Afganistan’dan kaçışın hatırlattığı: Vietnam “Bebek Kurtarma” operasyonu

Haber7 / Seda Vurucu

ABD ordusunun Afganistan’dan çekilmesi sırasında hafızalara kazınan en çarpıcı görüntülerden biri, Afgan ailelerin çocuklarını ABD askerlerine teslim ettiği anlar oldu. 

Ülkeden ayrılması mümkün olmayan aileler, Kabil Havaalanı’nda dikenli teller üzerinden bebeklerini askerlere uzatmış; ABD askerinin bebeği eğreti bir biçimde tuttuğu görüntüler, tüm dünyada ilgi odağı haline gelmişti.

AFGAN BEBEĞE “1” NUMARALI ALIN YAZISI... 

Bir başka çarpıcı görüntü ise geçtiğimiz günlerde bir tahliye uçağının içinden geldi.  

CBS News muhabiri tarafından paylaşılan fotoğrafta Norveçli bir askerin kucağında battaniyeye sarılı bir bebek görülüyor.

Bebeğin alnında yazan “1” rakamı ise dikkat çekici...

Öte yandan Norveç’e gitmek üzere yola çıkan ve ilk olarak Gürcistan'ın Tiflis kentine giden bu uçakta çok sayıda bebek ve çocuğun olduğu ve “yalnız” seyahat ettikleri söyleniyor. 

Hal böyle olunca “bu bebek ve çocuklar ailelerinin refakati olmadan nereye götürülüyor” sorusu, akıllara yakın tarihteki bir başka ABD operasyonunu getirdi: Babylift. 

BABYLIFT: "BEBEK KURTARMA" OPERASYONU 

Afganistan’da yaşanan insani dramın görüntüleri, bebeklerin uçak içinde numaralandırılarak tahliye edilmesi “Babylift” operasyonunu hatırlatıyor. 

Bebek kurtarma ya da “kaçırma” operasyonu olarak tarihe geçen bu olay, ABD’nin on yıl boyunca kana buladığı ülke Vietnam’dan çekildiği sırada gerçekleşti. 

Çatışma ve bombardımanlardan kurtulmayı başaran ancak yetim kalmaktan kurtulamayan bebekler uçaklara doldurularak “Operation Babylift” adı altında Batı ülkelerine götürüldüler. 

ABD ARDINDA ENKAZ BİR ÜLKE BIRAKTI 

Vietnam’da 1945 yılında başlayan çatışmalar, 1955 yılı itibariyle şiddetini artırdı ve bir savaşa dönüştü. 

Savaş, ABD ve Batı ülkelerinin desteklediği antikomünist Güney Vietnam ile Çin ve Sovyetler Birliği’nin desteklediği Kuzey Vietnam arasında gerçekleşti.

ABD, 1963 yılında bir “süper güç” olarak girdiği bu savaştan beklediğini alamadı; on yıl sonra ardında büyük bir enkaz bırakarak ülkeden çıktı.  

Vietnam’da can kayıpları ve şehirlere verilen zararın yanı sıra bitki örtüsü ve tüm besin mahsullerini de ortadan kaldıran kanserojen maddeler sağanak halinde yağdırıldı. 

ABD KAMUOYUNU TESKİN ETME YÖNTEMİ 

Yıllar süren çatışma ve bombardımanın ardından pek çok çocuk yetim ve öksüz kaldı. Vietnam’da bulunan yetimhaneler ise kapasitesinin kat kat üzerinde doluydu.  

O günlerde Vietnam Savaşı’nın ABD kamuoyunda oluşturduğu olumsuz etki ise günden güne arttı. Savaş görüntülerinin yayılması ile ABD’de pek çok protesto gerçekleştirildi. 

Dönemin ABD Başkanı Gerald Rudolph Ford, bu tepkileri azaltmak amacıyla savaşın son yılı olan 1975’te bir talimat verdi:

Vietnam’da yetim kalan bebekler uçaklarla yurt dışına yollanacaktı...

Ancak ülkenin durumu o kadar kötüydü ki bazı aileler çocuklarını, açlıktan ya da çatışmalar sırasında ölmekten koruyabilmek amacıyla yabancı yetkililere teslim etmek zorunda kaldılar. 

Vietnam Savaşı’nda 1,5 milyon Vietnam vatandaşı yaşamını yitirdi. 58 bin ABD askerinin öldüğü bu savaşın ardından ABD’ye dönen pek çok asker de intihar ederek yaşamına son verdi. 

3 BİNDEN FAZLA ÇOCUK UÇAKLARA BİNDİRİLDİ 

Bugün Ho Chi Minh adıyla anılan ve o dönemde Güney Vietnam’ın başkenti olan Saigon’dan 3 binden fazla yetim çocuk, başka aileler tarafından evlat edinilmek üzere uçaklara bindirildi. 

Bu bebeklerin bir kısmı, karton kutulara konuldu. Daha büyük olanlar ise koltuklara bağlandı ya da uçağın zeminine serbest bir biçimde bırakıldı. 

BEBEKLERİN YETİM OLUP OLMADIĞI TARTIŞMA KONUSU 

Babylift Operasyonu’nun ilk uçağı, 4 Nisan 1975’te havalandı. Ancak kalkıştan 12 dakika sonra kapılar arızalanarak açıldı.  

Uçağın kontrolü sağlanmaya çalışıldıysa da başarılı olunamadı ve kazada 138 kişi yaşamını yitirdi.  

Gerçekleştirilen sonraki uçuşlarda yaklaşık 2 bin çocuk ABD’ye, geri kalanlar ise Avustralya, Fransa ve Kanada’ya götürüldü. 

Operasyon kapsamında Vietnam’dan çıkarılan çocukların yetim olup olmadığı ise büyük bir tartışma konusu olarak kaldı.  

Pek çok kişi hala biyolojik ailesini bulmaya çalışıyor ve sebeple ABD’ye dava açmış durumdalar.   

DÜŞEN UÇAKTAN KURTULAN İKİZ BEBEKLER 

Vietnam’dan Babylift Operasyonu ile ABD'ye götürülen bebeklerden biri olan Landon Carnie ve ikiz kardeşi Lorie, ilk uçakta yer alıyordu. 

Kalkışın ardından düşen uçakta ölenler arasında oldukları düşünülen 17 aylık ikiz kardeşler, kazanın ertesi günü bir pirinç tarlasında birbirlerine sarılmış halde bulunmuşlardı.

İkiz kardeşler ABD’de bir aile tarafından evlat edinildiler ve Washington’da büyüdüler.  

Babylift Operasyonu’nun 25’inci yıl dönümü sebebiyle 2000 yılında yayınlanan televizyon programından etkilenen Landon Carnie, doğduğu ülkeyi ziyaret etme kararı aldı.  

Carnie şu anda Vietnam’da bir üniversitede öğretim üyesi olarak görev yapıyor.