Frankfurt fuarı için liste kavgası!

Abdullah Kılıç'ın haberi

Yazar ve yayınevi seçiminde komisyonun ‘ideolojik’ davrandığını öne süren birçok yayınevi, bakanlığa isyan bayrağını çekmek üzere.

2008 Ekim ayında düzenlenecek Frankfurt Kitap Fuarı için geri sayım sancılı başladı. Türkiye’nin konuk ülke olarak yer alacağı fuarla ilgili birçok iddia gündeme geliyor. Kültür Bakanlığı’nın fuara hangi yazar ve yayınevlerini davet edeceği noktasında çeşitli iddialar dolaşıyor. 300’ün üzerinde yazarı, 100’e yakın yayınevini Frankfurt’a götürecek olan bakanlık, Almanya’daki etkinliklere katılacakları tespit etmeleri için bir komite oluşturdu.

Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN, İLESAM, Edebiyatçılar Derneği, EDİSAM, Türkiye Yazarlar Birliği ve BESAM’ın temsilcilerinden oluşan bu komite, fuara katılacak yazarları belirledi. Yazarları ve yayınevlerini belirleyen komite, şimdiden eleştiri oklarının hedefi oldu. Komisyonun ‘ideolojik’ davrandığını, adaletli olmadığını öne süren birçok yayınevi, bakanlığa isyan bayrağını çekmek üzere. Fuara gidecek yazarların yüzde 70’inin bir görüşe ait yazarlardan seçildiği şeklinde bir iddia var ki bu yayınevlerini iyice huzursuz ediyor.

Örneğin Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı, komitenin seçtiği yazarlar arasında yok. Türk kültürü ve tarihi üzerine birçok kitabı bulunan Ortaylı’nın listede olmadığını Timaş Yayınları, bir tesadüf sonucu öğrenmiş. Yayınevinin “Neden İlber Ortaylı yok?” şeklindeki sorusuna “Finansman sıkıntısı” şeklinde cevap verilmiş. Hatta Yayıncılık Komitesi Moderatörü Müge Sökmen, “Kendimiz masraflarını karşılamak suretiyle yazarlarımızı götürebiliriz.” diyerek bir de yol göstermiş. Bu cevaba şaşıran Timaş Yayınları, fuarda geniş bir yer kiralamaya karar vermiş.

Timaş Yayınları Genel Müdürü Osman Okçu, Kültür Bakanlığı ile organize hareket eden üst komitenin, yazarları hangi kritere göre belirlediğini soruyor. “Komitenin bize karşı sergiledikleri tavırdan dolayı güvenimiz kalmadı.” diyen Okçu, şöyle konuşuyor: “Yayıncılar Birliği vasıtası ile takip ettiğimiz Frankfurt Fuarı etkinliklerine Timaş Yayınları olarak yapabileceğimiz katkıları yazılı olarak birkaç kez bildirdik. Ancak ilk gelen bilgilere göre programların dolduğu ve ancak kendi imkanlarımızla Frankfurt’a yazarlarımızı götürebileceğimiz söylendi.

Konuyu irdeleyince bir iletişim kazasından bahsedildi. Yayınevleri ile görüştüğümüzde bizim gibi birçok yayınevinin dışlanmaya benzer bir operasyonla karşı karşıya olduğunu gördük. Bu durumun önümüzdeki aylarda daha ciddi sıkıntılara yol açabileceğinden veya birilerinin ‘ben yaptım oldu’ tarzında hareket edeceğinden endişeliyim. Bize karşı sergilenen bu tavrı görünce, imkanları kısıtlı fakat etkili yayıncılık yapan meslektaşlarımız adına daha fazla üzüntü yaşıyorum. Umarım en kısa zamanda ne yaptıkları ve yapacakları ile ilgili net bilgiler açıklanır.”

Osman Okçu’nun endişelerini birçok yayıncı paylaşıyor. Seçim komisyonlarına; hangi yazarın ve yayınevinin hangi kritere göre seçildiğini soran yayınevleri, seçimlerin şeffaf olmasını, götürülecek yazarların da kendilerine sorulmasını istiyor. Ancak ne yazarlar komitesi ne de yayıncılar komitesi bu konuda ser verip sır vermiyor. İki komitenin de bu tavrı yayınevleri ve yazarlarda kuşkuya yol açıyor. Kendi çabalarıyla yazarlarının ya da yayınevlerinin davet listesinde olmadığını öğrenen yayınevleri yöneticileri soluğu Ankara’da almaya hazırlanıyor.

Komitenin görmezden geldiği yayınevlerinden biri de Türkiye’nin en büyük yayıncılarından Kaynak Kültür Yayınları. Başta Frankfurt olmak üzere Amerika, Almanya, Rusya ve Mısır’daki uluslararası fuarlara kendi imkanlarıyla yıllardır katılan Kaynak Kültür Yayınları’nın hem yazarları hem de kendisi listeye girememiş. 1.500 yazarı olan Kaynak Kültür, üyesi olduğu Türkiye Yayıncılar Birliği tarafından yok sayılmış.

Kaynak Kültür Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Dr. Reşit Haylamaz, “Büyük bir hayal kırıklığı yaşıyoruz. Ayrıca yazarların tespiti ve yayınevlerine ait etkinliklerin seçiminde esas alınan kriterlerin belirgin olmadığını görmenin üzüntüsü içindeyiz.” diyor. Konuyu Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’a bir mektup yazarak ilettiğini belirten Haylamaz, Frankfurt’a gidecek olan yazarların çoğunun ideolojik olarak belli bir zümreden seçildiğine dikkat çekiyor. Özgürlükler adına ülkemiz kabuk değiştirirken ilgili kurulların aldığı bu kararı algılamakta zorlandığını söyleyen Haylamaz, bu tavrın Türkiye’nin imajını zedeleyeceği görüşünde.

