Mimar Sinan kimdir? Mimar Sinan'ın eserleri ve hayatı...

Anadolu’nun yerli Rum ailelerinden olan Mimar Sinan Kayseri’nin Ağırnas kasabasında dünyaya gelmiştir. 

MİMAR SİNAN’IN YAŞAMI VE ESERLERİ HAKKINDA Kİ BİLGİLER 

Osmanlı imparatorluğu devletin farklı kategorilerinde değerlendirmek üzere yetenekli ve zeki çocukları Hıristiyan ailelerden devşirirdi. İlk kez 1512 yılında Yavuz Sultan Selim döneminde Anadolu’dan da Hıristiyan çocuklar devşirilmeye başlandı. Mimar Sinan Anadolu’dan devşirilen ilk oğlanlardandı. Sinan devşirildiği sırada 20’li yaşlarda olduğu tahmin edilir, bu Osmalı geleneğinde pek görülen bir usül değildir. Çocukların genelde 20 yaşından küçük olmalarına dikkat edilirdi. Yapılan bu istisnai durum Sinan’ın yeteneğinin farkına varılmasına bağlanır. 

Devşirilen Hıristiyan oğlanları Türk-İslam geleneklerini öğrenmeleri için Türk ailelerinin yanına verilirdi fakat Sinan halihazırda Anadolu’da Türk kültürüyle büyüdüğü için böyle bir şeye ihtiyaç duyulmadı. Babası gayrimüslüm olan Müslüman çocuklar Allah’ın kulu anlamına gelen Abdullah, Abdulmennan Osmanlı defterlerine kaydedilirdi. Sinan da buna bağlı olarak Sinan bin Abdülmennan olarak belgelere kaydedildi.

İstanbul’a geldiğinde Acemi Oğlanlar Ocağına alındı. Burada eğitime tabi olan çocuklar yeteneklerine göre sınıflandırılmaya başlanır ve yeteneklerine göre eğitim görmeye devam ederlerdi. Acemi Ocağında sadece askeri eğitim değil çok ciddi fen bilimleri, matematik dersleri de gösterilirdi. Sinan burada neccarlık (marangozluk) yaparak yapı işlerinde görevlendirilmeye başladı, askeri ve mimari anlamda kendini geliştirir. 

1512-1521 yıllarında Acemi Ocağında eğitimini tamamladıktan sonra 1521’de Yeniçeri ordusuna katılmasından itibaren Kanuni ile birlikte 1521 Belgrat ve 1522 Rodos seferlerine yeniçeri piyadesi olarak katılır. Sekbanbaşı (Osmanlı ordusundan sınır boylarında görev yapan asker) olarak 1526’da Mohaç Seferine katılır. 1532 Alman, 1534 Irakeyn seferlerindeki başarısıyla saray eşrafı tarafından tanınmaya başlanır.

1534’de Safeviler ile gerçekleşen Irakeyn seferinde ordunun istihbarat toplaması için 13 günde yaptığı 3 sandalla Van Gölünün karşısına geçerek ordunun ihtiyacı olan bilgileri toplaması Sinanın tanınmasındaki en önemli gelişme olmuştur. 1538 Boğdan Seferinde ise ordunun prut nehrini aşması gerekir ve Sadrazam Lütfi Paşa’nın Prut Nehrine bir köprü inşa etmesi için Mimar Sinan’ı Kanuniye takdim eder. Sinan çok kısa sürede köprüyü inşa etmesi iyice tanınmasına vesile olmuştur.

48 YAŞINDA MİMARBAŞI OLMASI 

1539’da mimarbaşı Acem Ali’nin vefat etmesi üzerine oluşan boşluk yine Lütfi Paşa’nın önermesiyle Sinan tarafından doldurulmuştur. Mimarbaşı olduktan sonra mührünü ‘el-fakir sinan sermi’maran’ olarak kullanmaya başlamıştır. Bu göreve 48 yaşında gelen Mimar Sinan 1598’deki vefatına kadar devam edecektir. 50 yıllık mimarbaşılık süresi boyunca 92 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darül-kurra, 20 türbe, 3 darüşşifa,  6 su yolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray ve 48 hamam inşa etmiştir.

Sinan’ın inşa ve tamiratında bulunduğu en önemli eserli arasında çıraklık eseri olarak gösterdiği Şehzadebaşı Külliyesi, Kalfalık eseri Süleymaniye Külliyesi, Ustalık eseri ise Edirne Selimiye Külliyesidir. Şehzadebaşı 1548 yılında tamamlanıp Kanuni’nin vefat eden şehzadesi Mehmet’in adı verilmiştir. Kalfalık eseri olan Süleymaniye Kanuni’nin 30. saltanat yılı olan 1550 yılında başlanıp 7 yıl sonra 1557’de tamamlanmıştır.  Ustalık eseri olan Selimiye Külliyesi ise 1568-1574 yıllarında inşa edilmiştir. Sinan bu külliyeyi tamamladığında 83 yaşında idi. 

Ayasofya’yı kapsamlı bir şekilde restore ettikten sonra 2 minare inşa etmiştir. 

Henüz 20’li yaşlarında İstanbul’a  gelen Sinan kayığa binip tarihi yarımadayı seyrederken kentin silüetin belirleyeceğini muhtemelen kendi de bilmiyordu.

MİMAR SİNAN’IN İSTANBUL’DA İNŞA ETTİĞİ BAZI ESERLERİ

- Rüstem Paşa Cami (Tahtakale)
- Sokullu Mehmet Paşa Cami (Kadırga)
- Kılıç Ali Paşa Camii (Tophane)
- Haseki Sultan Medresesi (Avratpazarı)
- Yahya Efendi Medresesi (Beşiktaş)
- İskender Paşa Medresesi (Kanlıca)
- Sokullu Mehmet Paşa Darülkurrası (Eyüp)
- Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi (Beşiktaş)
- Büyükçekmece Köprüsü
- Nişancı Paşa Hamamı (Eyüp)
- Hüsrev Kethüda Hamamı (Ortaköy)

MİMAR SİNAN’IN DÜNYANIN FARKLI YERLERİNDE İNŞA ETTİĞİ ESERLERİ

- Mihribah Sultan Medresesi (Üsküp)
- Sultan Süleyman Medresesi (Mekke)
- Hüsreviye Cami (Halep)
- Haseki Sultan İmareti (Medine)
- Sultan Süleyman İmareti (Şam)
- Mehmet Paşa İmareti (Bosna)

Vefat ettiği 1588 yılına kadar görevini sürdürmüş ömrünü Dünya’nın farklı coğrafyalarında eserler inşa ederek geçirmiştir. Vefatından sonra Süleymaniye Camii ayak ucunda bulunan türbesine defnedilmiştir.

Mimar Sinan’ın şair ve nakkaş olan yakın dostu Sai Mustafa Çelebi’ye kendi ağzından hayatını, eserlerini ve eserleri hakkındaki bilgileri yazdırdığı Tezkiretü’l-enbiye eserinde toplanmasını istemiştir.

Vefatının ardından yetiştirdiği öğrenciler sinan ekolü ile eserler icra etmeye devam etmişti. Sultan Ahmet’in mimari Sinan’ın yetiştirdiği öğrencilere en iyi örnektir.

‘Geçti bu demde cihandan pir-i mimaran Sinan’