"Edirne kırmızısı" için seferber oldular

HAKAN MEHMET ŞAHİN - 15. yüzyılda Edirneli boya ustaları tarafından elde edildikten sonra 1740'lı yıllarda Fransa'da üretilmeye başlanan "Rouge d'Adrinople"nın (Edirne kırmızısı), şehirde yaygınlaştırılması için çalışma başlatıldı.

Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15. yüzyılda şehirde kök boya olarak üretildi. Tuğla kırmızısının daha parlağı olarak nitelendirilen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, bir süre sonra Fransa'ya götürülerek rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.

Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında önemli yer buldu.

Edirne'de de elde edildikten sonra tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süre zarfında unutulmaya yüz tuttu.

Bir süre önce Edirneli turizmci ve gazeteci Orkun Akman'ın şehirde yayımlanan Hudut gazetesinde köşesine taşıdığı "Paylaşılamayan renk: Edirne kırmızısı" adlı yazı dizisi sonrası, Edirne kırmızısı tekrar şehrin gündemine geldi.

Bunun üzerine kentteki kurumlardan yerel yönetimlere, sivil toplum kuruluşlarından esnafa kadar toplumun her kesimi, "Edirne kırmızı" için adeta seferber oldu. Bazı kurumlar davetiyelerini Edirne kırmızısı renginde bastırdı ve Edirne Belediyesi verdiği davetlerde konuklarına Edirne kırmızısı kravat ve fular hediye etti.

Trakya Üniversitesi'nde akademik çalışmaların değerlendirildiği Edirne kırmızısı için çalıştay yapıldı. İngilizce yazılan "Muhteşem Edirne Kırmızısı - Dünyanın Kaderini Değiştiren Renk" adlı kitabın bir örneği de ABD'den getirilerek, Trakya Üniversitesi Kütüphanesine kazandırıldı.

Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Edirne'den dünyaya yayılan kırmızı rengin tanıtımı ve bu konudaki akademik araştırmalar konusunda üniversite olarak üzerilerine düşeni yaptıklarını anlattı.

Edirne kırmızısının Türkiye'nin önemli bir değeri olduğuna değinen Tabakoğlu, "Edirne'yi gezdiğiniz zaman Selimiye'de veya herhangi bir tarihi eserin süslemesinde kullanılan, yanından hızlıca geçtiğimiz küçük kırmızı rengin aslında ne kadar büyük bir hikayesi olduğunu görüyoruz. Trakya Üniversitesi de bu konuyu sahiplendi. Üniversitemizin davetiyeleri, kitap ayraçları, kravatlarımız ve atkılarımız bu renkte olacak. Bunu yaygınlaştırmak istiyoruz." dedi.

Edirne kırmızısıyla ilgili araştırma yapan Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Karadağ da rengin kök boya ile üretilmesi nedeniyle diğer boyalardan ayrıldığını söyledi.

Karadağ, kök boyanın bakteri üretmemesi nedeniyle özellikle tekstil sektöründe önemli olduğunu bildirerek, "Antibakteriyel ve antimikrobiyel özelliğe sahip son derece çevreci bir boyama. Tamamen bitkisel bir boyama yöntemidir. Hiçbir zararı yoktur. Şu anda tekstil veya başka sektörler günümüzde bu boyamayı gerçekleştirebilirler, yeniden gündeme gelmesi unutulmuş olan rengi daha iyi bir noktaya getirebilir. Özellikle tüm tekstil ürünlerinde kullanılabilir." diye konuştu.

Edirne Tanıtım ve Turizm Derneği Başkanı Bülent Bacıoğlu da geçmişte dünyaca ünlü bir renk olan Edirne kırmızısını gündeme getirmek için çalışmalar yaptıklarını anlatarak, şunları kaydetti:

"Bizim açımızdan tarihi, kültürel, turistik ve pazarlama anlamında önemli bir değere sahip. Bu rengin hayata kazandırılması ve hayatın içerisinde daha çok işlenmesi için çaba sarf ediyoruz. Böylece hem Edirne'mizin hem de ülkemizin tanıtımını yapmayı istiyoruz. Edirne, kırmızısına sahip çıkmaya ve onu yüceltmeye çalışıyor. Edirne kırmızısı, artık kültürümüzde daha güçlü ve renkli bir şekilde yer alacak."

Esnaf Kemal Kılıç da firma olarak pek çok basılı materyalde bu renge önem vermeye başladıklarını vurgulayarak, "Kent olarak son dönemlerde Edirne kırmızısına sahip çıkılmaya başlandı. Tanıtımına tam destek veriyoruz." ifadelerini kullandı.