Aksa Enerji rotasını Endonezya'ya çevirdi

NURAN ERKUL KAYA - Aksa Enerji Grup Başkanı Cüneyt Uygun, dünyanın çeşitli bölgelerinde enerji yatırımı yapmak için görüşmeler yürüttüklerini belirterek, "Asya'da da Endonezya ile yakından ilgileniyoruz. Endonezya, kurulu gücüne 35 bin megavatlık bir kapasite eklemeyi planlıyor. Orada gaz santrali kurmak için çalışıyoruz." dedi.

Uygun, yapacakları yeni yatırımlar ve enerji sektöründeki son gelişmelere ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Afrika kıtasında ilk yatırımlarına 2015'te Gana'da başladıklarını söyleyen Uygun, Türkiye'den taşıdıkları 280 megavat kapasiteli santral ile ülkede geçen yıl marttan bu yana elektrik üretimi yaptıklarını ifade etti.

Uygun, santralin mevcut haliyle ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 15'ini karşıladığını, yıl sonuna kadar kapasitenin 370 megavata çıkarılmasının hedeflendiğini bildirdi.

Madagaskar ve Mali'de de fuel-oil santralleri bulunduğunu anlatan Uygun, Madagaskar'daki santralin kapasitesinin de 66 megavattan 120 megavata yükseltileceğini, böylece ülkenin elektrik ihtiyacının yüzde 61'inin bu santralden karşılanabileceğini dile getirdi.

- "Türkiye'den bin megavat gaz santralini taşıyabiliriz"

Uygun, 2018'in, Afrika'daki yatırımlarının meyvesini alacakları bir yıl olacağını ve Türkiye'ye döviz girdisini de artıracakları söyledi.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde enerji yatırımı yapmak için belirli ülkelerle görüşmeler yürüttüklerini belirten Uygun, "Afrika'da 20 ülke ile dirsek temasındayız ama hemen olabilir mi bilemiyoruz. İşleri imza altına almak kolay bir süreç değil. Afrika dışında, Asya'da da Endonezya ile yakından ilgileniyoruz. Endonezya, kurulu gücüne 35 bin megavatlık bir kapasite eklemeyi planlıyor. Orada gaz santrali kurmak için çalışıyoruz. Süreç biraz yavaş gidiyor. Türkiye'deki gaz santrallerimizi taşımak istiyoruz." diye konuştu.

Asya kıtasındaki Bangladeş ve Vietnam gibi ülkelere daha önce Türkiye'den santral götüren şirketler bulunduğunu dile getiren Uygun, Türkiye'de şu anda küçük kapasiteli birçok doğalgaz santralinin satılık olduğunu bildirdi.

Uygun, ellerindeki 147 megavat kapasiteli Şanlıurfa ve 115 megavat kapasiteli Manisa ile lisansı iptal edilen Van doğalgaz santrallerini taşıma yöntemiyle yurt dışında çalıştırmayı planladıklarını anlattı.

Bu santrallerin verimliliklerinin büyük kapasiteli gaz santrallerine kıyasla düşük olduğu için Türkiye'de çalışamadıklarını belirten Uygun, şöyle devam etti:

"Manisa ve Şanlıurfa'daki santrallerimiz çalışıyor ama daha iyi yerler bulabilirsek elbette taşıyabiliriz. Bugün Türkiye'den bin megavat gaz santralini taşıyabiliriz, yeter ki iş olsun. Türkiye'de şu an küçük, motor türü doğalgaz santrallerinden çok fazla sayıda satılık santral var. Onları yatırımcı Asya'ya da satıyor. Zaten enerji piyasasında ekmek aslanın ağzında. Yüzde 60-62 verimliliği olan bir santralle daha verimsiz santralin gaz maliyeti de aynı olmadığı için tabii ki rekabet edemiyoruz. Edemeyince de senede yüzde 5-10 arasında bir kapasite kullanımı için bu santrallere yazık oluyor. Sonuçta bunları bir şekilde sisteme katmak lazım ama diğerlerine göre bu verimsizlikleriyle katmanın da bir anlamı yok. O zaman başka bir iş için kullanmamız lazım."

- "Arz sıkıntısı olursa fiyatlara yansır"

Uygun, geçen ay Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin doğalgazdan elektrik üreten özel sektör santrallerine yaptığı zam ve çekiş miktarını yüzde 50'ye indirmesinin çok ani bir gelişme olduğunu söyledi.

Bu gelişmenin tamamen maliyetle ilgili bir konu olduğunu ifade eden Uygun, mevcut fiyatlar ve yapılan zam sonrasında özel sektörde üretimde yüzde 50'nin üzerine çıkılamayacağına ilişkin bir eğilimin olduğunu aktardı.

Uygun, kuraklık sebebiyle piyasada fiyatların artması ve maliyetlerin karşılanabilir seviyeye gelmesi durumunda tüm santrallerin çalışacağına dikkati çekerek, "Elektrik fiyatları kuraklıkla beraber yükselirse, o zaman herkes üretimde yüzde 50'nin üzerine çıkar. Arz sıkıntısı olursa fiyatlara yansır. Fiyatlara yansırsa, santraller devreye girer." değerlendirmesinde bulundu.

Yapılan gaz zammını şimdilik sanayici ve doğalgaz santrali olan özel sektör üreticilerinin taşıdığını belirten Uygun, "Son kullanıcıya zam yapılmadı ama bu yükü tabana yaymak daha kolay. Şimdi petrol fiyatı da artıyor ve gaz fiyatlarına 9 ay geriden gelerek yansıyor. 9 ay sonra onun da bir girdi maliyeti olacak, kontrol edilemeyen bir girdi var." diye konuştu.

- "Talep yüzde 8-9 büyürse, kapasite yetmez"

Uygun, Türkiye'de enerji talebinin öngörüldüğü gibi artmadığını ve arz fazlası oluştuğunu fakat son bir yıldır beklentinin üzerinde bir talep artışı gerçekleştiğini ifade etti.

Üretimdeki arz fazlası nedeniyle yenilenebilir enerji hariç diğer yatırımların "bıçak gibi" durduğunu dile getiren Uygun, şunları kaydetti:

"Enerji talebimiz yüzde 8-9 büyürse, bu kapasite yetmez. Zaten 80 bin megavatlık kurulu gücün emre amadeliği 48 bin puant seviyesinde. Fazlalık var diye rahat davranılabiliyor, santrallerin bakım süreleri uzun tutuluyor. Eğer pik talep 50 bin puantı geçerse, o bakım süreleri de ona göre revize edilir, bu böyle gitmez. Yatırımlar durduğu için bu kapasite yetmeyecek, tekrar yatırıma başlanacak. Yenilenebilirde yatırımlar devam ediyor ama baz yük santrali hemen hemen hiç kalmadı. Kömür santrallerinden de henüz hayata geçen yok. Bir yerli kömür santralinin ihale tarihiyle hayata geçme tarihi arasında en iyi ihtimalle beş sene geçiyor."