Osmanlıca kaynaklar dijital ortamda

İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi'ne (IRCICA) bağlı tarihi Yıldız Sarayı'nda hizmet veren İRCİCA kütüphanesi dünyada bir ilke imza attı. Osmanlı Devleti'nin en özel kaynakları titiz bir çalışmayla taranarak elektronik ortama aktarıldı. Dünyada ilk kez IRCICA tarafından geliştirilen Osmanlıca "Optik Karakter Tanımlama (OCR) sistemi sayesinde dünyanın dört bir yanından gelen araştırmacıların çalıştıkları konularda çok daha kısa sürede çeşitli kaynakları taramaları mümkün olacak. Sistem sayesinde Osmanlı döneminde yaşamış bir alimle ilgili o dönemde yazılmış kitaplara sadece isimle girilip herhangi bir bilginin var olup olmadığı çok kısa bir sürede taranabilecek.

TEK TIKLA ERİŞİM

Dünyada henüz bir benzeri bulunmayan IRCICA Kütüphanesi'nde 80 binin üzerinde kitap yer alıyor.

İRCİCA Genel Direktörü Halit Eren, uygulamanın daha önce Latin harfler için yapıldığına ve Türkçe, İngilizce kitaplar için kullanıldığına işaret ederek sistemin Osmanlıca harfler ve metinler için dünyada ilk kez IRCICA tarafından gerçekleştirildiğini ve bu uygulamanın tüm dünyada yaygınlaştırılacağını dile getirdi. Eren, dünyada bir ilk olarak hizmete sundukları Osmanlıca OCR uygulamasının, IRCICA Kütüphanesi'nin internet üzerinde hizmet verdiği library.ircica.org adresine giriş yapan herkese açık olduğunu sözlerine ekledi. Matbu eserlerin yer aldığı IRCICA Kütüphanesi ise, Pazar hariç haftanın altı günü 09.00-17.00 saatleri arasında kitap okuyucularını ve araştırmacıları bekliyor.

TAKVİM-İ VEKAYİ ARTIK ONLİNE

Bugün 80 binin üzerinde kitap, yüz binlerce belge, vesika, 70 binin üzerinde fotoğraf ve 6 binin üzerinde hat levhası olduğunu dile getiren Eren, Osmanlıca kaynakların yer aldığı kütüphanenin Türkiye için zengin bir kültüre sahip olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: "2006'da, Farabi Sayısal Kütüphanesi'ni kurduk. Bu sayısal kütüphaneye Osmanlı yıllıklarının tamamını tarayıp yükledik. 1831'den 1921'e kadar çıkmış olan Osmanlı'nın resmi gazetesi Takvim-i Vekayi'nin bulunamayan 18 sayısı hariç, tamamını buraya yüklemiş bulunmaktayız. Dünyanın hiçbir yerinde bu koleksiyon yok."

ARAŞTIRMALARA IŞIK TUTTU

IRCICA, kuruluşundan bugüne, Yıldız Sarayı'nın Seyir Köşkü, Çit Kasrı, Yaveran Binası ve Silahhane Binası olmak üzere dört yerde faaliyet gösteriyor. IRCICA'nın 2009 yılında Yıldız Sarayı'nın Silahhane binasında faaliyete geçirdiği ve bugüne kadar on binlerce araştırmacıya hizmet veren IRCICA Kütüphanesi, geliştirdiği projelerle dünyanın sayılı kütüphaneleri arasında yer almayı başardı.

Tek kelimeyle sorgulama yapıyor

IRCICA Genel Direktörü Halit Eren, kütüphanecilerle yoğun iş birliği içinde teknik bir ekip tarafından yaklaşık 6 yılda hazırlanan projeyi şu sözlerle anlattı: "Osmanlıca bir metni artık önce scan edip bilgisayara yüklüyorsunuz sonra word dosyasına çevirip bu metin üzerinde araştırma, tarama yapabiliyor, kelime kelime sorgulayabiliyorsunuz."