Kıdem tazminatı ne zaman çıkacak? Yasa neler getirecek?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe’de yaklaşık 2 saat süren toplantıda kıdem tazminatı hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Erdoğan uzun süredir beklenen konu ile alakalı “Hiç kimsenin mağdur edilmesini istemiyoruz. Bu konuda mutabakat esastır. Aile Bakanı ile oturup tüm boyutlarıyla değerlendirip, istişareyle karar vereceksiniz. Tüm tarafların mutabakatını dikkate alacağız. Bu işin üç ayağı var: İşçi, işveren ve hükümet. Üç ayağı da mutabakata varacak bu konuyu çözeceğiz” dedi. İşte kıdem tazminatı ile ilgili merak edilenler...

KIDEM TAZMİNATI KONUSUNU ÇÖZECEĞİZ

Toplantıya katılanların kendi alanlarıyla ilgili tek tek söz aldığı görüşmede başta ekonomide yaşanan gelişmeler olmak üzere kıdem tazminatı, Perakende Yasası, 3600 ek gösterge, işsizlik rakamları, fiyat istikrarı ve Avrupa Birliği (AB) meselesi gibi kritik başlıklar ele alındı. Taraflar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Perakende Yasası’nın yeniden gözden geçirilmesini istedi. Erdoğan da “Bizim için fiyat istikrarının sağlanması önemli. Vatandaşın şikâyetlerini alıyoruz, talimat verdim. Vatandaşa pahalı satışı önleyeceğiz. Bu konuda kararlıyız” mesajı verdi.

Cumhurbaşkanı, toplantıda gündeme gelen kıdem tazminatı meselesiyle ilgili de görüşlerini dile getirerek, “Hiç kimsenin mağdur edilmesini istemiyoruz. Bu konuda mutabakat esastır. Aile Bakanı ile oturup tüm boyutlarıyla değerlendirip, istişareyle karar vereceksiniz. Tüm tarafların mutabakatını dikkate alacağız. Bu işin üç ayağı var: İşçi, işveren ve hükümet. Üç ayağı da mutabakata varacak bu konuyu çözeceğiz” dedi.

SIKINTILARI HALLEDECEĞİZ

Yurtiçinde ve yurtdışında ekonomide yaşanan gelişmelerin de ele alındığı toplantıda Erdoğan, “Sıkıntıları mutlaka halledeceğiz. Bundan sonraki süreçte hepimize görev düşüyor. Başta fiyat istikrarı olmak üzere ekonomideki tüm konuları beraber çözeceğiz” ifadesini kullandı.

YENİ SİSTEM NELER GETİRECEK?

Reform adı verilen yeni sistemde; çalışanların kıdem tazminatları bir hesapta yönetilecek, işveren bu hesaba dokunamayacak ve her ay ya da her yıl çalışanının kıdemini bu hesaba yatıracak, çalışan şeffaf şekilde yatırıldığını takip edecek, çalışan iş değiştirdiğinde hesabı da transfer olacak, belirli süre ve şartlarda çalışanın kıdemine ulaşmasına ya da belirli miktarına ulaşmasına imkan tanınacak.

Bugünkü uygulamada kıdem tazminatında devletin bir katkısı yok, işveren ödüyor; yeni sistemde ise devlet de katkı yapacak. Kimlerin yeni sisteme gireceği, çalışanın kıdem hesabına nasıl ve hangi şartlarda erişeceği, kıdemin hangi yılda ve ne zaman hak edileceği, devletin yapacağı katkı, işverenin hesaba yatıracağı tutar, işçiden kesilecek tutar; bunların hepsi sene sonuna kadar tüm tarafların görüşü alınarak, netleşecek.

ESKİ HAKLAR NE OLACAK?

Gelelim, okuyuculardan gelen soru ve eleştirilere. Deniyor ki, ‘yeni sistemde, kıdemimi istediğim zaman alamayacağım, tazminatıma dokunamayacağım’. Kıdem, zaten, 3-5 yılda alınacak bir birikim değil. Yıllarca çalışmış, doğru dürüst tasarruf yapamamış, birikimi olmayan kişilerin emekliliklerinde alması gereken toplu bir para.

Soruyorlar, ‘yeni sistemde her ay ya da her yıl işveren hesabıma kıdemimi yatırmazsa ne olacak?’. Bugün de işveren yatırmıyor ve çalışan kıdemkarşılığının ayrılıp ayrılmadığını bile bilmiyor. En çok merak edilen konu ise, eski hakların ne olacağı. Eski haklar baki olacak, hak kaybı yaşanmayacak.

Emekliliğine az süre kalmış ya da belirli çalışma süresini geçmiş kişiler yeni sisteme girmeyecek; yeni çalışanlar ya da iş değiştirenler ve belirli yaşın ve prim ödeme gün sayısının altında olanlar işvereni ile anlaşıp, yeni sisteme geçecek. Yine soruyorlar, ‘yeni sistemi emeklilik şirketleri üzerine mi kuracaklar?’. Kıdem tazminatı reformunda emeklilik şirketleri sadece bir aracı rolü üstlenecek.

KIDEM TAZMİNATI SORUNU NEDİR?

- Çalışanların yüzde 85’i kıdem tazminatını alamıyor.

- Her 100 kişinden 86’sı kıdem tazminatı alamıyor.

- Sadece işten atılanlar alabiliyor.

- İşverenlerin çoğu, çalışanın kıdem tazminatını yasal olarak ayırmıyor.

- Çalışanlar kıdeminin ayrılıp ayrılmadığını bilmiyor ve takip edemiyor.

- İşten ayrılanlar tazminatını yakıyor.

- Kayıt dışılık nedeniyle 100 çalışandan 35’inin kıdem hakkı bulunmuyor.

- Bir işçinin yılda en az bir kere işe giriş çıkışı yapılıyor, kıdem hakkı oluşmuyor.

- Mahkemelerdeki iş uyuşmazlığı davalarının yüzde 70’i kıdem tazminatı alamamaktan kaynaklanıyor.

- İflas eden, konkordato ilan eden, finansal sorun yaşayan şirketlerde çalışanlar kıdem tazminatlarını alamıyor.

- İşçi sendikaları kıdem hesaplamasında yılda 30 günden, aylık da yüzde 8.33’lük orandan taviz vermiyor, işveren kesimi ise, bu oranın yüzde 5.6 olması gerektiğini savunuyor.