"Çocuklar artık dünyayı sanal oyunlarla tanıyor"

VOLKAN KAŞİK - İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Süheyla Ünal, çocukların zamanlarının büyük bölümünü sanal oyunlarla geçirdiğini belirterek, "Çocuklar gerçekliği gördükleriyle tanır ve algılar. Sanal oyunlarla dünyayı tanıyınca hep öyle olacağını sanıyorlar" dedi.

Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, teknolojinin gelişmesine bağlı olarak dijital çağda maruz kalınan uyarı bombardımanının, ergenlerin beyin gelişim sürecini oldukça fazla etkilediğini söyledi.

Siber çağın çocuklarının "Z kuşağı" olarak bilindiğini anlatan Ünal, bu çocukların erken yaşta ekranla, sanal ortamla tanıştığını ve zamanlarının büyük bölümünü burada geçirdiğini ifade etti. Ünal, "Zihinleri de geçmiş çağlardan çok farklı işleyiş kazanıyor. Sözden çok imgeyle düşünüyorlar. Bir resim binlerce sözcüğün yerini alıyor. Bu çocuklar dünyayı sanal oyunlar aracılığıyla tanıyor" diye konuştu.

- "Şiddet içeren oyunlar seçilmemeli"

Dijital oyunlarda "tekrar tekrar ölüp dirilmenin" oldukça normal görüldüğünü, neden sonuç ilişkisi bulunmadığını belirten Ünal, şöyle devam etti:

"Akılcı düşünce sistemlerini altüst eden her şey dijital oyunlarda var. Zaman aşılıyor, mekan aşılıyor. Bir bakıyorsun oradayken, bir bakıyorsun burada. Zamanda yolculuk yapılıyor. Çocuklar gerçekliği gördükleriyle tanır ve algılarlar. Sanal oyunlarla dünyayı tanıyınca hep öyle olacağını sanıyorlar. Bu nedenle kendini örümcek adam zannedip, atlayıp ölen çocuklar oldu. Teknolojideki hızlı değişimler nedeniyle sanallığa doğru bir gidiş var. Akışın tersine yüzmek de mümkün değil ama kontrol etmek çok önemli." 

Ailelerin, oyunları çocuklarıyla seçmesi gerektiğini vurgulayan Ünal, "Şiddet içeren oyunların seçilmemesine gayret edilmeli. Ayrıca kullanıma günde 2-3 saat gibi zaman sınırı koymalı ve çocuklarımızı gerçek hayatla tanıştırmalıyız. Bunun yanı sıra çocukların hayatın içinde yer alacakları resim, spor, müzikle ilgilenmeleri, arkadaşlarıyla zaman geçirebileceği aktivitelere yönelmeleri sağlanmalı" ifadelerini kullandı.

Merhamet, saygı, empati duygusunun gelişebilmesi için yüz yüze iletişime geçmek ve dokunmak gerektiğine işaret eden Ünal, bu tür duyguların sanal ortamda olmadığını, bunun da şiddet gibi bazı olumsuz sonuçlar doğurabildiğini bildirdi.

- "Edinilmiş dikkat eksikliği ortaya çıkıyor"

Sağ ve sol beynin işlevlerinin farklı olduğuna dikkati çeken Ünal, sol tarafın daha çok sayılar, mantık ve analize, sağ tarafın ise sembol, şekiller ve renklere karşı duyarlı olduğunu, senteze yönelik düşünmeyi sağladığını söyledi.

Şu an 15-16 yaşında olan "Z kuşağı" ergenlerin sağ beynini daha fazla kullandığını dile getiren Ünal, şunları kaydetti:

"Daha önce sol beynin daha baskın olmasını önceliyorduk ve eğitim sistemimizi ona göre düzenliyorduk ancak giderek sanal ortam sağ beyni daha baskın hale getirdi. Çünkü görseller ve imgelerle düşünme ön plana geçti. Bu da bizim eğitim sistemimizin yeniden gözden geçirilmesini gerektiriyor. Z kuşağını etkileyen çok fazla uyaran var ve dikkati çok fazla bölünüyor. Bu durumda da edinilmiş bir dikkat eksikliği ortaya çıkıyor. Okuma, yazma, konuşma gibi geleneksel beceriler giderek az kullanılır oluyor."

- "Yasak yerine kontrol"

Bilgisayar oyunlarının bazı olumlu sonuçları da bulunduğunu anlatan Ünal, ergenlerin sanal ortam sayesinde aynı anda birçok işlemi yapma becerisi kazandığını belirtti.

Araştırmalarda, beynin kullanma kapasitesinin artışına bağlı olarak çocukların zeka düzeyinin yükseldiğinin saptandığını ifade eden Ünal, bazı oyunların da dijital becerileri geliştirdiğini söyledi. 

Dijital çağın olumlu yönlerinin kullanılması gerektiğini vurgulayan Ünal, "Eğitimimizi buna göre entegre etmek durumundayız. Yasaklamak yerine kontrol ederek, eğitim araçlarımızda görselleri daha çok kullanarak, gencin yararına doğru evriltmek gerekli" dedi.