Bu kumaş güneşin zararlı ışınlarında renk değiştiriyor

EŞBER AYAYDIN - İzmirli lise öğrencisi Pelin Kaya, zararlı güneş ışını karşısında renk değiştiren kumaş tasarladı.

TÜBİTAK lise öğrencileri araştırma projeleri yarışmasında Türkiye birinciliği elde eden proje, Portekiz'de düzenlenen uluslararası yarışmada da birinci oldu.

İzmir Atatürk Lisesi 10'uncu sınıf öğrencisi 16 yaşındaki Pelin Kaya (16), güneşin zararlı ultraviyole ışınlarıyla ilgili uzman uyarılarından ve haberlerden etkilenerek, 1,5 yıl önce konuyla ilgili araştırma yapmaya başladı.

Zararlı güneş ışınlarının cilt kanseri, katarakt ve güneş yanıkları gibi hastalıklara neden olduğunu öğrenen Kaya, yaptığı projeyle güneşin zararlı ultraviyole ışınlarının geldiği sırada renk değiştirerek uyarı veren ekonomik ve çevre dostu kumaş geliştirdi.

Fotokromik kumaştan geliştirilen, bileklik ve broş olarak kullanılabilecek şekilde tasarlanan kumaşın rengi, zararlı güneş ışığını gördüğü zaman mavi renk alıyor. Zararlı ışıkla teması kesilen kumaş yeniden kendi rengine dönüyor.

- "Gerekli önlemleri anında alabilecek"

Lise öğrencisi Pelin Kaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, izlediği haberlerde ve yaptığı araştırmalarda dünyada yılda 2 milyona yakın cilt kanseri vakasının gözlemlendiğini, bunun tedavisi için milyarlarca doların harcandığını öğrendiğinde bu soruna karşı çalışma fikrinin aklına geldiğini anlattı.

Hem güneş kaynaklı hastalıkları en aza indirmek hem de insanları uyarabilmek için bu projeyi geliştirdiğini dile getiren Kaya, şöyle konuştu:

"Ozon tabakasının incelmesiyle yer yüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının miktarı arttı. Bunun sonucunda da ultraviyole ışınlarının neden olduğu katarakt, deri kanseri gibi hastalıkların görülme sıklığı da arttı. Geliştirdiğim sistem zararlı ultraviyole ışınlarını gördüğü zaman kumaş renk değiştiriyor. Bu sistemi günlük hayatta kullanılan bileklik, broş gibi bazı aksesuarlarda yaptım. İnsanlar bu aksesuarla dışarı çıktığında ultraviyole ışınlarının zararlı olduğunu anında anlayabilecekler. Bu sistemin 2 lira gibi bir maliyeti var. Ekonomik ve çevre dostu bir sistem."

Projesinin Portekiz'de bu yıl 36'ncısı gerçekleştirilen Youth Science Meeting proje yarışmasında elemeleri geçerek 90 projeyle birlikte finale kaldığını, 21-27 Temmuz'daki yarışmada da birinci olduğunu ifade eden Kaya, "Birincilik ödülü sırasında ismim açıklandığında hem ülkem adına hem de kendi adıma çok heyecanlandım, ülkemi orada temsil edebilmek beni çok mutlu etti." dedi.

Eğitimini tıp okuyarak devam ettirmeyi istediğini aktaran Kaya, sağlık alanında insan sağlığına yararlı çalışmalar yapmak istediğini sözlerine ekledi.

- "Öğrencimin adı okunduğunda çok gurur duydum"

Atatürk Lisesi Müdür Yardımcısı ve Proje Danışmanı Benal Hepsöğütlü ise okullarındaki öğrencilerin bilim çalışmalarını desteklediklerini, Pelin'in dünya çapındaki bir yarışmada birinci olduğu için çok mutlu olduğunu belirtti.

Projeye yoğun emek harcadıklarını ve yarışmadan derece ile döneceklerini tahmin ettiğini anlatan Hepsöğütlü, "İngilizce olarak sunumunu yaptı sonra da diğer öğrenci ve öğretmenlerin sorularına İngilizce olarak cevap verdi, çok başarılıydı. Yarışmada bu yıl sadece 2 tane ödül verdiler mansiyon ve birincilik ödülü. Öğrencimin adı okunduğunda çok gurur duydum, ülkemize böyle bir ödülü getirdiğimiz için çok mutluyuz." dedi.