Delta varyantından nasıl korunuruz? Uzman isim tek tek açıkladı

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, Delta varyantının İngiliz varyantı olarak bilinen Alfa'dan yüzde 60 daha hızlı bulaştığını belirterek, Türkiye'de çift doz aşı oranı yüzde 75'e ulaşana kadar maske ve kişilerle 2 metre mesafe kurallarına mutlaka uyulması gerektiğini bildirdi.

Kovid-19'la mücadelede aşılama çalışmalarının yoğunlaşmasıyla ülkeler rahat nefes almaya hazırlanırken, ilk kez Hindistan'da ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Delta varyantının dünya genelinde yayılmaya başlaması ve aşılara belirli ölçüde direnç geliştirmesi, salgında yeni bir dalga oluşacak endişelerini arttırdı.

Delta varyantının dünya genelinde baskın tür haline gelebileceğini bildiren Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yaklaşık 100 ülke ve bölgede bu varyanta rastlandığını açıkladı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da 29 Haziran'da yaptığı açıklamada, Türkiye'de 26 ilde, genetik sekansı belirlenmiş 224 Delta varyantı vakası tespit edildiğini bildirdi.

Asya ve Avrupa'da Delta varyantı sebebiyle birçok ülkede bölgesel kapanma adımları ve bazı ülkeler arasında askıya alınan uçuşlar gündeme gelirken, Türkiye'de de Bangladeş, Brezilya, Güney Afrika, Hindistan, Nepal ve Sri Lanka'dan uçuşlar, bu konuda yeni bir karar alınıncaya kadar durduruldu.

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Balık, AA muhabirine 5 soruda, Delta varyantının oluşturabileceği riskleri, aşılamanın bu konudaki önemini ve alınması gereken diğer önlemleri anlattı.

1- Delta varyantı neden tehlikeli?

"Mutasyonlar, virüslerin doğasında olan bir şey. Virüs, insandan insana ne kadar fazla bulaşırsa mutasyona da o kadar fazla uğruyor ve güçlü olan mutant virüs, salgını devam ettirerek baskın tür haline geliyor. Koronavirüsle mücadelede de benzer durumu yaşıyoruz, bugüne kadar çok sayıda varyantı ortaya çıktı. Baskın tür haline gelmesi beklenen Delta varyantının en büyük riski, çok hızlı bulaşması. Bu, salgında yeni bir dalgaya geçilme ihtimalini artırıyor. Ayrıca yetişkinlerin yanı sıra çocuklar ve gençlerde de daha fazla oranda enfeksiyona neden olduğu görülüyor. Çocuk ve gençlerin sosyal yaşamda daha aktif olması, virüsün daha fazla yayılma olanağını bulacağını gösteriyor."

2- Diğer varyantlar ile kıyaslandığında deltanın bulaştırıcılık oranı nedir?

"Örneğin, İngiltere'de ortaya çıkan Alfa varyantının çok hızlı bulaştığı ifade ediliyordu. Bu varyant, Türkiye'de de günlük 60 bine ulaşan vaka sayılarını beraberinde getirmişti. Delta varyantı, İngiliz varyantı olarak bilinen Alfa'dan yüzde 60 daha hızlı ve kolay bulaşıyor. Örneğin, Alfa varyantı taşıyan bir kişi bir kişiye, Delta varyantı taşıyan biri ise ortalama 4 kişiye hastalığı bulaştırıyor. Kapalı alanda da örneğin Alfa'da 10 dakika içinde bulaşma beklenirken, Delta 3 dakika içinde bulaşmaya sebebiyet veriyor."

3- Aşılamanın Delta varyantı üzerindeki etkisi nedir?

"Delta varyantının istenmeyen bir yönü de aşıların Kovid-19 üzerindeki etkisini azaltmış olması. Aşının etkisini sıfırlamasa bile azalttığı tespit edildi. İngiltere'de aşı olmayanlar arasında bu varyant beklenmedik şekilde hızlı yayıldı ve yeni bir dalgaya sebebiyet verdi. Daha önceki varyantlarda BioNTech aşısının bir dozu bile belli düzeylerde korunmada yeterliyken Delta'da tek doz aşının yeterli düzeyde korumadığı görüldü. Fakat iki doz aşı olan kişilerde aşının etkisi azalsa bile varyanta karşı koruma etkisinin önemli ölçüde devam ettiği, ağır hastalık geçirme ve ölümlerin yüzde 1'in altında, yani çok nadir görüldüğü belirlendi."

4- Delta varyantının yeni bir dalgaya yol açması nasıl engellenebilir?

"Yapılan çalışmalar, aşıların önemli ölçüde etkinliğini koruduğunu gösteriyor. Delta varyantına karşı da en etkili silah, çift doz aşı ve bireysel tedbirler. Sağlık Bakanlığı da bu varyant yayılmadan tedbir olarak BioNTech aşılarının ikinci dozunun yapılma süresini 4 haftaya çekti. İkinci doz aşısını olanların oranının artırılmasına yönelik çok önemli bir tedbir almış oldu. Ayrıca çok iyi bir uygulama olarak sağlık çalışanları ve 50 yaş üstü vatandaşlara 3. doz hakkını tanıdı. Böylelikle aşı etkinliği azalmış olanların da varyanttan korunması sağlanacak. Vatandaşların da hızlı bir şekilde çift doz aşılarını olması gerekiyor. Üçüncü doz aşı hakkı verilenler de vakit kaybetmeden, tereddüt yaşamadan aşılarını yaptırmalı. Böylelikle koronavirüsün Delta varyantı ve diğer tüm mutasyonlarına karşı güçlü bir koruma sağlayabileceğiz."

5- Normalleşmenin de etkisiyle açık ve kapalı alanlarda maske takmayanların sayısında artış gözleniyor. Bu konuda vatandaşlara uyarınız nedir?

"Delta varyantı, çift doz aşı olan kişi oranı bizden çok daha yüksek İngiltere'de bile önemli bir dalga oluşturdu. Türkiye'de çift doz aşı oranı yüzde 75'e ulaşana kadar vatandaşların maske, mesafe ve hijyen kurallarına mutlak surette uyması gerekiyor. Bu varyant çok hızlı bulaştığı için kişilerle 2 metreden yakın bulunmamak, kalabalık ortamlara girmemek büyük önem taşıyor. Toplu taşıma da bulaş riskini artırıyor. Özellikle kapalı ortamlarda maske takmamak büyük risk oluşturacaktır. Ayrıca Delta varyantı özellikle gençlerde ağırlaşmış soğuk algınlığı belirtileri gösterebiliyor. Soğuk algınlığı diye düşünüp hastalık önemsenmiyor ve test yaptırılmıyor. Böyle olunca da hastalığın yayılımı giderek artıyor. Soğuk algınlığı belirtileri yaşayan herkes, Kovid-19 geçirme ihtimalini de düşünerek test yaptırmalıdır."