ABD ve Çin arasındaki yarış büyüyor! İstemeseler de iki ülke ortak hareket etmek zorunda!
ABD ile Çin arasındaki teknoloji yarışında çekişmenin en şiddetli yaşandığı alanlardan biri olan çip sektöründe en değerli şirketlere ABD sahipken, Çin çip ve yarı iletken üretiminde kullanılan ham maddelerin büyük çoğunluğuna sahip.
Yapay zekadan savunma sanayisine, finansal sistemlerden ulaştırmaya kadar pek çok alanda kullanılan çipler, aynı zamanda devletlerin önemli rekabet alanlarından birini oluşturuyor. Bu kapsamda Çin ve ABD arasında yarı iletkenler ve çipler konusunda tüm dünyayı etkileyen sert bir rekabet yaşanıyor.
ABD çip konusunda en somut adımını 2022'de ülkede Kongre'den geçen "Çip ve Bilim Yasası" ile atarken, yasanın en büyük amaçlarından biri yarı iletken üretimini ABD'ye geri getirmeyi amaçlaması oldu.
Yasa kapsamında yarı iletken üretim tesislerinin kurulması veya mevcutların genişletilmesi için yaklaşık 52,7 milyar dolar doğrudan finansman, kredi ve kredi garantisi desteği sağlanırken birçok şirket de süreç içinde ABD'de yatırım kararını duyurdu.
Bu kapsamda yatırım kararı alan şirketlerden biri Tayvanlı TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) oldu.
Arizona'da birden fazla ileri teknoloji üretim tesisi kurmak için 100 milyar doların üzerinde yatırım yapacağını açıklayan şirket, projeyi hayata geçirdiği takdirde ABD tarihindeki en büyük yabancı yatırımlardan birini yapmış olacak. Yatırım kapsamında TSMC, 2nm sınıfı ve daha gelişmiş çiplerinin yüzde 30’unu Amerika Birleşik Devletleri’nde üretmeyi planlıyor. TSMC'yi Intel ve Samsung gibi büyük şirketlerden gelen milyar dolarlık yatırımlar takip ediyor.
EN BÜYÜK 10 ÇIP ŞİRKETİNDEN 6'SI ABD'Lİ
Çip ve yarı iletken şirketlerinin piyasa değerleri incelendiğinde ise ABD'nin üstünlüğü dikkati çekiyor. Çip ve yarı iletkenlerle ilgili bağlantılı işler yapan şirketler listesinde ilk 10'da 6 şirketi bulunan ABD, en yakın rakiplerinin bir hayli önünde görülüyor.
companiesmarketcap.com'da yer alan verilere göre, ABD'li NVIDIA 2,7 trilyon dolarlık piyasa değeri ile listede ilk sırada yer alıyor. Listenin 2. sırasında 855 milyar dolar ile yine ABD'li bir şirket olan Broadcom yer alırken 3. sırasında 814 milyar dolar ile Tayvanlı TSMC yer aldı.
Listede ilk 10 sıra şu şekilde oldu:
4. sırada 262 milyar dolar ile Hollandalı ASML, 5. sırada 260 milyar dolar ile Güney Koreli Samsung, 6. sırada 154 milyar dolar ile ABD'li Qualcomm, 7. sırada 151 milyar dolar ile ABD'li AMD , 8. sırada 134 milyar dolar ile ABD'li Texas Instruments, 9. sırada 117 milyar dolar ile ABD'li Applied Materials ve 10. sırada Birleşik Krallık'tan Arm Holdings yer alıyor.
Çip savaşı kızıştı, 5,5 milyar dolar buhar olabilir
EN ÇOK ÜRETİM TAYVAN'DA YAPILIYOR
World Population Review'da yer alan "Ülkelere Göre Yarı İletken Üretimi 2025" raporuna göre, ABD merkezli yarı iletken firmaları dünya çapındaki yarı iletken satışlarının yaklaşık yüzde 46'sını oluşturuyor.
Üretim hacmi söz konusu olduğunda ise en çok yarı iletken üretiminde zirveye Tayvan yerleşti. Tayvan'ı Güney Kore, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin takip ediyor.
HUAWEI ÇİNLİ ŞİRKETLERİN ÇİP İHTİYACINI KARŞILAYACAK
Öte yandan çiplerin en çok kullanıldığı alanlardan olan yapay zeka ürünlerde de Çin'in ciddi bir atağı söz konusu.
Reuters'ta yer alan habere göre, Huawei, ABD'li yapay zeka çip üreticisi Nvidia tarafından üretilen çiplere rakip olması beklenen en yeni çipi 910C'nin örneklerini bazı teknoloji firmalarına gönderdi ve sipariş almaya başladı. Bu hamle ile Çin çip sektöründe önemli bir adım atmış olacak.
Bu atılım Çin ile ABD arasındaki çip rekabetinde önemli bir kırılma noktasına denk geliyor. Çinli firmalar, Nvidia’nın daha önce Çin pazarında serbestçe satabildiği ana yapay zeka çipi H20’ye yerli alternatifler arıyordu.
Bununla birlikte, bu ay içinde Başkan Donald Trump yönetimindeki ABD hükümeti, Nvidia’ya H20 satışlarının artık ihracat lisansı gerektireceğini bildirdi. Yapay zekada kullanılan 910C çipi bu anlamda Çinli şirketlere yerli bir çözüm sağlamış olacak.
ABD ÇİP VE YARI İLETKENLERİN HAM MADDELERİNDE ÇİN'E BAĞIMLI
Öte yandan çip ve yarı iletkenler için gerekli olan ham maddelerin önemli bir kısmı Çin'de çıkartılıyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance'a (CRMA) göre, yarı iletken üretiminde kullanılan galyumun yüzde 80'den fazlası Çin'de üretilirken, germanyumun yaklaşık yüzde 60'ını da yine bu ülke çıkarıyor. sourceability.com verilerine göre ise, ABD galyumun yaklaşık yüzde 95'ini, germanyumun ise yüzde 80'ini Çin'den ithal ediyor.
