AA'nın 105 yıllık köklü tarihini anlatan "Nereden Nereye Anadolu Ajansı" kitabı yayımlandı

AA Kitap, Anadolu Ajansının 105 yıllık köklü tarihini, kuruluşundan bugüne uzanan yolculuğunu, geleceğe yönelik vizyonunu ve habercilik anlayışındaki dönüşümünü kapsamlı ele alan "Nereden Nereye Anadolu Ajansı" kitabını yayımladı.

AA Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Yusuf Özkır'ın kaleme aldığı kitap, Ajansın kuruluşundan bu yana yaşadığı süreci, özellikle yükselerek artan atılım ve başarı grafiğini son dönemdeki yeni yapılanma ile uluslararasılaşma ekseninde gözler önüne seriyor.

Dört ana bölümden oluşan kitabın "Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne Haberleşme Ortamının Sürekliliği" olgusunun ele alındığı birinci bölümde, özellikle Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından AA kurulmadan önce Osmanlı Devleti'nde gazetecilik bağlamında yaşanan gelişmelere yer verildi.

İkinci bölümde, "Uluslararası Haber Ajanslarının İlk Örnekleri" üzerinde durularak, 19. yüzyılda kurulan ilk haber ajansları Havas, Wolff, AP ve Reuters'in irdelendiği kitabın üçüncü bölümünde, "Anadolu Ajansına Verilen Stratejik Önem" başlığı altında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan döneminde Ajansa verilen önem ve bu çerçevede gösterdiği gelişim değerlendirildi.

Kitabın dördüncü bölüm ise "Verilerle Anadolu Ajansı" başlığıyla AA'nın son dönemdeki uluslararasılaşma vizyonu çerçevesinde yaşadığı büyük değişim verilerle göz önüne serildi.

- "MAZLUMU HABERİN ÖZNESI YAPABİLEN HABERCİLİK ANLAYIŞINI AA'DA GÖREBİLİYORUZ"

Kitaba ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Yusuf Özkır, Yunus Nadi ve Halide Edip Adıvar'ın fikir babası olduğu Anadolu Ajansının 6 Nisan 1920'de Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla Kurtuluş Savaşı'nın haklı mücadelesini dünyaya duyurmak, yurt içinde Milli Mücadele'yi problemli göstermek isteyen birtakım yapıların etkisini azaltmak ve dezenformasyonun önünü kesebilmek amacıyla kurulduğunu anlattı.

Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne geçiş sürecinde kurulan Ajansın yaşının Cumhuriyet'ten fazla olduğunu, bu anlamda Osmanlı dönemindeki basın, matbaa ve haber ajansı alanında ortaya çıkan entelektüel birikimi kendi içerisinde meczettiğini dile getiren Özkır, AA'nın kuruluş yıllarının zor ve çetin olduğunu fakat böylesine etkili ve uzun yıllar ayakta kalabilen güçlü bir markayı ortaya çıkardığını belirtti.

Prof. Dr. Özkır, Wolff, AP ile Havas gibi uluslararası ölçekte ilk haber ajanslarının Avrupa'da Aydınlanma Devrimi'nin devamı, Sanayi Devrimi'nin hızlandığı, Fransa, İngiltere, Almanya ve ABD gibi ülkelerin dünyada sömürgeciliğin öncüsü olduğu 1835-1850'li yıllarda ortaya çıktığını aktararak, şöyle devam etti:

"Kuruluş süreçlerine baktığımızda, bu sömürgeci yaklaşımın devam ettiricisi ve bu çerçevede de dünyayı paydaşlara bölmüş haber ajansları olarak karşımıza çıktığını görüyoruz. Bunun, söz konusu haber ajanslarının ontolojik yapısı üzerinde hala etkisi var. Bugün de uluslararası haber ajansı olarak tanımladığımız ajansların olaylara Batı merkezli yaklaştığını söyleyebiliyoruz. Filistin'deki İsrail katliamına baktığımızda uluslararası haber ajanslarının maalesef sınıfta kaldığını ve İsrail merkezli yayın yaptığını söyleyebiliriz. Fakat Anadolu Ajansının kuruluşuna baktığımızda emperyalizme, sömürgeciliğe karşı direnişin basın alanındaki devamı olarak karşımıza çıkıyor ve bu özelliklerini çok güçlü bir şekilde hala taşıyor. Bunu Filistin'de veya dünyanın diğer farklı coğrafyalarında görüyoruz. Hak temelli, adil habercilik yaklaşımı çerçevesinde sadece güçlüyü merkeze koymayan, mazlumu da haberin merkezine koyabilen, öznesi yapabilen habercilik anlayışını Anadolu Ajansı'nda görebiliyoruz."

- "ULUSLARARASILAŞMA BAĞLAMINDA EN GÜÇLÜ HABER AJANSLARINDAN BİRİ KONUMUNA GELMİŞ DURUMDA"

Bu kurumda uluslararasılaşmanın uzun yıllar zayıf kaldığına dikkati çeken Özkır, "Fakat bugün Anadolu Ajansı, uluslararasılaşma bağlamında neredeyse en güçlü haber ajanslarından biri konumuna gelmiş durumda ve uluslararası ölçekte AFP'yle rekabet edebilecek pozisyonda. Gerek abone sayısı gerek ödül alması, kendisinin bu tür organizasyonları düzenleyebilmesi gerek muhabirleri tarafından üretilen haberlerin ve fotoğrafların dünyanın prestijli dergilerinde ve gazetelerinde birinci sayfalarda çıkabilmesi bağlamında çok önemli bir aşama kaydetmiş durumda. Tabii ki tecrübe, bilgi birikimi, teknik kapasite anlamında daha erken yola çıkan haber ajansları ile AA arasında birtakım farklar olabilir ama Anadolu Ajansının yakaladığı bu ivme, öz güven önümüzdeki yıllarda çok daha fazla o açığı kapatma noktasında etkili olacaktır." ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Özkır, AA'nın 13 dilde yaptığı yayınların dünyanın dört bir tarafına ulaşmasının, Türkiye'nin kamu gücünü göstermesi, üretilen haberin uluslararasılaşması ve o haberlere imza atan personelinin marka değerinin artması noktasında önemli olduğunu vurguladı.

