Bu deprem o deprem mi? Enerji azaldı mı? "32'de 1'i kadar, bu kehanet olur" deyip duyurdu

Son dakika haberi... İstanbul’u sarsan 6,2 büyüklüğündeki deprem büyük paniğe neden oldu. Bazı uzmanlar dünkü depremin fay hattı üzerindeki enerjiyi azalttığını ve İstanbul için riski azalttığını savundu, bazıları ise bir sonraki depremin çok daha güçlü olacağını iddia ediyor.

CNN Türk canlı yayınına katılan Deprem uzmanı Prof. Dr Şükrü Ersoy iki taraftan gelen iddiaları değerlendirdi ve dikkat çeken açıklamalarda bulundu.

Ersoy'un canlı yayında yaptığı açıklamalardan satır başları şöyle;

"Tüm bu aktiviteler Kuzey Anadolu fayının Marmara Denizi içindeki kısmında özellikle Kumburgaz fayı üzerinde gerçekleşti. Bu fay 40 km. uzunluğunda . Öncü, ana şok, artçı bunların hepsi Batı ucunda meydana gelen aktiviteler. Sanırım kırığın üzerinde 200'e yakın aktivite var. Artçı şoklar bir süre daha devam edebilir. Bir haftalık sürece yayılabilir. Dünküler baya güçlüydü. Bundan sonra büyür mü küçülür mü, cevap vermek kolay değil. Deprem aktivitesi süreci içindeyiz. Bu depremler olmaya devam edecek. Dağılımda bir değişiklik olursa farklı yorumlanabilir.

Bilimde bu tartışmalar her zaman olur. Veriler üzerinden konuşmak gerekir. Marmara'da bağımsız olarak Kuzey Anadolu fayının deprem yaratma kapasitesi maksimum 8 büyüklüğünde. Marmara denizi içinden geçen Kuzey Anadolu fayının da bunun devamı olduğunu düşündüğümüzde, Marmara denizi içinde deprem büyüklüğünün 6.5'u geçmez denmesi çok anlaşılabilir bir şey değil. Çünkü deprem oluşturma kapasitesi var.

6,2'den sonra yeni daha büyük bir deprem meydana gelebilir mi? Bunu bilemeyiz. Artçıları izleyerek belki bir şeyler söyleyebiliriz.

BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİNİN ENERJİSİNİ DÜŞÜRMÜŞ OLABİLİR Mİ?

Bir miktar. 7,2 büyüklüğünde bir deprem bekliyorsak bunun sadece 32'de bir kadar enerjisini almıştır. 6,2. Yani en az 31 tane daha 6.2 büyüklüğünde deprem olacak ki bu enerjiyi alacak. Bu enerji fay zonu üzerinde var, hemen 6,2'den sonra bu enerjinin çıkacağını söylemek bir kehanet olur.

Kumburgaz fayı 40 km'lik bir parça. Özellikle tamamı üzerinde değil. 11 km'lik kısımda gelişiyor. Bunun dışında fazla yorum yapmamak gerek. İzleyip görmeliyiz.

Bence en az 1 hafta daha artçı aktivite yaşayabiliriz. İlk başlangıç olan 3.9 büyüklüğündeki ilk deprem önemsenecek bir deprem değildi, normal aktiviteydi, biz neden önemsedik, çünkü yeri kritikti. Beklenen büyük Marmara depreminin başlayacağı bir yer olduğu için önemliydi. Sonrasında 6.2 meydana geldi, bu bölgenin ne kadar önemli olduğunu gördük.

Burası beklenen büyük depremin başlangıç noktası. O parçanın uzunluğu 6.2'den büyük bir deprem de oluşturabilirdi. "

EN ÇOK ETKİLENECEK YERLER KIYI KESİMLERİ

Bu harita Kuzey Anadolu fayının devamını bize gösteriyor. Adalar kısmındaki en son deprem 1984 depremiydi. Batı kısmında henüz bir şey yok. 7'nin üzerine çıkan bir deprem yok. Kırılmaya aday kısım 140 km kadar. Bu fayın sadece Kumburgaz segmenti kısmında bu aktiviteler oluyor.

