Ne için inşallah ne için maşallah demeli

Aslıhan Köşşekoğlu'nun haberi

Bir şeyi çok beğendiğimizde hemen 'maşallah' diyoruz, gerçekleşmesi muhtemel bir durum karşısında 'inşallah' dökülüyor dudaklarımızdan. Peki, bu kelimeleri kullanmanın ehemmiyetini biliyor muyuz?

Her zaman söylediklerimizin farkında olarak mı konuşuyoruz? Cevap 'evet' ise neden "Sözlerin beni çok kırdı." tarzında cümleler kurulur hayatta? Öyle ya, bir insan bile isteye sözleriyle başka bir insanı neden incitsinss? Ancak maalesef bir anda birçok işle meşgul olduğumuz günümüz dünyasında sözlerimizi her zaman ölçüp tartamıyoruz. Kelimeler bazen hedef şaşırıyor ve kırgınlıkların, dargınlıkların kapısını çalıyor. Kırıcı sözleri hayatımızdan atmayı ümit edelim ve güzel kelimelerden, cümlelerden bahsedelim.

Her zaman kötü sözleri alışkanlık edinmiyoruz ne de olsa. Dilimize dolananlar arasında bir Müslüman'ın ağzına en çok yakışan kelimeler de var. Mesela gün içinde kaç kere "İnşallah, maşallah, hayırlısı, Allah razı olsun" dediğimize dikkat ettiniz mi hiç? Bunlar ve benzeri dua, temenni kelimelerini gün içinde sıkça dillendiriyoruz birbirimize karşı. Bir yakınımız hastalandığında geçmiş olsun yerine "Allah acil şifa versin.", yolculuğa çıkan birine "Allah yolunu açık etsin, hayırlı yolculuklar." diyoruz. Yani kul olarak her daim Allah'ı anıyor, ondan istiyor, ondan bekliyoruz. Bu kelimeleri elbette iyi bir niyetle dile getiriyoruz. Ama her zaman bilinçli olarak söyleyip söylemediğimize dair kafa yordunuz mu? Öyle ya, bazen kaçış cümlesi olarak da çıkıveriyor ağzımızdan. Kararsız kaldığımız bir durumda "Hayırlısı olsun!" ya da "Allah bilir." deyip geçiyoruz. Şuurunda olsak bile bu sözleri kullanmanın ehemmiyetini ya da tam olarak ne anlama geldiklerini biliyor muyuz? Soruları burada keselim ve sözü ilahiyatçılara verelim... a.kossekoglu@zaman.com.tr

***

Dil alışkanlığı ibadete dönüşebilir

Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Davut Aydüz, öncelikle bir Müslüman olarak ağzımızdan çıkan her kelimeye dikkat etmemiz gerektiğini söylüyor. Gelişigüzel konuşmak hem doğru değil hem de bazen bunlar bizi günaha sokabilsir. Aydüz, güzel kelimeleri alışkanlık haline getirdiğimizde sevap bile kazanabileceğimizi belirtiyor ve Bediüzzaman Said Nursi'nin sözlerini hatırlatarak şöyle diyor; "Günlük âdetlerimiz ibadetlere dönüşebilir. Mesela herkes birbirine selam verir, ayrılırken bir şeyler söyler. Ama biz, karşılaştığımızda peygamberimiz (sas) gibi selam verirsek, ayrılırken onun gibi söyler, yemeğe başlarken, yemekten kalkınca onun gibi konuşursak bütün bu alışkanlıklarımız/âdetlerimiz bizim için ibadet olur ve bize sevap kazandırır." Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zeki Aydın da Allah'a inanan ve seven bir Müslüman'ın, sevgisini söz ve davranışlarıyla ortaya koyduğunu söylüyor. Aydın, "Kişi, söz ve davranışlarıyla Allah'ı hatırlar ve O'nu hoşnut etmeye çalışır." diyor.

Anlamını bilmeden kullanmak sakıncalı mı?

Bu kelimeleri gün içinde sıkça kullanıyoruz ama her zaman dilimize düşenin bir dua olduğunu ya da Allah'ın adını andığımızı fark etmiyoruz, tam olarak hangi anlama geldiğini bilmiyoruz. Prof Dr. Davut Aydüz'e göre bu kelimeleri anlamını bilmeden söylemenin de sevabı var. Manasını bilmesek, aklımız istifade etmese bile ruhumuz, kalbimiz, manevi duygularımız, yani letâifimiz istifade ediyor. Bir de kullandıkça bilmeyen kimselere öğretmiş, bilip kullanmayan veya unutanlara hatırlatmış oluyoruz. Aydüz; "Yoksa bizim bazı meslektaşlarımızın dediği gibi, manasını bilmeden Kur'an okumanın bir faydası yok, öyleyse okumayın diyemeyiz." diyor. Mehmet Zeki Aydın ise konuya farklı bir açıdan yaklaşıyor ve "Müslümanlar, bilinçli yaşayan kimselerdir. Bilinçli insan, ezbere yaşamayan kişi demektir. Bilinçli yaşamak, ne yaptığının farkında olmak, yaptıklarının hesabını verebilmek demektir. Ezbere yaşayanlar, yaptıklarının sebep ve sonuçlarını dikkate almayan kimselerdir. Bu nedenle, farkında olarak ya da olmayarak kullandığımız dinî içerikli sözler sorumluluk gerektirir. Örneğin, bir insanın bilmeyerek, 'Allah'ın bile unuttuğu bir yer' demesi, inanç bakımından çok tehlikelidir." diyor.

Hangi kelime ne anlama geliyor?

İnşallah: Allah dilerse demektir. Yapmaya niyetlendiğimiz işlerin hayırla neticelenmesi için kullanılır.

Maşallah: Allah'ın dediği olur demektir.

Allah rahmet eylesin: Vefat eden bir Müslüman için kullanılan bir dua cümlesidir.

Çok sükür: Bu söz de daha çok 'Nasılsınız?' sorusuna cevap olarak kullanılır. Şükür ifade eden güzel bir deyimdir.

Maazallah: "Allah korusun, Allah esirgesin" anlamına gelir. Allah'a sığınma cümlesidir.

Hayırlısı: Allah hayırlısını versin manasında bir tevekkül cümlesidir.

Hamd olsun: Şükürden daha kapsamlıdır. Allahu Teala'yı övmek demektir.

Günlük yaşamda kullandığımız diğer 'hayırlı' sözler: Allahaısmarladık, Allaha emanet, Allah razı olsun, Allah şifa versin, Nasipse, Süphanallah, Elhamdülillah, Eyvallah, Amin, Allah yardımcın olsun, Allah ne muradın varsa versin...

(Zaman)