Alamadığı şirketi yok etmeye çok yakın

Halka arzının ardından hisselerindeki yükseliş için yapılan 'Facebook'u ağlatan ralli' tanımlaması, şu sıralar yerini 'Snapchat katili Zuckerberg' tanımlamasına bıraktı.

Bu tarih teknoloji dünyası, özellikle de sosyal medya dünyası için oldukça kritik tarihlerden biri. 28 Kasım Çarşamba günü saat 18:23'te Evan Spiegel isimli genç bir teknoloji girişimcisinin elektronik posta kutusuna düşen bir mail, ilerleyen 4 yılda teknolojinin zirvesinde yaşanacak büyük bir savaşın ipuçlarını içeriyordu. Gelen mailin gönderen kısmında yazan isim, (o dönem)dünyanın en zengin 66 kişisinden biri olan Facebook'un kurucusu Mark Zuckerberg'ti.

Teknolojinin yeni dahi çocuğu Zuckerberg, Spiegel'in henüz patlama yapmamış olan ürünü Snap'in  büyük bir hayranı olduğunu söylüyor ve Spiegel'i, Facebook'un Kaliforniya'daki merkez üssünde, "tanışmak ve vizyonunu dinlemek için" bir yürüyüşe davet ediyordu. Bu davetin anlamı, teknoloji dünyasında iş yapmaya çalışan her girişimci için çok açıktı. Facebook, Snap ile ilgileniyordu.

Fakat Spiegel'in yaklaşık 24 dakika sonra bu maile verdiği yanıt, bahsettiğimiz her ortalama girişimcinin verebileceği türden bir yanıt değildi. Zuckerberg'in, yarım saat içerisinde aldığı bu yanıta çok şaşırmış olduğunu tahmin etmek zor olmasa gerek. Spiegel, "Teşekkürler :)) Tanışmaktan çok memnun olurum" cümleleriyle başladığı mailini, "Bu görüşme San Fracisco'daki Bay Area'da olursa..." sözleriyle bitiriyordu. Yani bu yanıt özetle, "Ben senin ayağına değil, sen benim ayağıma gelirsen neden olmasın" demekti.

Spiegel, daha sonrasında bu mail trafiğini twitter hesabından yayınlamıştı. Gerçekten de ikili arasında ilerleyen aylarda bir görüşme gerçekleşti. Ve bu görüşme Poke isimli Snapchat benzeri bir uygulamayı geliştirmek üzere olan Zuckerberg'in 2013 yılının sonunda Snap için 3 milyar dolarlık satın alma teklifiyle sonuçlandı (Bu arada yeri gelmişken hatırlatalım. Snapchat uygulamasını yaratan çatı şirketin adı Snap. Aynı şirket Snapchat'in ilk versiyonu olan Picaboo'yu da yaratmıştı). Spiegel'in 28 Kasım 2012 tarihindeki mail trafiğinde dikkat çeken tavrı, bu teklife vereceği yanıtın da aslında ilk sinyaliydi. 

Spiegel'in 2014 yılının başında verdiği yanıt teknoloji dünyasında hafif bir zelzeleye neden oldu. Spiegel, SnapChat için Facebook'un yani Zuckerberg'in yaptığı teklifi reddetmişti. 'Yaptığı işe güvenen' bu gencecik girişimcinin 3 milyar dolar gibi hiç de hafifsenemeyecek bir teklifi elinin tersiyle itmesi Spiegel'in Snapchat'le yolculuğunun belki de daha da hızlanmasını sağladı.

Peki bu yolculuk gerçekte nereye gidiyordu. Tünelin ucundaki bir ışığa mı, yoksa o ışıktan tünelin karanlığına mı?

SNAP FIRTINASI: 36 MİLYAR DOLAR PİYASA DEĞERİ

2017 yılının mart ayına gelindiğinde bu soruya oldukça çarpıcı bir yanıt geldi. 158 milyon kullanıcı sayısına ulaşmış olan Snapchat uygulamasının sahibi Snap, halka arz edildi. Hisse başına 17 dolardan borsada işlem görmeye başlayan Snapchat, halka arzının hemen ardından gerçekleştirdiği yükselişle 36 milyar dolar piyasa değerine kadar çıktı. 
Üstelik Zuckerberg'in Snap'e 3 milyar dolar önerdiği ve Spiegel tarafından reddedildiği zamandan bu yana dünyanın tartışmasız en yüksek nüfusa sahip sosyal medya platformu olan Facebook intikam silahını çekmiş ve rakip olarak Poke isimli uygulamayı devreye almıştı. Fakat Snapchat'in o dönemdeki önlenemez yükselişi karşısında Poke dayanamamış ve kısa süre içerisinde havlu atmıştı.

FACEBOOK'UN POKE FİYASKOSUNUN GİZLEDİĞİ GERÇEKLER

Snapchat fırtınasının hızla yükseldiği o dönemde, Poke fiyaskosu Zuckerberg için tam bir mağlubiyet olarak nitelendiriliyordu. Üstelik genç bir girişimcinin dünyanın en zengin adamlarından birini reddedip Facebook gibi bir deve kafa tutabilmesi neredeyse bir külkedisi masalına benzetiliyordu. Elbette bu sarhoşluk, arka planda büyüyen bir gerçeğin de önünde perde görevi görüyordu. Evet, kullanıcı sayısı tartışılmaz bir hızla büyüyordu Snapchat'in, fakat artık borsaya kote olmuş bir şirket için en az bunun kadar önemli gerçekler vardı: Finansal durum.