Herhangi bir depremde Anadolu yakasında da Avrupa yakasında da depremden en çok etkilenebilecek yerler kıyı kesimler. Kuzeye doğru bu etki azalacaktır.

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Ziyadin Çakır:

“Beklediğimiz Marmara depremi bu değil, onu erkene çeken bir deprem. Kuzey Anadolu Fayı’nda oluşan bu deprem zaman olarak Marmara depremini öne çekti. Cüzi miktarda da büyük depremi küçültür ama kayda değer bir küçülme söz konusu değil. Dünkü küçük bir deprem, biz Marmara’da 7 civarında yani dünkünden 10 kat daha büyük bir deprem bekliyoruz.

Belki dünkü depremle enerjinin onda biri boşalmış olabilir. Ama zamansal açıdan risk artmış durumda, önlem almak için zaman daraldı. Derhal kentsel dönüşüm hızlandırılmalı, 2000 yılı öncesi binalardan uzak durulmalı. Oralar satın alınmamalı, kiralanmamalı, oturulmamalı. Binalarında hasar olanlar girmemeli. AFAD uyarıları dinlenmeli. Yoksa yapacak bir şey yok. Depremin ne zaman olacağını bilmiyoruz, insanlar önlemlerini alarak hayatlarına devam etsinler.”

TEHLİKE GEÇMEDİ

İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Cengiz Yıldırım: 

“Bu beklediğimiz büyük deprem değil. Geçmişte 1509, 1754, 1766’da İstanbul’da 7 ve üzeri depremler olduğu tahmin ediliyor. Dünkü o büyüklükte bir deprem değil. Bu da Kuzey Anadolu Fayı’nda, Marmara Denizi sismik boşluğundaki faylardan birinin kırılması. Yaklaşık 120 kilometrelik fayın ne kadarının kırıldığını bilmiyoruz. Ama Yalova-Tekirdağ arasındaki sismik boşluk içinde bir büyük deprem olmasını bekliyoruz. Dünkü depremin gelecekteki büyük depremin büyüklüğünü azaltıp azaltmadığını incelemeden söyleyemeyiz.

20 kilometrelik bölüm kırıldıysa geriye 80-100 kilometre kalır ki bu da büyük ihtimalle 7’nin üzeri bir deprem üretir. Bu kırılma komşu faylara stres yüklemiş de olabilir. Böyleyse büyük depremin zamanını öne çekmiştir. Yani kırılacak fayda 100 birim gerilme biriktiyse, bu depremle 10-20 birim daha yüklenmişse tarihi öne çekmiştir. Deprem tehlikesi İstanbul ve Marmara için geçmiş değil. 6 Şubat depremleri bu konuda çok dikkatli olunması gerektiğini bize gösterdi, 9 saat sonra 90 kilometre Kuzeydeki Elbistan fayını, 7.6’lık depremi tetikledi ki ben bu açıdan tehlikenin geçmediğini düşünüyorum.”

ÇOK CİDDİ UYARI

Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Alan: 

“Bu deprem, 1999 Marmara depreminden bu yana bugün kırılacak, yarın kırılacak diye beklediğimiz 3 parçadan oluşan fay segmentinin batı parçasının kırılmasıyla oluştu. Diğer iki fay segmenti duruyor. Bundan sonraki kırılma yine tek mi olacak yoksa ikisi aynı anda mı kırılacak bu önemli. İkisi birden kırılırsa 7 civarında bir deprem üretebilir. Tek kırılması halinde deprem büyüklüğü 6.4 civarında olabilir. Eskisine göre daha yakın zamanda deprem beklenebilir.

