İran'da Değişim Siyaseti: Hatemi Döneminde Reform Mücadelesi

İran İslam Devrimi benzeri görülmemiş bir devrimdir. Okunan kitaplardan dinlenen müziklere, üniversite müfredatından giyilen kıyafetlere kadar siyasal ve toplumsal alanda büyük bir dönüşüm yaşanmıştır. Devrimin radikal atmosferi bu dönüşümün hızını ve aciliyetini ortaya koyarak İran’da fundamentalist bir yapının kurulduğu, dünyadan kopulduğu ve bir tür “İran istisnacılığı”nın ortaya çıktığı mesajını vermiştir.

Ancak İran-Irak Savaşı’nın sona ermesi, Humeyni’nin ölümü ve Rafsancani’nin cumhurbaşkanı olması gibi olaylar İran’da yeni bir değişim dönemini başlatmıştır. Hatemi’nin cumhurbaşkanı olması ise ülkede reformist bir rüzgarın esmesiyle köklü değişim beklentilerini ortaya çıkarmış ama sekiz yıllık süreçte yaşananlar “devrim”, “reform” ve “değişim” gibi kavramların İran siyasetinde karmaşık anlamlara sahip olduğunu göstermiştir. Bu dönemde yaşananları akademik bir perspektifle anlamlandırmak, İran siyasetinin doğru bir şekilde okunmasını ve gelecekteki gelişmelerin öngörülmesini sağlamak açısından önemlidir.

Bu kitabın amacı İran’daki reform hareketinin ortaya çıkışını, yükselişini ve düşüşünü etkileyen siyasi dinamikleri ortaya koymaktır. Temel olarak cevabı aranan soru da ülkede reform hareketinin niçin ortaya çıktığı, nasıl geliştiği ve neden yenilgiye uğradığıdır. Eser, reform hareketinin niteliğini tartışarak bu soruya cevap aramaktadır. Elit Teorisi’nin teorik zemini oluşturduğu bu kitap reform döneminin kapsamlı bir analizini sunarken Hatemi’nin karşılaştığı zorluklar, başarılar ve mirası da okuyucusuna aktarmaktadır.

"İran’da Değişim Siyaseti: Hatemi Döneminde Reform Mücadelesi" kitabı da bahsi geçen dönemi şu sorular çerçevesinde tartışıyor:

• İran’daki reform hareketinin ortaya çıkışı, yükselişi ve çöküşünde rol oynayan siyasi, sosyal ve ekonomik dinamikler nelerdir?
• İslam Devrimi’nden sadece on yıl sonra neden reforma ihtiyaç duyulmuştur?
• Reformcular kimlerdir? İran’da reformun anlamı nedir?
• Reform siyasetinin hedefleri nelerdir ve ne kadarı başarılmıştır?
• Reform hareketinin lider kadroları ve toplumsal tabanı arasındaki ilişki nasıldır?
• İran’da siyasi değişimin niteliği ve sınırları nelerdir?
• Reform hareketi neden yenilgiye uğramıştır?