'Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş' kitabına toplatma kararı

Araştırmacı yazar ve müzisyen Bayram Bilge Tokel, Sinan Yağmur imzasıyla çıkan “Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş” kitabının kendi eseri olan “Neşet Ertaş Kitabı”ndan intihal olduğu gerekçesiyle açtığı davayı kazandı. Sinan Yağmur’un “Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş” kitabı hakkında toplatma ve yayın durdurma kararı çıkarken, mahkeme Bayram Bilge Tokel’e tazminat ödenmesine de karar verdi. 

Dava sonucunda 2022 yılında piyasaya çıkan “Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş” kitabında bilir kişi raporlarıyla intihal tespit edilerek, kitabın yeniden basımının, yayınlanmasının, dağıtımının engellemesine, basılan kitapların toplatılmasına, mahkeme kararının ulusal çapta yayın yapan en yüksek tirajlı gazetede yayınlanmasına ve Sinan Yağmur’un Bayram Bilge Tokel’e 11 bin 25 lira maddi tazminat ödemesine hükmedildi.  

“Kaynakçada bile geçmiyor”

Bayram Bilge Tokel’in vekili dava gerekçesinde müvekkilinin 1999’da yayınlanan “Neşet Ertaş Kitabı” isimli eserinin ünlü halk ozanı hakkında yazılan ilk eser olduğunu, toplam yedi baskı yaptığını, İngilizceye çevrilerek Bilkent Üniversitesi’nde ders kitabı olarak okutulduğunu belirtti. 

Aynı zamanda Bayram Bilge Tokel’in Neşet Ertaş’la olan ilişkisinin detaylarına da yer veren dava dilekçesinde, Neşet Ertaş’ın 25 yıl sonra Türkiye’ye gelmesinde Bayram Bilge Tokel’le olan dostluğunun etkisi vurgulandı. Dosyada, araştırmacı yazar Tokel’in Bozkırın Tezenesi ve Garip belgesellerinin metin yazarlığı, program danışmanlığı gibi her aşamasında emek verdiği iki belgesel hazırladığı, yine Almanya’ya yerleşen ve Türkiye’ye çok nadir gelen Neşet Ertaş’ı 25 sonra ilk kez Gönül Dağı programında 5 saat canlı konuk ettiği detayları da yer aldı. 

Sinan Yağmur’un kitabında “Neşet Ertaş Kitabı”ndan alıntılar yaptığını, iktibas ve alıntı kuralına uymadığı iddiası, bilir kişi heyeti tarafından iki kitap incelenerek değerlendirildi. Bilir kişi heyeti raporunda “Davalıya ait kitabın içeriğinde yer alan davacıya ait kısımların, maksadın haklı göstereceği sınırın ötesinde olduğu” ifadesi kullanıldı.

Sinan Yağmur’un kitabında metin içindeki bilgileri nereden aldığına ilişkin bir kaynakça kullanmadığı ve kitabın sonunda da Bayram Bilge Tokel’in kaynak gösterilmediği vurgulandı:

“Dava konusu, taraflara ait kitapların 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 2. Maddesi bağlamında ayrı ayrı ilim ve edebiyat eseri olduğu, anılan eserler üzerinde davacı ve davalının isimlerinin yer alması karşısında söz konusu eserlerin eser sahiplerinin ayrı ayrı davacı ve davalı olduğu, taraflara ait kitapların ikisinin de ‘Kapı Yayınları’ isimli yayıncı tarafından yayınlandığı, davacıya ait ‘Neşet Ertaş Kitabı’ isimli kitabın künyesinde yer alan ‘Copyright (©)’ bilgisinde hem davacının hem de yayınevi isminin (yayın hakkı) yer aldığı, davalıya ait ‘Aşkın Son Ozanı’ isimli kitabın künyesinde yer alan ‘Copyright (©)’ bilgisinde ise yalnızca yayınevinin isminin yer aldığı; ancak dosyada mübrez belgeler arasında taraflar ve yayınevi arasında imzalanmış herhangi bir sözleşme bulunmadığı, davalıya ait kitabın içeriğinde yer alan davacıya ait kısımların, maksadın haklı göstereceği sınırın ötesinde olduğu, yine bu kısımlar alınırken iktibasın belirli olacak şekilde yapılmadığı zira metin içinde bu şekilde bir ibare olmadığı gibi, kitabın sonuna eklenen ‘Kaynakça’ kısmından da hangi kısmın kimden alındığının anlaşılamadığı, bu kısımlar çıkarıldıktan sonra kalan kısmın bütünlük arz edemeyeceği, nihayeten iktibas serbestisinin şartlarının oluşmadığı, eser/hak sahibinin umuma arz salahiyeti (FSEK md.14), adın belirtilmesi salahiyeti (FSEK md.15), eserde değişiklik yapılmasını menetme salahiyeti (FSEK md.16), çoğaltma hakkı (FSEK md.22), yayma hakkı (FSEK md.23) ihlâl edildiği, yönünde kanaat elde edildiğinden ihtiyati tedbire yönelik istemin kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.” 

Bilir kişi raporunda sunulan örneklere göre, bazı sayfalarda yüzde 100 benzerlik olduğu tespiti de yer alıyor. 

Piyasadan toplatılacak

Mahkeme heyeti, Sinan Yağmur’un “Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş” kitabının baskısının durdurulmasına karar verdi. Alfa Yayınları bünyesindeki Kapı Yayınları tarafından basılan kitap, toplatılacak.  

Sinan Yağmur aynı zamanda Bayram Bilge Tokel’e 11 bin 25 lira tazminata mahkum edildi.