İstanbul için 7 civarında yıkıcı bir deprem riski devam ediyor. Bu deprem Kanal İstanbul için çok ciddi bir uyarı niteliği taşıyor. O proje hemen rafa kaldırılmalı. Kanal İstanbul, zemini zaten kötü olan yeri daha da riskli hale getirir. İstanbul’un yoğunluğu artıran değil, azaltan projelere ihtiyacı var. Kanal İstanbul’un yapılması durumunda 1.5 milyona yakın insanın bu bölgeye taşınması söz konusu ki İstanbul’un nüfusu 20 milyona çıkacak, göçü teşvik edecek. Yoğunluğu daha da artıran projelerle daha büyük yıkımlara açık hale getiriyoruz.”

OLMAZ DİYEMEYİZ

Afet Yönetimi Uzmanı Doç.Dr Bülent Özmen: 

“6.2’lik depremin meydana geldiği Kumburgaz segmentinin 7’den büyük deprem üretme potansiyeli olduğu bölgeye ilişkin tüm bilimsel çalışmalarla ortaya konmuş durumda. Bu nedenle 6.2’lik deprem oldu, artık 7’nin üzerinde olmaz diyemeyiz. Çünkü 7.2’lik deprem enerjisinin boşalabilmesi için 6.2’lik depremden 31 tane meydana gelmesi gerekir ki gerilim boşalsın.

7’lik deprem öne çekildi de diyemeyiz. Zamanı hiç düşünmeden, deprem tehlikesinin yüksek olduğunu bilerek, deprem riskinin azaltılması için İstanbul’u, tüm Marmara’yı depreme dirençli hale getirmek zorundayız. Biliyoruz ki büyük deprem, Marmara Denizi içinde olacak ve Yalova, Kocaeli dahil tüm Marmara’yı etkileyecek, sadece İstanbul’u değil.” 

7’NİN ÜZERİNDE OLACAK

Prof. Dr. Naci Görür: 

"12 sularında Silivri açıklarında 4.0 deprem oldu. Deprem Kumburgaz Fay zonunda. Bu fay kilitli bir fay enerji biriktiriyor. Zaman zaman da küçük depremler yapıyor. Yeri anlamlı, dikkatli olmak lazım. Kumburgaz Fayı yükleniyor. 

İstanbul’da Marmara Denizi’nde, Kumburgaz Fayı üzerinde çok deprem oluyor. Değişik büyüklükte. Bunlar Marmara’da beklediğimiz büyük deprem değil. Bunlar bu fayın biriktirdiği stresi artırıyor. Yani kırılmaya zorluyor. Burada asıl deprem daha büyük ve 7’nin üzerinde olacak."

ARTÇILAR RAHATLATTI

Prof. Dr. Süleyman Pampal: 

(Dünkü ilk depremin orta, ikinci depremin ise büyük ölçekli olduğun belirterek) Tüm bu depremlerin daha büyük bir depremin habercisi olduğunu söylemeye gerek yok artık. 7 ya da 7 üzeri bir deprem bekleniyor. Bunu artık kabul edip, tüm planlarımızı buna göre yapmamız gerekiyor.

Bu bölgedeki kırılmalar 250 yılda bir oluyor. 250 yıl da artık doluyor. Ancak şöyle de yorumlayabiliriz. Bu artçılar bizi rahatlatan da bir durum. Çünkü bu fay doğrultusunda 6-7 arası deprem üretir deniliyordu. Belki de büyük deprem diye beklediğimiz deprem buydu. 1776’da ne kadar kısım kırıldı bilemiyoruz. Bu nedenle ana şok bu yaşadığımız da olabilir.” 

BİTTİ, RAHAT OLUN

Prof. Dr. Şener Üşümezsoy: 

“Marmara’da depremler bitti. Rahat olun.” (Üşümezsoy bir ay önce Kumburgaz açıklarında 6-6.5 büyüklüğünde deprem beklediğini söylemişti.)

UCUZ KURTULDUK

Prof. Dr. Osman Bektaş (Jeoloji Mühendisi): 

“Orta Marmara’daki fay creep’ yani ‘sürüklenen’ bir fay. Bu tür faylar ‘kilitli faylar’ gibi çok enerji biriktirmez. Sürüklendiği için daha az enerji biriktirir. Şimdiye kadarki bilimsel veriler bu bölgede 7 büyüklüğünde bir deprem olamayacağını, en fazla 6.4 büyüklüğünde bir depremin olabileceğini gösteriyordu.

