Prof. Dr. Sabri Orman Hoca hayatını kaybetti

İslam ekonomisi konusunda çalışmalarıyla bilinen iktisatçı Prof. Dr. Sabri Orman 72 yaşında hayatını kaybetti. Peki kıymetli Sabri Orman Hoca kimdir, Türkiye'ye hizmetleri neler olmuştur? İşte İktisat tarihi, İslami İktisat ve Tarih Felsefesi alanlarında öncül çalışmalara sahip olan Prof. Dr. Sabri Orman’ın hayatından önemli kesitler...

Prof. Dr. Sabri Orman'ın naaşı yarın Fatih Camii'nde ikindi namazına müteakip kılınacak cenaze namazının ardından Karaca Ahmet Kabristanlığında toprağa verilecek.

ŞENTOP'TAN TAZİYE MESAJI

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop, Prof. Dr. Sabri Orman'ın vefatının ardından taziye mesajı yayımladı.

Şentop, ''Kıymetli hocam Prof. Dr. Sabri Orman’ın vefatını derin bir teessürle öğrendim. Kendisine Cenâb-ı Haktan rahmet, mükedder ailesine, öğrencilerine ve sevenlerine başsağlığı diliyorum. Mekanı Cennet olsun.'' ifadelerini kullandı.

SABRİ ORMAN KAÇ YILINDA DOĞDU?

1948’de Adıyaman, Kâhta’da doğan Sabri Orman, ilk öğrenimini memleketinde, orta ve lise öğrenimini de Diyarbakır’da bitirir.

Lisans eğitimini ise İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü (1972) ve İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi’nde (1976) tamamlar. 1980’de aynı fakülteye asistan olarak girer. 1980–1982 yılları arasında Sosyal ve Siyaset Kürsüsünde Asistan ve Asistan Dr. olarak çalışır.

SABRİ ORMAN HOCA'NIN İLK ESERİ VE KİTAPLARI

Orman’ın tezi, Gazali’nin iktisadi konulardaki düşüncelerini ele alan ilk çalışma olması açısından önemlidir. Tezinde, Gazali’nin iktisat ile ilgileniş amacını ve tarzını inceler. Bu tezin, 40 yıl emek vereceği çalışma alanı için temel belirleyici olduğu söylenebilir.

1982’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde yardımcı doçent olarak çalışmaya başlar ve 1986’da doçent olur. Aynı yıl “Gazali: Hakikat Araştırması, Felsefe Eleştirisi, Etkisi” eserini telif eder.

İyi derecede İngilizce, Arapça, Farsça ve Osmanlıca bilen Orman, alanında önemli eserlerden olan K.R. Popper’in “Tarihçiliğin Sefaleti” eserini 1985’te İngilizce’den, Abdülaziz Duri’nin “İslam İktisat Tarihi’ne Giriş” eserini de 1991’de Arapça’dan Türkçe ’ye kazandırır.

1989–1990 ders yılında London School of Economics’te (LSE) misafir araştırmacı olur. 1993’te Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde profesör olur. 1983-2002 arasında Türkiye ve Türkiye dışında birçok üniversitede lisans ve lisansüstü düzeyde dersler verir.

İslam dünyasındaki iktisadi düşüncenin gelişimini kronolojik, tematik ve bibliyografik olarak ortaya koymaya çalışan Orman, metodolojik ve kavramsal olarak tarih felsefesine de katkıda bulunur. Bu alanlara ilişkin çalışmalarını "İktisat, Tarih ve Toplum” kitabında toplar (2001).

2002-2006 yılları arasında ise Malezya’daki Uluslararası İslam Düşüncesi ve Medeniyeti Enstitüsü’nde (ISTAC) İktisat Profesörü olarak görev yapan Orman, 2003 yılında Marmara Üniversitesi’ndeki görevinden emekliye ayrılır.

2006’da Malezya’dan Türkiye’ye dönerek, İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde çalışmaya başlar. Burada, Rektör Yardımcısı (2007-2009), Yönetim Kurulu ve Senato Üyesi (2007-2011) ve Rektör (2009-2011) olarak çeşitli görevlerde bulunur; lisans ve lisansüstü düzeyde dersler verir.

2009’da Bekir Karlığa ve Mustafa Kaçar editörlüğünde yayınlanan “Doğumunun 400. Yılında Kâtip Çelebi” adlı kitaba, İslami iktisadın tarihiyle ilişkili olan “Kâtip Çelebi’de Sosyo-Ekonomik Düşünce” adlı çalışmasıyla katkıda bulunur.

