Türkiye heyecanla İstanbul'un fethinin simgesi Ayasofya'nın ibadete açılması hakkında Danıştay'ın 2 Temmuz'da vereceği kararı beklerken, gözler tek parti iktidarı döneminde camilerle alakalı çıkarılan kanun hükmünde kararnamelere çevrildi.
1930 ile 1935 yılları arasında restorasyon çalışmaları gerekçesiyle halka kapatılan Ayasofya Cami'nde, Mustafa Kemal'in emriyle bir dizi çalışmalar yapıldı. Bakanlar Kurulunun 24 Kasım 1934 tarih ve 7/1589 sayılı kararıyla müzeye dönüştürüldü.
Bu süreçte CHP'nin müzeye çevirdiği Ayasofya'nın minarelerini de yıktırıp kiliseye çevirmek istediği, ancak hazırlanan rapordan dolayı Ayasofya'nın minarelerinin son anda kurtulduğu ortaya çıktı.
Tek parti döneminde camilerin nasıl kapatıldığını anlatan Tarihçi-Yazar İsmail Yağcı, CHP'nin 1931 yılında kanun hükmünde kararname çıkararak camilerin birbirine uzaklığının en az 500 metre olması kuralı getirdiğini, birbirine yakın iki camiden birinin kapatılıp ve satılarak tasnif dışı bıraktığını belirtti.
"İŞGAL DİYENİN AĞZI EĞİLİR"
Fatih'in "fetihten sonra Ayasofya içerisine atla girdi" yalanını da çürüten Yağcı, şu ifadeleri kullandı: "Fatih Sultan Mehmed Han Ayasofya Cami'nin içerisine atla falan girmedi. Bir ibadethaneye nasıl girilecekse öyle girdi. 'Kılıç çekerek sütunu çatlattı' diye olur olmaz konuşanlar var. 'Atının nalı ile ezik oluşturdu' diyenler var. Bunların hepsi yalan.
Fatih, Ayasofya'ya girdiğinde İstanbul'da bulunan halk adeta ölümü bekliyordu. Ama Fatih bunların hiçbirisini yapmadı. İsteyen istediği yere gitti. Başka bir kiliseyi de camiye çevirmedi. İstanbul'da o zaman birçok kilise vardı. Galatalılara ünlü fermanı vardı, kiliselerine dokunmayacağına yönelik. Haliç'in karşı yakasında hiçbir kiliseyi camiye çevirmedi. Şimdi illa buranın müze olarak kalmasını istiyorlar. Neden? Yunanistan'a borcumuz mu var? Ayasofya işgal edildi diyenin ağzı eğilir. Bütün ibadethanelere çeşitli imkanlar verildi. 'Ben Ayasofya'yı açarsam Avrupa Birliği ne der' diyenler var. Ne derse desin. Biz, ecdadımızın eserlerimizin düşmanı olmayalım. Kemiklerini sızlatmayalım."
İZNİK'TEKİ AYASOFYA... İSİMLERİ AYNI AMA UYGULAMALAR FARKLI
İstanbul'daki Ayasofya'nın yeniden ibadete açılması tartışmaları devam ederken, Orhan Gazi'nin İznik'i fethinin ardından camiye çevirdiği daha sonra uzun zaman müze olarak kullanılan Ayasofya, dokuz yıldır cami olarak hizmet veriyor.
Mülkiyeti Orhan Gazi Vakfına ait olan tarihi yapı, Diyanet İşleri Başkanlığının talebini değerlendiren Vakıflar Genel Müdürlüğünün "olur" kararının ardından 2011 yılında yeniden cami olarak ibadete açıldı. İznik Müftülüğü tarafından imam ataması yapılan Ayasofya (Orhan) Camii'nde beş vakit ezan okunup namaz kılınıyor.
