenen programa konuşmacı olarak İnönü Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mehmet Karagöz, Kent Konseyi Genel Sekreteri Ali Yıldırım, Tarih Kültür Sanat Çalışma Grubu temsilcisi Orhan Tuğrulca ve Tarih Okulu öğrencileri katıldı.

Orhan Tuğrulca, Malatya Tarihi Okulu'nun derslerinin katılımcılar tarafından verimli bir şekilde ilerlediğini belirtti.

Genel Sekreter Ali Yıldırım, iki yılı aşkın bir süredir bir dizi çalışma yaptıklarını ifade etti.

Prof. Dr. Mehmet Karagöz, Malatya'nın Osmanlılar döneminden 400 yıllık bir tarihi birikime sahip olduğunu, bu uzun tarih süreci içinde bazı tarihi bilgilerin gün ışığına çıkartma olanaklarına sahip olamadıklarını dile getirdi. Malatya'daki Osmanlı dönemine ilişkin kaynakların kuruluş dönemine ait olduğuna işaret eden Karagöz, Türkiye'de sosyal bilimlerin yeteri kadar değer görmemesinden ve tarihi inceleyecek eski yazının tam olarak bilinmemesinden kaynaklı olarak Osmanlı arşivinin ancak yüzde 15'inin okunabildiğini söyledi.

Malatya'nın coğrafi olarak kilit noktalardan biri olduğunu anlatan Karagöz, bir tarafında eski Mısır diğer tarafında Mezopotamya olduğundan dolayı her zaman önemli bir yere sahip olduğunu ve Malatya'nın coğrafyasından dolayı müdafaasının kolay istilasının zor bir şehir olduğunu kaydetti.

Tarih boyunca birçok defa el değiştiren Malatya'nın 1085 yılında Türk hakimiyetine, 1516 yılında Osmanlı hakimiyetine geçtiğini söyleyen Karagöz, Malatya'nın bu tarihten sonra tahrir edildiğini, mevcut dokuyu bozmadan Memluk kanunlarını devam ettirdiğinden dolayı Osmanlı kayıtlarında örf-i Çerkeziye olarak geçtiğini ifade etti.

Malatya'nın ilk tahrirde 32 kayıtlı mahallesi bulunduğunu 17- 18. yüzyılda mahalle sayısının 38'e çıktığını dile getiren Karagöz, 19. yüzyılda şehir nüfusunda düşüş yaşandığını, özellikle Mehmet Ali Paşa'nın isyanlarının Malatya'yı olumsuz etkilediğini kaydetti. Malatya'nın Osmanlılar içinde önemli bir konumda olduğunun altını çizen Karagöz, "Mekanlar üzerinde bulunan insanlarla şeref bulur. Bundan dolayıdır ki Malatya şeref-il mekan, şerefli mekan olarak adlandırmıştır." dedi.

Programın sonunda katılımcılar çeşitli sorular yöneltirken Tarih Kültür Sanat Çalışma Grubu Temsilcisi Orhan Toğrulca tarafından Prof. Dr. Mehmet Karagöz'e plaket takdim edildi.