2017'de dijital haberciliği ne bekliyor?

Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü'nün 24 ülkeden toplam 143 CEO, yayın yönetmeni ve dijital departman şefinin katkısıyla hazırladığı öngörü raporu üzerinden 2017'de dijital haber medyasını bekleyen gelişmeler derlendi.

İşte Al jazeera'dan Şükrü Oktay Kılıç'ın haberi:

"Medya organizasyonlarının dikkatini, trendler ve teknoloji çok mu dağıttı? Kendi filtre balonlarının birer parçası mı oldular? Gerçek insanlarla konuşmayı unuttular mı?"

Gazeteci ve dijital stratejist Nic Newman; gazetecilik, medya ve teknoloji trendleri üzerine 24 ülkeden toplam 143 CEO, yayın yönetmeni ve dijital departman şefinin katkısıyla hazırladığı 2017 için öngörüler raporuna bu soruları sorarak başlıyor.

Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü tarafından yayımlanan çalışmada üzerinde öncelikli durulan konu, dijital habercilik üzerine çalışan Amerika ve Avrupa merkezli diğer enstitüler, kuruluşlar ve şirketlerin hazırladığı öngörü raporlarında da olduğu gibi yalan haberler.

ABD’de 8 Kasım’da gerçekleştirilen başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanmasıyla birlikte ‘yaygınlaşan’ yalan haber tartışmalarının odağında sosyal platformlar, özellikle de Facebook var.

Yalan haberlerin yayılmasını engelleyeci önlemler almakta geciktiği yönündeki suçlamaları ilk etapta kabul etmeyen Facebook, medya ve akademinin, son olarak da hükümetlerin baskısı sonucu konuyla ilgili adım atmak zorunda kaldı. Daha önce, Facebook’un bir medya değil teknoloji şirketi olduğunu söyleyen Mark Zuckerberg, 15 Aralık’ta yaptığı açıklamada bu savından vazgeçti ve şirketinin yalan haberlere karşı almayı planladığı önlemleri açıkladı. Bu önlemler arasında yanlış bilgi barındıran içeriklerin ihbarını kolaylaştırmak, bu tür içerikleri yayan sayfaların mali teşviklerden faydalanmasının önüne geçmek ve yalan haberleri çeşitli uyarı butonları sayesinde etiketlemek var.

DOĞRULAMA PLATFORMLARI ÖN PLANA ÇIKACAK

Facebook, yalan haberlerin yayılmasına karşı geliştirdiği önlemleri, doğrulama platformları ile iş birliği yaparak hayata geçiriyor. Google, bir süredir dijital haber insiyatifi programı kapsamında birçok doğrulama platformuna fon sağlıyor. Raporun 2017 için ilk öngörüsü, bağımsız doğrulama platformlarının haber medyasında daha merkezi bir rol üstlenmeye başlayacağı yönünde. 2017'de internet tarayıcıları ve anlık mesajlaşma uygulamaları için geliştirilecek yüzlerce doğrulama servisinin piyasaya sunulması bekleniyor.

Birmingham Şehir Üniversitesi’nden Paul Bradshaw’a göre, doğrulama servislerinin erişeceği otomasyon seviyesi yıl sonunda hepimizi şaşırtacak:

“Teknolojik gelişmeyi savaş kadar başka hiçbir şey tetikleyemez ve haber organizasyonları ile sosyal medya platformlarının enformasyon savaşlarında kullanmak üzere geliştirdikleri silahlar, şimdiden giderek yükselen bir ‘artırılmış gazetecilik’ pratiği üretiyor.”

GÜVENİLİR ORGANİZASYONLARI İÇİN FIRSAT

Rapor için hazırlanan ‘dijital liderler’ anketine katılan 24 ülkeden 143 ismin %70'i yalan haberlerin güvenilir medya organizasyonlarının pozisyonunu güçlendireceği görüşünde. Oregon Üniversitesi’nden Damian Radcliffe, Trump’ın ABD başkanı seçilmesinin ardından New York Times ve ProPublica’nın dijital abone sayılarında meydana gelen artışı örnek göstererek, ‘‘Okurlar, kaliteli bağımsız gazeteciliğin önemi ve değerini 2017’de daha iyi anlayacaklar’’ diyor.