FACEBOOK'UN 'STORIES' AÇIKLAMASI FİTİLİ ATEŞLEDİ

Yatırımcıların bu acı gerçeklerle karşı karşıya kalmasının ardında ise yine Facebook'un payı vardı. Facebook tarafından yapılan açıklama borsa gündemine bomba gibi düştü. Buna göre Facebook'un başta Instagram olmak üzere tüm platformlarında Snapchat'e rakip olarak uygulamaya aldığı Stories özelliğini kullanan aktif kullanıcı sayısı 250 milyonu aşmıştı. Üstelik Facebook, Instagram kullanıcısı şirketlerin üçte birinin Stories özelliğini kullandığını, 1 milyon da reklamverenin aktif olarak Stories kullanıcısı olduğunu açıklamıştı. Snap'in halka arzından sonra açıkladığı rakamlara göre 163 milyon kullanıcıda tıkanıp kalan Snapchat, büyük bir bozgunla karşı karşıyaydı. Üstelik rakibi iş dünyası ve reklamveren vurgularıyla ticari platform olarak çoktan kalesine çok sayıda golü göndermişti bile.

Bu açıklamalar Snap'e para yatıran hissedarların gözünün bir anda şirkete çevrilmesi için yetti de arttı. Ve işte o zaman Snap'in hiçbir zaman karlı olmayan operasyonları, yani dipnotlarda şimdiye kadar gözardı edilmiş olan zarar, külkedisi masalının mutsuz sonunu yakınlaştıran detay oldu. Zaten hiçbir zaman karlı olmayan Snap operasyonu, 2017 yılının ilk çeyreğinde açıklanan finansal sonuçlara göre 2.2 milyar dolar zarara uğramıştı. Üstelik net zarar halka arzdan bile önce başlıyor ve hiçbir zaman da kara dönüşmeyebileceği endişelerine neden oluyordu.

150 MİLYON DOLAR CİRO, 2.2 MİLYAR DOLAR ZARAR!

Snap'in 2015 yılında 365 milyon dolar ekside olan EBITDA'sı, 2016 yılında 59 milyon dolardan 405 milyon dolara çıkan ciroyla birlikte eksi 491 milyon dolara ulaşmıştı. 2017 ilk çeyrek sonuçlarında ise sadece üç ayda eksi 188 milyon dolar EBITDA söz konusuydu.

Önce Facebook'un Stories açıklamaları, ardından 2.2 milyar dolarlık net zarar ve çığ gibi büyüyen negatif EBITDA rakamları bir anda Snap hisselerinin tepetaklak olmasına yol açtı. 36 milyar doları görmüş olan piyasa değeri, Snap hisselerinden kaçış furyasıyla birlikte bugün itibariyle 17.98 milyar dolara kadar inmiş durumda. 

Mevcut durumda yatırımcıların karşı karşıya kaldığı Snap profili ise tam olarak; ilk çeyrekte 150 milyon dolar ciroya karşılık 2.2 milyar dolara zarar yazan, buna karşılık şimdilik 18 milyar dolarpiyasa değerine sahip, fakat her geçen gün piyasa değeri daha da eriyen bir şirket.

SERVETİ, ZUCKERBERG'İN 4 YIL ÖNCE TEKLİF ETTİĞİ RAKAMDAN SADECE 600 MİLYON DOLAR DAHA FAZLA

Yani 2013 yılının sonunda 3 milyar dolarlık teklifi Spiegel tarafından kabul edilmeyen Zuckerberg'in manevralarının ardından bugün Spiegel'in serveti 3.6 milyar dolara kadar düşmüş durumda. Trajiktir ki bu servet, bundan 4 yıl önce kendisine Zuckerberg tarafından Snap'i satın alma bedeli olarak teklif edilen rakamdan sadece 600 milyon dolar daha fazla.

Şimdi en büyük soru şu: Spiegel, yıllarca önce Zuckerberg'in yaptığı teklifi reddederken hata mı yaptı? Eğer Zuckerberg'in milyarlarca kullanıcıya ulaştığı Facebook, Instagram ve Messenger gibi dev platformlarının Stories özelliğine karşı atacak bir kurşunu yoksa, ya da daha farklı bir ifadeyle oyunun kurallarını tamamen değiştirecek bir atak yapacak planı yoksa, her ne kadar iddialı bir söylem olsa da, uzmanlara göre Snapchat için ölüm çanları çoktan çalmaya başladı. Eğer bir son kurşun varsa, o zaman sosyal medya kullanıcılarını ve Snap hissedarlarını oldukça hareketli aylar bekliyor.  Öte yandan bu kurşunun atılabileceği süre de giderek daralıyor. Ve Zuckerberg'e şimdiden takılan "Snapchat killer" (yani Snapchat katili) lakabı giderek çok daha fazla sayıda uzman tarafından kabul görmeye başlıyor.