Hakimlere davayı 1 günde bitir emri
Yargının yavaş çalışması yıllarca saç baş yoldurdu, geciken adalet devlete güveni sarstı. Son dönemde yargı reformu için önemli adımlar atıldı. Ve Yargıtay tarihi bir uyarı yaptı.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'yla (CMK) davaların kısa sürede bitirilmesi için ‘iddianamenin iadesi' sistemi getirildi. Yargıtay da geçtiğimiz günlerde bir karar alarak davaların tek duruşmada sonuçlandırılmasını istedi. Kocaeli'ndeki yerel mahkeme ile başsavcılık arasında yaşanan uyuşmazlığı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi, yeni yasaya göre iddianamelerin bütün delillerle birlikte eksiksiz hazırlanması gerektiğini belirtti. Yüksek Mahkeme, davaların ‘tek veya zorunlu olduğunda birbirini izleyen oturumlarda ve hatta olanaklı ise bir günde sonuçlandırılması' gerektiğinin altını çizdi.
| Şair Abdurrahim Karakoç, mahkemelerin uzun sürmesini Hakim Beğ şiirinde şöyle hicvetmişti: |
| Hakim Beğ Gene tehir etme üç ay öteye, Bu dava dedemden kaldı hakim beğ. Otuz yıl da babam düştü ardına; Siz sağ olun, o da öldü hakim beğ. .... Sekiz evlek tarla, bir geverlik su, Yüz yılda höküme bağlanmaz mı bu? Kazanmasam da hu, kazansam da hu! Canım ta burnuma geldi hakim beğ. .... Hem davacı pişman hem de davalı... Bu yolda tükettik çulu, çuvalı. Sabret makamından çalma kavalı, Sürüler ekine daldı hakim beğ. |
Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı, meydana gelen bir hırsızlık olayıyla ilgili soruşturma yaptıktan sonra iddianame düzenleyerek şüpheli şahıs hakkında hırsızlık suçundan dava açtı. Ancak Kocaeli 2. Asliye Ceza Mahkemesi delillerin yetersiz olduğu gerekçesiyle başsavcılığın iddianamesini, eksikliklerin tamamlanması için geri çevirdi. İddianamenin iadesi kararına karşı başsavcılığın yaptığı itiraz bir üst mahkeme olan Kocaeli 1. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi. İddianamenin iadesine ilişkin kararın yasaya aykırı olduğunda ısrar eden Kocaeli Cumhuriyet Başsavcılığı, Adalet Bakanlığı'na müracaat ederek yazılı emir yoluyla kararın bozulmasını talep etti.
Bakanlığın, yerel mahkemenin kararının bozulması yönündeki yazılı emir başvurusu üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 6. Ceza Dairesi, yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'yla (CMK) davaların kısa sürede bitirilmesi için iddianamenin iadesi sistemi getirildiğini, bu nedenle davaların mümkünse 1 günde sonuçlandırılması gerektiğini vurguladı. Dava konusu olayda hırsızlık suçunun şüpheli şahıs tarafından işlenip işlenmediğinin tespiti için olay yeri inceleme, parmak izi tespit ve karşılaştırma belgelerinin iddianameye eklenmesinin zorunlu olduğu kaydedildi. Delil eksikliği nedeniyle iddianameyi iade eden yerel mahkemenin kararını yerinde bulan Yargıtay, gerekçeli kararında şu açıklamaya yer verdi: 'Davanın tek veya zorunlu olduğunda birbirini izleyen oturumlarda bir günde sonuçlandırılabilmesi için, iddianamenin hukuken geçerli, yeterli ve elverişli kanıtların toplanmasından sonra, tüm yönleriyle doğru ve eksiksiz olarak mahkemeye verilmesi gerekir.'
İddianameyi iade etme hakkını veren yasanın yürürlüğe girmesiyle mahkemeler çok sayıda iddianameyi savcılara iade etmeye başladı. Bu durum hakimlerle savcılar arasında gerginliğe neden oldu. Adalet Bakanlığı müfettişleri de iddianamelerin geri gönderilme nedenlerini tespit ederek savcılar için tavsiye listesi hazırlayıp davaların uzamasına neden olacak hatalardan kaçınılması istedi. 1 Haziran 2005’de yürürlüğe giren yeni CMK, iddianamenin iadesi sistemini getirdi. Buna göre, savcıların iyi bir hazırlık soruşturması yaparak davanın kısa bir sürede sonuçlanmasını sağlayacak bir iddianame hazırlaması gerekiyor. 174. madde iddianamede, suçun ‘şüpheye yer bırakmayacak şekilde' işlendiğine dair deliller bulunmasını talep ediyor.
Zaman aşımından düşen ünlü davalar
(zaman)
