Cem Sultan kimdir? Fatih Sultan Mehmet'in oğlu Cem Sultanın hayatı ve II. Beyazıt'la mücadelesi

Osmanlı geleneklerinde vefat eden hükümdarın yerine oğullarından birinin tahta geçmesi için bulundukları sancak beyliklerine haber gönderilir. Sancağa eşit koşullarda çıkan şehzadeler, aynı eğitimlerden geçerek sultanlığa hazırlanır ve zamanı gelince uygun kişi padişahlığa geçer. Fatih Sultan Mehmet’in padişah olduğu yıllarda şehzadeleri Cem ve Beyazıt farklı sancak beylerinde eğitimlerini alırlar. Babalarının vefat haberini duyunca Cem Sultan, Karaman Sancak Beyliğinden, Beyazıt ise Amasya Sancak Beyliğinden yola çıkar. Başkent İstanbul’a Cem’den önce Beyazıt varınca sultanlığa geçerek Osmanlı İmparatorluğunun 8. Padişahı olur. Ancak Cem Sultan’ın durumu kabul etmeyerek isyan eder.

CEM SULTAN KİMDİR?

İstanbul fatihi II. Mehmet’in oğullarından biri olan Cem, her padişah çocuğu gibi çok küçük yaşlardan eğitim almaya başlar. Cem Sultan’ın isyan etmiş bir şehzade olması ya da Osmanlı Devleti’ne ihanet etmesi onun kötü ve adaletsiz bir eğitimden geçtiği anlamına gelmez. Özellikle Fatih Sultan Mehmet gibi devletinin istikbalini düşünen bir padişahın oğulları olarak gelecekte tahtın varisleri sayıldıklarından ciddi bir eğitimle yetiştirilirler.

Cem Sultan, Fatih Sultan Mehmet’in üçüncü oğlu olarak 1459 yılında Edirne’de doğar. Türk geleneklerinde sultanın çocukları lalalar ile yetiştirilirdi. Cem Sultan’ın eğitimini üstlenen Nasuh ve Kara Süleyman adında iki lalası vardı. Cem Sultan Henüz 14 yaşındayken babası Fatih Sultan Mehmet’in Otlukbeli Savaşında yenildiği söylentileri çıkınca lalaları Cem Sultan’a biat etti. Bu hata lalaların sonunu getirse de Cem Sultan 1 yıl sonra Karaman Sancak Beyliğine geldi. Uzun yıllar burada kalan Cem Sultan kendi kültür çevresini oluşturarak sanatla yakından ilgilendi.

1481 Yılında babasının ölüm haberini alan ve babasının ölümünün ardından tahta Beyazıt’ın geçtiğini duyan Cem, Bursa’ya giderek orada sultanlığını ilan etti. Artık padişah olan II. Beyazıt bu karara karşı çıkarak kardeşini isyan düşüncesinden vazgeçirmeye çalıştı. Ancak durumu kabul etmeyen Cem Sultan, abisine ‘Anadolu benim, Rumeli senin olsun’ teklifinde bulunacak kadar ileri gidip Osmanlı topraklarına saldırılarda bulundu ve her defasında başarısız oldu. Çareyi Rodos adasında kaçmakta bulan Cem, Rodos’ta büyük bir törenle karşılanarak Rodos Şövalyelerinin himayesine girdi.. 

Cem Sultan’ın Rodos’a kaçmasından sonra Avrupa’nın muhtelif kentlerine giderek Papa’nın ve şövalyelerinin himayesine girdi. Bu sırada Sultan II. Beyazıt ise kardeşinin ne durumda ve ne şartlarda yaşadığını öğrenmek için sürekli olarak casuslar gönderdi. Cem Sultan’ın Roma’da kaldığı sürede masraflarının karşılanması ve iyi bakılması için şövalyelere para gönderdi.

Papa ve papanın ölümünden sonra Fransa Kralı, Cem Sultan’ı sürekli olarak Osmanlı’nın aleyhinde kullanmak için fırsat kollamakta çeşitli girişimlerde bulunulmaktaydı. Osmanlı’yı huzursuz etmekten öteye gidemeyen Avrupa, Osmanlı üzerindeki hiçbir emelini gerçekleştiremeden Cem Sultan’ın 1495 yılında vefat etti.

Cem Sultan’ın ölüm haberini alan II. Beyazıt’ın 3 gün boyunca yas tuttuğu bazı kaynaklarda nakledilmektedir. Cem Sultan’ın kabri bugün Bursa’nın Muradiye Külliyesinde yer almaktadır. 

BELLİNİ’NİN YAPTIĞI II. MEHMET VE CEM SULTAN TABLOSU

Fatih Sultan Mehmet, birçok hükümdarın aksine sanatla yakından ilgilenmekteydi. Bundan dolayı birçok tarihçi Fatih Sultan Mehmet’in entelektüel bir lider olduğu görüşene hakim. Bu özelliğinden dolayı dönemin ünlü sanatçılarını İstanbul’a davet ederek çalışmalar yapmasını talep eder ve desteklerdi. Bellini de Fatih Sultan Mehmet'in isteği üzerine İstanbul'a gelen sanatçılardan biridir ve İtalya’dan gelen ressam uzun bir süre İstanbul'da kalarak çalışmalarda bulundu. Fatih Sultan Mehmet'in portrelerini çizen Bellini, Fatih ve Cem Sultan olduğu varsayılan bir tablo çizdi. Tabloda yer alan kişinin Cem Sultan olduğu söylese de bazı tarihçilere göre Fatih Sultan Mehmet’in yanındaki kişinin kendi gençliği olduğu iddiasında bulunmaktadırlar.