Orman, 1986’da yayınladığı “Gazali: Hakikat Araştırması, Felsefe Eleştirisi, Etkisi” eserini 2013’te “Gazali: Biyografisi, Hakikat Araştırması, Felsefe Eleştirisi, Etkisi” adıyla yeniden yayınlar. Bu baskısında, ele aldığı konuları 1986 baskısından daha derin bir şekilde irdeler.

İSLAMİ İKTİSAT DÜŞÜNCESİ

Sabri Orman’ın çalışmalarının ana eksenini oluşturan alanlardan biri de İslami İktisat konusudur. Bu konuda İslami İktisat teorisi, metodolojisi ve tarihi gelişimiyle ilgili çalışmaları, yeni öneriler getirirken, pratikle ilgili eleştirel bakışı öne çıkarır.

İslami İktisat’ın İslami normlar ile iktisadi realiteler arasındaki ilişkiye dayandığını belirtir. İki taraf arasındaki ilişkinin kuruluş biçimlerine değinerek, geliştirilen yaklaşımları ve yapılan çalışmaları eleştirel bir gözle değerlendirir. Yeni yöntem ve kavramlar önerir.

Tarihle yüzleşmenin kaçınılmazlığına işaret eder ve bunun âdâb-ı muâşeret dahilinde yapılması gerektiğini vurgular. Tarihi çok yönlü bir sosyal girdi olarak görür ve tarihi girdilerin optimum kullanılmasıyla tarih ekonomisinden söz edilebileceğini belirtir.

Orman, İslami İktisat ve yukarıda ana hatlarıyla değinilen tarih tasavvuruyla yoğunlaştığı modernleşme meselesi hakkındaki çalışması olan “İslami İktisat, Değerler ve Modernleşme Üzerine” eserini 2014’te telif eder.

Eserinde modernleşme hakkında toplumsal (Türkiye örneği), yerel (Adıyaman örneği) ve bireysel (Sabahattin Zaim örneği) tepkiler yanında, uluslararası karşılaştırma (Türkiye ve Malezya örnekleri) perspektifinden özgün değerlendirmelerde bulunur.

Gazali üzerine çalışmalarına devam eden Orman, 2018’de doktora tezinde tartışamadığı meseleleri “Gazali, Adalet ve Sosyal Adalet” adlı eserinde ele alır.

2019’da “Medeniyet Analizi, Metametodoloji ve Metodoloji” eserini yayınlar. Eserinde İslam medeniyetinin teşekkülü ve onun bir parçası olan İslami İktisat çalışmalarına rehberlik çıkarılıp çıkarılamayacağını ve eğer çıkarılabilecekse bunun yöntemi ve sınırlılıklarını tartışır.

Sabri Orman’ın editörlüğünde yayınlanan kitaplar kronolojik olarak şöyle sıralanabilir: “Bilgi, Bilim ve İslam”, “Para, Faiz ve İslam”, “Türkiye’de Zekât Potansiyeli”, “İşçi-işveren İlişkileri”, “Modernleşme, İslam Dünyası ve Türkiye” ve “İşletmelerde İş Etiği”.

PROF. SABRİ ORMAN KİMDİR?

1948 yılında Adıyaman’da doğan Prof. Dr. Sabri Orman, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesini bitirdikten sonra 1980 yılında anılan Fakültede Öğretim Görevlisi olarak göreve başladı ve bir yıl sonra aynı Fakülteden iktisat dalında doktora programını tamamladı. 1982 yılı sonunda yardımcı doçent olarak Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümüne geçti. Aynı bölümde 1986 yılında doçent, 1993 yılında profesör oldu ve 2003 yılında emekliye ayrıldı.

1989-1990 ders yılında London School of Economics and Political Science’da araştırmacı (Research Scholar) olarak çalışmalar yaptı. 1992-1994 yılları arasında Malezya’da International Islamic University, İktisat Bölümünde, 1995-1997 ve 2002-2006 yılları arasında yine aynı ülkede International Institute of Islamic Thought and Civilization’da iktisat profesörü olarak görev yaptı.

2007-2009 yılları arasında İstanbul Ticaret Üniversitesinde Rektör Yardımcılığı ve 2009-2011 yılları arasında aynı üniversitede Rektörlük görevlerinde bulundu. Sabri Orman’ın üçü telif, altısı edisyon ve ikisi tercüme olmak üzere on bir adet kitabı ve çok sayıda makalesi bulunmaktadır.

Prof. Dr. Sabri Orman 3 Kasım 2011 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banka Meclisi Üyesi olarak görev yapmaktadır.