Seçim komisyonlarına, hangi yazarın ve yayınevinin hangi kritere göre seçildiğini soran yayınevleri, seçimlerin şeffaf olmasını, götürülecek yazarların kendilerine sorulmasını istiyor. Ötüken Yayınları temsilcisi Ahmet İyioldu, fuara davet edilen yazarların yayınevleriyle istişare yapılarak belirlenmesinin sorunu gidereceğini düşünüyor. “350 yazar götüreceğiz deniyor.

Bu komite bugüne kadar çalışmalarını net bir şekilde ortaya koymadı. Yayınevlerine kimi teklif edersiniz diye sorulmadı. Burada bir aksaklık var.” diyen İyioldu, “Burası Türkiye’nin fuarı, sağ-sol ayrımı olmaz. Türkiye’nin çeşidini ve zenginliğini göstermek açısından bunu yapmak lazım. Bunun için de istişare yapmak gerekiyor. İlber Ortaylı’yı bile götürememe durumu varmış. Yayınevi öyle diyor.” şeklinde konuşuyor.

Babıali Kültür Yayınları Yayın Yönetmeni Rahim Er de komitenin belli bir fikriyattaki insanları tercih edip farklı fikirdeki yazarları devre dışı bırakan anlayışından şikâyetçi. “Türkiye Yayıncılık Komitesi’nin, ideolojik bir tavır takınarak bu ülkede, bu ülke için hizmet eden yayınevlerini devre dışı bırakması iç barışa zarar verir.” diyen Er, bakanlığın bu konuya el atmasını istiyor. İnsan Yayınları’dan Erhan Güngör ise “Bizim yazarlarımızdan çağrılan olmadı.

Yüzde 70 sol görüşe ait yazarlar ile yüzde 30 sağ gibi tuhaf bir durum var. Bu konuda yorum yapmak istemiyorum.” diyor. İz Yayınları’ndan Mehmet Ali Akyurt, komitede sert tartışmaların yaşandığı bilgisinin kendisine kadar geldiğini ifade ediyor. Akyurt, “Bizden kimse çağrılmadı şu ana kadar. Sanırım Cumhurbaşkanı’nın yemeğe davet ettiği Rasim Özdenören’i unutmazlar. Listeler şeffaf olursa iyi olur.” şeklinde konuşuyor.

Selis Yayınları Yayın Yönetmeni İsmail Demirci de “Bazı şeyler duyuyorum, ama Frankfurt’a götürülecek ‘yazar ordumuz’un seçiminde nasıl bir çalışma yapıldığını bilmiyorum.” diyor. Demirci, aynı zamanda endişeli de; “Sesi çok çıkanların mı yoksa hak edenlerin mi yazar sıfatına layık görüldüğünü liste belli olunca daha iyi anlayacağız.” şeklinde konuşuyor.

‘Listeler tamamlandığında bilgilendirme yapılacak’

Müge Sökmen (Türkiye Yayıncılık Komitesi Moderatörü): Frankfurt’a gidecek yazarların seçimi, demokratik bir süreç hedeflenerek, ülkedeki (sağ ya da sol kesim gözetilmeden) yazar örgütlerinin inisiyatifine bırakıldı. Farklı kesimleri temsil eden derneklerin temsilcileri bir araya gelerek bu listeleri çıkardılar. Yayıncılar Birliği’ne de şimdiye kadar iki toplantı yaparak bilgilendirme sağlanmaya çalışıldı. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Frankfurt’a gidecek yayınevleri, tanıtacakları yazarlar baz alınarak saptanacak.

Osman Okçu (Timaş): “İlber Ortaylı’yı teklif ettiğimizde kontenjanın dolduğunu söylediler. Komitenin bize karşı sergilediği tavırdan dolayı güvenimiz kalmadı.”

Ahmet İyioldu (Ötüken): “Davet edilecek yazarlar, yayınevleri ile istişare yapılarak belirlensin. Burası Türkiye’nin fuarı, sağ-sol ayrımı olmaz. Komite çalışmaları şeffaf olmalı.”

Reşit Haylamaz (Kaynak): “Büyük bir hayal kırıklığı yaşıyoruz. Yazarların tespitinde ve yayınevlerine ait etkinliklerin seçiminde esas alınan kriterlerin belirgin olmadığını görmenin üzüntüsü içindeyiz.”

Erhan Güngör (İz): “Bizim yazarlarımızdan çağrılan olmadı. Yüzde 70 sol görüşe ait yazarlar ile yüzde 30 sağ gibi tuhaf bir durum var. Bu konuda yorum yapmak istemiyorum.”

Rahim Er (Babıali): Komitenin ideolojik bir tavır takınarak bu ülkede, bu ülke için hizmet eden yayınevlerini devre dışı bırakması iç barışa zarar verir.”

Yayınevleri soruyor:

* Hangi yazar hangi kritere göre seçildi?

* Neden seçim sürecinde yayınevlerine bilgi verilmedi ve süreç şeffaf bir şekilde işletilmedi?

* Frankfurt’a kaç yazar ve yayınevi davet edilecek?

* Listeler neden hâlâ saklanıyor? Listeler oluşturulurken sağ ve sol görüşlü yazar şeklinde bir ayrım yapıldı mı?