YAYINCILAR İLE PLATFORMLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ YENİDEN TANIMLANACAK

Raporda, yayıncılar ile platformlar arasındaki ilişkinin ne yöne evrileceği, dijital haber medyasında 2017'nin en önemli sorularından biri olarak gösteriliyor. Katılımcıların %46'sı platformların dijital habercilikteki rolü ve etkisinden geçen seneye göre daha fazla endişe duyuyor. Haber organizasyonlarının büyük çoğunluğu, 2017'de de, kendi kaynakları ile üçüncü parti platformlar arasında denge kurmayı hedefleyen dağıtım stratejilerine odaklanacak. Sosyal ağlar arasında haber organizasyonlarının en çok yatırım yapacağı platform, Facebook olacak. Diğer platformlara yönelik yatırımların ise Facebook’a kıyasla çok daha az oranlarda gerçekleşmesi bekleniyor.

Rapora göre yayıncılar ile platformlar arasındaki ilişki, 2017'de yeniden tanımlanacak: 

- Yayıncılar, platformlara olan bağımlılıklarını azaltmak amacıyla kendi rekabetçi ürünlerini geliştirmeye çalışacak. 
- Kullanıcıların dikkatini çekebilmek için kaliteli içeriğe her zamankinden daha çok ihtiyaç duyulacak. Platformlar, içerik üreticilerine daha adil iş modelleri sunacak. 
- Büyük medya şirketleri ve teknoloji firmaları arasındaki yatırım, satın alma, birleşme faaliyetleri artarak devam edecek.

DİJİTAL REKLAM VE SÜRDÜRÜLEBİLİR İŞ MODELLERİ

Dijital birim şeflerinin %24'ü finansal sürdürülebilirlik konusunda geçen yıla oranla daha endişeli. İş modeli olarak abonelik ya da sponsorlu içeriği benimseyen organizasyonlar gelecekleriyle ilgili kendilerine daha çok güveniyor. Gelirleri büyük oranda dijital reklama bağlı olan İngiltere, İspanya, İtalya ve Polonya gibi ülkelerdeki medya kuruluşları ise gelecek hakkında daha karamsar. Ankete katılan isimler, gösterim odaklı dijital reklamların sürdürülebilir olmadığı konusunda hemfikir. Bu nedenle yayıncıların okurların içerik için ödedikleri ücretlerden elde ettikleri gelirleri artırmaya yönelik hedefleri önceledikleri görülüyor.

ANLIK MESAJLAŞMA 

Rapora göre yayıncılar, 2017'de geçen yıla oranla, anlık mesajlaşma uygulamaları için daha fazla ürün geliştirecek. Katılımcıların %56'sı, Facebook Messenger’ın üçüncü parti platformlara yönelik girişimlerinde önemli bir yeri olacağına inanıyor. WhatsApp için bu oran %53, Snapchat içinse %49. Kik, Viber, Telegram, Line ve WeChat gibi uygulamalar da bu yıl daha fazla yayıncının radarında olacak.

Dört büyük anlık mesajlaşma uygulamasının toplam aktif kullanıcı sayısı, en popüler dört sosyal medya platformunun kullanıcı sayısını geçmiş durumda. Her geçen gün daha fazla kullanıcı, geniş ağlara sahip oldukları sosyal medya platformlarında değil, üzerlerinde daha çok kontrole sahip oldukları anlık mesajlaşma uygulamalarında içerik paylaşmayı tercih ediyor. CNN, Wall Street Journal ve Guardian’ın bu uygulamalar için geliştirdiği ve kullanıcılara kişiselleştirilmiş haber içerikleri sunan botları, popülaritesini her geçen gün artırıyor. Anlık mesajlaşma uygulamaları için geliştirilen haber botlarının sayısında 2017'de kayda değer oranda artış bekleniyor.