Nitekim bu öngörüye uygun bir netice çıktı. Endişeye mahal yok. Artçılar olabilir ama daha büyük bir deprem beklemiyoruz. Çünkü buradaki fay kilitli fay olmadığı için ancak bu kadar enerji biriktirebilir.”

İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir:

"Depremin şiddetini göz önüne aldığımızda tsunami etkisi beklenmez. Artçı sarsıntıların olması iyi bir şey. Deprem Kuzey Anadolu Fayı üzerinde meydana geldi.

Fayın tümü değil bir kısmı kırıldı. Gelen bilgiler ışığında fayın nereden ne kadarının kırıldığını daha iyi anlayacağız. Ucuz kurtulduk, geçmiş olsun."

HAZIR MIYIZ

ODTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Erdin Bozkurt, yıllardır biliminsanlarının Marmara depremine ilişkin uyarılar yaptıklarını anımsattı:

“Şu aşamada daha fazlasını söylemek istemiyorum. Ama şunu sormalıyız: Beklenen depreme hazır mıyız? Çok basit bir soru. Hazır olmak için ne gerekiyorsa bir an önce yapmamız lazım. Yerel yönetim merkezi yönetimle kafa kafaya millete hizmet edecek, bu kadar. Halkımız ne yapacak, hemen güvenilik kuruluşlara hasar tespiti yaptırıp, güçlenebilecekler güçlendirilecek değilse yıkılması gerekenler yıkılacak.

Otoriteler karar verecek. Devletin tüm birimleri insana hizmet için, hiç bir ayrım yapmaksızın bugünden çalışmaya başlayacak. Bugün 23 Nisan. Büyük insan, büyük lider geleceğimiz çocuklarımıza bir bayram hediye etmiş; bizim de onlara hizmet için tüm adımları hemen tereddütsüz atmamız gerekiyor.”

AFAD: 15 KİLOMETRE UZUNLUĞUNDA SEGMENT KIRILDI

AFAD, Deprem Bilim Kurulu Yerbilimleri Üyelerinin, Silivri Depremi’ne ilişkin değerlendirmelerini paylaştı.

“İlk analizler yaklaşık 15 km uzunluğunda 9.5 km genişliğinde bir segmentin kırıldığını göstermektedir” denilen açıklamada özetle şunlar kaydedildi:

“Deprem Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun Orta Marmara içinden geçen segmenti üzerinde gerçekleşmiştir. Yerin yaklaşık 7 km derinliğinde meydana gelen deprem yaklaşık 13 saniye sürmüştür. Ana şok sonrasında şu ana kadar (23.14) toplam 184 artçı sarsıntı kaydedildi. 4 ve üzeri büyüklükteki artçı sayısı 7’dir.

Deprem Bilim Kurulu Yerbilimleri Üyelerimiz yaptığı değerlendirmede :

- 6.2 büyüklüğündeki deprem yüksek ivme değerlerine sahip değildir.

- Deprem, Kuzey Anadolu Fayı’nın kırılma mekanizması ile uyumlu olarak sağ yanal doğrultu atımlı bir kırılma mekanizmasını işaret etmektedir.

- İlk analizler yaklaşık 15 km uzunluğunda 9.5 km genişliğinde bir segmentin kırıldığını göstermektedir. Fay üzerindeki sağ yanal yer değiştirme 30 cm civarındadır. 

- Yapı hasarlarının tespiti yerinde inceleme gerektiren teknik bir süreç olup, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız görevlileri saha tarama çalışmalarını sürdürmektedir.

- Ana şoktan sonra devam eden artçı sarsıntılar nedeniyle belirli bir süre daha belli bir büyüklüğe varan depremler olması muhtemeldir. Halkımızın sakin olması, bu tür sarsıntılarda panik yapmaması, ancak tedbirli olması önem arz etmektedir.”