Türkiye'nin bulunduğu coğrafyada gerçekleşen olayların dünyaya duyurulmasında artık söz sahibi olduğunun altını çizen Özkır, "Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi haber ajansı olan AA, aldığı inisiyatifle, yapılan yatırımlarla gerçekleştirilen kapasite artışıyla çok büyük bir performans ortaya koydu. Bu coğrafyayla ilgili dünyanın herhangi bir yerinde birisi bir haber okuyup kanaat sahibi olacaksa bu artık Reuters'in, AFP'nin, AP'nin geçtiği haberler üzerinden olmuyor. Batı merkezli haber tekelinin kırıldığını görüyoruz. Bunun coğrafyamızın makus talihinin yenilmesi açısından da çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uzun yıllar boyunca Türkiye'nin otonom, kendi ayakları üzerinde durabilen, farklı ülkelerle eşit mesafede ilişki kurabilen, sözünü söyleyebilen ve bağımsızlık noktasında Ankara merkezli düşünebilen bir ülke olması konusunda verdiği mücadelenin, gerçekleştirdiği icraatların kamu yayıncılığı noktasında AA'ya yansımasının bir sonucudur." diye konuştu.

- "AA'DAKİ KAPASİTE ARTIŞININ SÜREKLİ POZİTİF YÖNLÜ OLDUĞUNU GÖRÜYORUZ"

Özkır, kitabın bir bölümünde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın öncülüğünde AK Parti'nin hükümete geldiği günden bu yana Türkiye'de yapılan yatırımların ve yaşanan dönüşümün bir kamu yayıncısı olarak Anadolu Ajansı üzerinde nasıl şekillendiğini ele aldığını, bunu veriler üzerinden ispatlamaya çalıştığını söyledi.

Bu süreçte iç ve dış politikada yaşanan olaylara rağmen çok büyük bir mesafenin katedildiğine işaret eden Özkır, "Sayın Erdoğan'ın verdiği önemin de bir göstergesi olarak AA'daki kapasite artışının sürekli pozitif yönlü olduğunu görüyoruz. Bu anlamda rakamlar kitapta çok net bir şekilde verilmiş durumda. Yani Anadolu Ajansı, 2002'den 2024 yılına kadar gerçekten çok büyük bir mesafe katetmiş. Bu, yayın yapılan dil sayısı açısından somutlaştırılabilir. Kurumun muhabir sayısı, fotoğraf makinesi, kamera sayısı, ofisler, binalar açısından bu kıyaslama yapılabilir ki kitapta var. Serdar Karagöz'ün Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu Başkanlığında son yıllarda Anadolu Ajansında bu performansın çok daha fazla arttığını söyleyebiliriz." diye konuştu.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun'un, AA ve TRT bağlamında kamu yayıncılığına çok önem verdiğini, bunun "Türkiye İletişim Modeli" kavramıyla inşa edilmeye çalışıldığını kaydeden Özkır, haberi savunmak, hakikat haberciliği, adil habercilik, emperyalist yaklaşımlara karşı gerçeğin ortaya konulması, doğrunun arkasında durulması ve dezenformasyonla mücadele noktasında AA'nın bu model içerisinde önemli bir işleve sahip olduğunu ve çok güçlü bir yer tuttuğunu belirtti.

- "YENİ BİRİMLERİYLE DÖNEMIN GEREKTIRDIĞI ŞARTLAR ÇERÇEVESİNDE BİR ÇITAYI YAKALAMIŞ DURUMDA"

Prof. Dr. Özkır, Ajansın dönemin şartları gereği bazı ihtiyaçlara cevap verebilmek için "Teyit Hattı", "Yeşil Hat", "Ayrımcılık Hattı", "AA Analiz", "Enerji Terminali", "AA Kitap", "AA Akademi" gibi yeni birimler kurduğuna değinerek, şunları ifade etti:

"Türkiye'deki medya organlarının ve AA abonesi olan kurumların beklentilerinin karşılanabilmesi noktasında bir vizyon ortaya koymak açısından bu kurulan yeni birimlerin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Anadolu Ajansı, bir taraftan salt güncel haberciliğin en iyi aktarabileni olma noktasında çaba sarf ederken diğer taraftan da uluslararası rekabet ortamında yeni ortaya çıkan alanlarla ilgili de hızlı inisiyatif alıp karar verebilen, bu alanlarda birim, ekip kurup o rekabete katılan, çok hızlı bir şekilde adından söz ettirebilen bir skala yakalanmış durumda. Bu vizyonla birlikte önümüzdeki süreçte tabii yeni ihtiyaçlara göre mutlaka yeni birimler de karşımıza çıkacaktır. Kitapta bunun somut veriler üzerinden 2002-2024 karşılaştırması yapılıyor. Bu anlamda Anadolu Ajansı hem kuruluş ilkeleriyle uyumlu bir şekilde hem de yeni dönemin gerektirdiği şartlar çerçevesinde bir çıtayı yakalamış durumda ve bunu performansını arttırarak sürdürüyor."

"Nereden Nereye Anadolu Ajansı" kitabında fotoğraflar, görseller, grafikler ve infografikler bulunduğundan bahseden Özkır, eserin hazırlanmasında emeği geçen tasarım ve editoryal ekibe teşekkür etti.