BİR İŞLETİM SİSTEMİ OLARAK SES VE PODCASTLER

Ses odaklı platform ve teknolojilerin de 2017'de önemini artırması bekleniyor. Apple, Microsoft, Samsung, Google ve Amazon gibi teknoloji devlerinin ‘sesli kişisel asistanlar’ üzerinden giriştikleri rekabet kızışıyor. Katılımcıların %28'i; Siri, Cortana, Viv, Google Assistant gibi teknolojiler aracılığıyla kullanıcılara haber sunmanın yaratıcı yollarını aramaya başladıklarını ifade ediyor. Ev ve araçlarda ses odaklı teknolojilerin kullanımının yaygınlaşıyor olması, Amerika’da ayda 50 milyondan fazla kişi tarafından takip edilen podcastler için önemli avantajları beraberinde getiriyor. Facebook’un BBC ve Harper Collins başta olmak üzere sınırlı sayıda partneriyle denemeye başladığı canlı ses yayınları da, podcastlerin popülaritesini artıracak bir diğer gelişme olarak değerlendiriliyor.

DİJİTAL VİDEODA REKABET DEVAM EDECEK

Facebook, Twitter, Instagram ve Snapchat başta olmak üzere sosyal medya platformları, içerik stratejilerinin merkezine videoyu koymaya devam ediyor. Sosyal ağlarda hakim içerik türü haline gelen video, haber siteleri ve uygulamalarındaysa aynı ilgiyi görmüyor. Örneğin, BBC’nin internet sitesini ziyaret eden her 10 kullanıcıdan sadece biri video tüketiyor. Buna rağmen video, 2017'de de haber organizasyonlarının en çok bütçe ayıracağı içerik formatı olmaya devam edecek.

Raporda, video içerik formatlarındaki 'şaşırtıcı çeşitliliğin', haber organizasyonları tarafından belirli standardlara ve çerçevelere oturtulacağı öngörülüyor. Bu süreçte video içerik alanında yeni gelişmelere, kafa karışıklıklarına ve bazı hayâl kırıklıklarına hazırlıklı olunması gerektiği ifade ediliyor. 2017'de video alanında gerçekleşmesi beklenen gelişmeler, raporda altı başlık altında şöyle özetleniyor: 

- Haber organizasyonlarının Facebook canlı yayın servisine duyduğu ilgi azalacak.
- Kısa sosyal videolar, 2017'de her yerde olacak. Fakat yılın ilerleyen aylarında aşırı arz ile birlikte bu formata duyulan ilgi, en azından belirli bir ölçüde azalmaya başlayacak. Bazı yayıncılar, kısa sosyal videoların zaman tünellerinde eskiden gösterdikleri performansın uzağında kalmaya başladıklarından şikayet etmeye başladı bile. 
- Uzun form video içeriklere olan talep artacak. Kullanıcıların ilgisini çekebilmek için videoda da orijinal içeriğe olan ihtiyaç her zamankinden daha fazla hissedilecek.
- Uzun form içeriklerin yükselişi ile birlikte mobilden video tüketiminde düşüş yaşanacak. Videolar, artık daha çok büyük ekranlardan izlenecek.
- Haber organizasyonlarının yetenekli video içerik üreticilerini bünyelerine katmak için giriştikleri rekabet daha ileri bir düzeye taşınacak. 
- İzleyici kaybeden haber bültenleri, sosyal medya platformlarına özel yeni yaratıcı formatlarda içerik üretmeye başlayacak.

SANAL GERÇEKLİK VE ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK

Raporda; sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin habercilikte kullanımına ilişkin de bir dizi öngörülerde bulunuluyor. Bu teknolojilerin dijital haber medyası için önemli fırsatları beraberinde getirdiğine inanılsa da sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik projelerine yatırımların 2017'de de sınırlı düzeyde kalacağı düşünülüyor. BBC, The New York Times ve Guardian başta olmak üzere belli başlı haber organizasyonlarının sanal gerçeklik stüdyolarını büyütmeleri bekleniyor. Teknoloji şirketlerinin marketi hareketlendirmek amacıyla haber organizasyonları ile yaptıkları anlaşmalar, 2017'de de sınırlı sayıda medya organizasyonunu kapsayacak.