Hindistan'a rekor haşhaş ihracatı

YUSUF ŞAHBAZ - Haşhaş tohumunda en büyük pazar olan Hindistan'a yargı süreçleri nedeniyle bir süredir yapılamayan ihracatın yeniden başlaması sonrası mart ayında bu ülkeye yaklaşık 9 bin ton haşhaş satılarak karşılığında 26 milyon dolar gelir elde edildi.

Hint mutfağında en çok kullanılan yağlı tohumlardan biri beyaz haşhaş. Türkiye 2016 yılında bu ülkeye 46 milyon dolarlık haşhaş ihracatı yaptı. Hindistan'daki ithalat kotalarının dağıtım sistemine ilişkin dava süreçleri nedeniyle Türkiye'den yapılan ithalat, 2017'de tamamen durduruldu.

Ekonomi Bakanlığı, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ve Ege İhracatçı Birliklerinin girişimleri sonucu, bu sorun aşılarak mart ayında önceki aylardan ertelenen siparişlerle birlikte Hindistan'a yaklaşık 9 bin ton beyaz haşhaş tohumu satıldı. Aylık bazda rekor olan bu ihracat karşılığında yaklaşık 26 milyon dolar gelir elde edildi.

Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Muhammet Öztürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünyanın en kaliteli haşhaşının üretildiği Türkiye'de, gıda sanayisinin son dönemde beyaz haşhaşa yöneldiğini belirtti.

Türkiye'de üretilen haşhaşa Hindistan'dan da yoğun talep geldiğini ifade eden Öztürk, gıdada kullanılan haşhaş tohumu ihracatının yüzde 93'ünün Hindistan'a yapıldığını, ancak geçen yıl yaşanan sorun nedeniyle sıkıntılı bir dönem yaşandığını anlattı.

Hindistan'a yıllık 40-45 milyon dolarlık haşhaş tohumu satıldığını dile getiren Öztürk, şöyle devam etti:

"Ancak geçen yıl bu ülkede ithalat kotalarının dağıtım sisteminin yargıya taşınması neticesi ihracat sıfıra indi. Hint iç piyasasındaki üretimin talebi karşılayamaması, fiyatların hızla yükselmesi ve yapılan girişimler sonrası Hindistan Narkotik Merkezi, kura ile belirlediği 210 firmaya ithalat izni verdi. Bu sayede pazar yeniden açıldı. Kota ve firma sınırlamasının önümüzdeki dönemde tamamen kalkmasını bekliyoruz."

Öztürk, yasağın kalkması sonrası depolarda bekleyen haşhaş tohumlarının deniz yoluyla Hindistan'a gönderildiğini ve martta aylık bazda tarihin en yüksek ihracat rakamına ulaşıldığını bildirdi.

Hindistan'ın Çekya ve Çin'den de haşhaş tohumu aldığını ancak Türk ürünlerinin farklı olduğunu söyleyen Öztürk, "Haşhaşımıza lezzeti nedeniyle çok talep geliyor. 2016 ve 2017'deki tüm üretimi Hindistan'a satacağımızı düşünüyoruz. Hindistan ile birlikte Avrupa ve ABD pazarlarına yaptığımız ihracatta da artış var." dedi.

- 5 bin yıldır üretiliyor

Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre Türkiye, 2018'in ilk 3 ayında 9 bin 523 ton haşhaş tohumu karşılığında 28 milyon dolar gelir elde etti. Hindistan'a satılan 8 bin 874 ton haşhaştan elde edilen gelir ise 25,8 milyon dolar oldu.

Haşhaş üretiminin bu coğrafyadaki geçmişi 5 bin yıl öncesine dayanıyor. Türkiye, geleneksel üreticiler arasında yer alması nedeniyle BM tarafından belirlenen kota çerçevesinde 700 bin dekar alanda haşhaş tarımı yapıyor.

TMO'nun özel izni ve sıkı denetimiyle yapılan üretim sonrası uyuşturucu içerikli haşhaş kabuğunun tamamı ayrılıyor. Haşhaşın tohumları ise gıda sanayisinde kullanılmak üzere üretici tarafından yağlı tohum firmalarına satılıyor.