İBB'den tepki çeken restorasyon: 'Hiç dokunmasalar daha iyiydi'

Cibalikapı surlarında oluşan güvenlik tehdidi nedeniyle İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), geçen mayıs ayında kapıyı araç trafiğine kapatarak onarım çalışmalarına başladı. Çalışmalar bittiğinde ise ortaya şaşırtıcı bir görüntü çıktı. Yaklaşık 1600 yıllık tarihi kapı yepyeni görüntüsüyle uzmanların tepkisini çekti.

Hürriyet gazetesinden Ömer Erbil'in haberine göre duvarın bozulmamış bölümünden yatak harcı ve derz örneği laboratuvarda incelenerek çıkan sonuca göre işlem yapmak yerine gelişigüzel harçlarla orijinal taşların ve tuğlaların sıvanmış olduğu görüldü. Mimari Restorasyon Kültür Varlıklarını Koruma Derneği, İBB’ye başvurarak yıkılma tehlikesi nedeniyle onarım yapılan kapının yükseltildiği ve asıl amacın araç trafiğini rahatlatmak olduğu gibi iddiaları gündeme getirerek yapılan uygulamanın ana yaklaşımları ve bilimsel kriterlerini sordu.

İBB: BASİT ONARIM

İBB Kültür Varlıkları Projeler Müdürlüğü şu cevabı verdi: “Cibali Sur Kapısı’nın kitabe bulunan duvarının içerisinde büyüyen ağaç kökleri sebebiyle, duvar statik açıdan riskli bir duruma gelmiş, dış cidarında (duvar) çatlamalar ve iç dolgusunda kayıplar oluşmuştu. Can ve mal kaybına yol açmamak adına güvenlik önlemlerinin alınması gerekliliği için basit onarım çalışmasına başlanmıştır. Ancak idaremizce, kapıya ait restorasyon projelerinin müellifi Mimar Mehmet Alper’den muvafakat alınarak koruma kuruluna başvuruda bulunulmuştur. Buradan gelecek onay doğrultusunda idaremizce kapsamlı bir restorasyon çalışmasına da başlanacaktır. Duvarın statik açıdan sorun teşkil eden kısımları itinalı olarak sökülmüş ve duvar içinde oluşmuş ağaç kökleri ve bitkilenmeler uygun tekniklerle temizlenmiştir. Temizleme işlemlerinin ardından duvarın iç dolgusu yenilenmiş ve itinalı olarak sökülen kısımları yeni hazırlanan rölöve projesine uyularak ve büyük oranda mevcut taşlar kullanılarak tekrar yapılmıştır. Daha sonra özgün karışımda harçlar hazırlanarak malzeme kayıpları yaşanan alanlarda derz yenilemeleri yapılmıştır. İlerleyen aşamalarda bütün haliç surları için kapsamlı bir restorasyon faaliyeti sürdürülecektir.”

‘BU KABUL EDİLEMEZ’

Mimari Restorasyon Kültür Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Mimar Serhat Şahin, İBB’den gelen cevaba tepki göstererek şöyle konuştu: “1600 yıllık anıtsal kültür varlığımıza yapılan, reva görülen bu ‘basit’ uygulama ve müdahale yöntemini fotoğrafladığım görüntülerle gözlemleyip, surların orijinal haliyle, teslim edilen sonucu karşılaştırdığımızda maalesef evinizde yaptığınız tadilatta bile izin verilemeyecek ve kabul edilemeyecek bir yaklaşım tarzını görmekteyiz. Kemer ve duvarlarda ne olduğunu tanımlayamadığımız, taş ve tuğlaları iyice belirgin hale getiremeyen derz uygulaması ve hatta tuğlaların yüzeyindeki kalan harç izleri bile işin kontrolsüz teslim edildiğinin bir göstergesidir. Geri dönüşümü mümkün olmayan hoş görülemeyecek hatalar, anıtsal yapılarımıza zarar vermektedir. Amaç sadece görüntüyü düzeltmek için makyaj mahiyetinde restorasyon ve onarım olmamalıdır. Ki makyaj da güzel olmamıştır bu uygulamada. Her zaman belirttiğim gibi, restorasyon düz bir inşaat faaliyeti değildir. Bir kültür işidir. Bilgi ve kültürel birikim gerektirir.”