'Türkiye'de laiklik değil laikçilik var'

Esenler Belediyesi Kültür İşleri Müdürlüğü'nün düzenlediği "Siyasetname Okumaları", Dr. Kadir Topbaş Kültür Sanat Merkezi'nde gerçekleşti. Programda konuşan İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kadir Canatan, "Ahlak-ı Nasiri" eseriyle tanınan Nasreddin Tusi'nin din ve siyasetin iç içe geçmesi konusundaki görüşlerini paylaştı.

SİYASET VE DİN İÇ İÇE KAVRAMLAR

Nasreddin Tusi'nin tüm dünyada siyaset devleti, devlet de dini hayatı, din de bir şekilde siyaseti ve devleti etkilediği görüşünü savunduğunu ifade eden Canatan, bu görüşün birçok siyasetnamede yer aldığından bahsederek şunları söyledi:

"Nizamülmülk'ün Siyasetnamesi'nde 'devlet ve din, siyaset ve din ikiz kardeş gibidirler' ifadesine benzer bir ifadeyi bu siyasetnamede de görüyoruz. Dünyada laikliğin anayasasında geçtiği üç ülke var, dünyanın tamamı laikliği anayasasına dahil etmemiştir. Bu ülkelerden birisi, bu olgunun çıktığı yer olan Fransa.  Fransa'ya yakın olan Türkiye ve Tunus'tur. Bu üç ülke hariç dünyanın hiçbir anayasasında laiklik ilkesi yer almaz ama şöyle bir durum vardır; din özgürlüğü teminat altındadır. Bütün anayasalar, ülkede bulunan her din grubunun özgürlüklerini bu yasa altında korumaya alır. 'Laiklik illa bir ilke mi olmalı, zaten düzende mevcut değil mi?' derseniz, anayasal ilke olarak benimsemeseler de pek çok ülkede toplumsal sosyolojik bir süreç olarak dinin etkisi giderek zayıfladığı için din doğal olarak siyasetten uzaklaşmıştır. Eğitimden, ekonomiden ailevi yaşamdan da uzaklaşmıştır ama bu sosyolojik bir süreçtir. Devlet, 'Ben laik bir devletim toplum da laik olacak' diye yukarıdan aşağıya bir şeyleri empoze etmemiştir. Eğer devlet bunu empoze ediyorsa, laikliği çiğnemiş olur. Laik devletin ilkelerinden birisi de, bir toplumdaki bütün dini inançları özgürlükleri bakımından serbest bırakmak ve bu özgürlükleri teminat altına almaktır."

TÜRKİYE'DE İFLAS EDEN LAİKÇİLİKTİR

Laiklik ve laikçilik kavramlarının farkına değinen Canatan şöyle konuştu:

"Toplumun dinini değiştirmeye, başörtüsünü yasaklamaya müdahale etmeye kalkarsa bu laikliği aşan bir şeydir. Bu yapılan şey ise; laikçiliktir. Türkiye'de iflas eden laikçiliktir. Türkiye'de ve dünyada siyaset ve din iç içedir, bunu değiştiremezsiniz. Bu iki kavram birbirini etkiler çünkü partiler iktidara gelmek için toplumdaki gruplardan oy ister. Siyasi partiler organize gruplara bireylere gösterdiği özenden daha fazla özen göstererek onların desteğini almaya çalışır. Bu etkileşim böyle bir mantıktan ortaya çıkıyor."