Osmanlı’da Mimari, Sanat ve Yemek Kültürü

Sanat nedir? Arapça “sun” kökünden türemiş bir kelime olan sanat,sözlüklerde “Bir şeyi güzel yapmak; bir şeyin güzel, beğenilir olması için uygulanan kurallar”; “Duygu, tasavvur ve fikirleri etkili bir biçimde ve göze gönle hitap edecek şekilde söz, yazı, resim, heykel vb. ile ifâde etme husûsundaki yaratıcılık” şeklinde karşılık bulur.

Sanatın tanımlarında yer alan bu “güzel” ve “göze gönle hitap etme” ifadeleri, bir milletin diğer milletlerden ayırıcı vasfını da ortaya koyar bir anlamda. Zira sanat, bir milletin kendine has zevklerinin, duygu ve düşüncelerinin, dünya görüşünün, inançlarının, ortak hafızasının ve yine kendine has “güzel” anlayışıyla “güzel”i vücuda getirme tarzının soyuttan somuta dönüşmesidir. Dolayısıyla bir milleti millet yapan ve onu diğerlerinden farklı kılan temel unsur kültür, kültürün temel unsurlarından biri de sanattır. Mimariden resme, mûsikiden edebiyata, giyim-kuşama ve hatta yemeğe kadar uzanan geniş bir yelpazede sanat, tüm kültür unsurlarının estetik hüviyet kazanmış hâlidir denilebilir.

Ancak sanat eserleri bir medeniyetin estetik anlayışını ortaya koymaktan çok daha fazlasını yapar, ait oldukları toplumun sosyal, ekonomik ve politik yapısına, değişim ve dönüşümlerine de ışık tutar. Bir başka ifadeyle tarih araştırmalarının önemli bir alanı olan sanat tarihi sahasında yapılan çalışmalar sadece maddi sanat eserleri hakkında bilgi vermez, aynı zamanda o topluma ait başka bilgiler de sunar.

Nitekim bu kitapta yer alan makalelerde yazarlarımız, Osmanlı’nın çeşitli dönemlerine ait farklı sanat alanlarında vücuda getirilmiş eserler ve Osmanlı mutfağı üzerine yaptıkları çalışmalarında bir yandan eserlerin maddi oluşumu hakkında bilgi verip dikkat çekerlerken zaman zaman Osmanlı toplumundaki değişim ve dönüşümü de gözler önüne seriyorlar.